Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VII CİLD (DƏRMAN - CƏLİLOV)
    ENDEMİYA

    ENDEMÍYA – bu vә ya digәr xәstәliyin müәyyәn әrazinin tәbii xüsusiyyәtlәri vә әhalinin özünәmәxsus hәyat şәraiti ilә şәrtlәnәn daimi mövcudluğu. Mәs., bәzi yoluxucu xәstәliklәrin E.-sı infeksiyanın tәbii ocağının mövcudluğu ilә әlaqәdardır (bax Tәbii ocaqlıq); xüsusilә torpağın, suyun, havanın müәyyәn kimyәvi tәrkibli maddәlәrinin orqanizmә artıq, yaxud az daxil olması endemik xәstәliklәrә sәbәb olur (mәs., endemik ur). E. anlayışı hәr yerdә yayılan, lakin yayılma dәrәcәsi әrazidә yaşayan әhalinin hәyat şәraiti ilә müәyyәn edilәn xәstәliklәrә dә aiddir; mәs., bağırsaq infeksiyalarının yayılması su tәchizatı şәraitinin yarıtmazlığı ilә әlaqәdar ola bilәr. Endemik xәstәliklәrlә mübarizәyә әhalinin yaşayış mühitinin yaxşılaşdırılması, peyvәnd aparılması, infeksiyanın tәbii mәnbәlәri vә keçiricilәrinin mәhv edilmәsi, suyun flüorlaşdırılması, duzun yodlaşdırılması vә s. daxildir.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
DƏRMAN – CƏLİLOV
    ENDEMİYA

    ENDEMÍYA – bu vә ya digәr xәstәliyin müәyyәn әrazinin tәbii xüsusiyyәtlәri vә әhalinin özünәmәxsus hәyat şәraiti ilә şәrtlәnәn daimi mövcudluğu. Mәs., bәzi yoluxucu xәstәliklәrin E.-sı infeksiyanın tәbii ocağının mövcudluğu ilә әlaqәdardır (bax Tәbii ocaqlıq); xüsusilә torpağın, suyun, havanın müәyyәn kimyәvi tәrkibli maddәlәrinin orqanizmә artıq, yaxud az daxil olması endemik xәstәliklәrә sәbәb olur (mәs., endemik ur). E. anlayışı hәr yerdә yayılan, lakin yayılma dәrәcәsi әrazidә yaşayan әhalinin hәyat şәraiti ilә müәyyәn edilәn xәstәliklәrә dә aiddir; mәs., bağırsaq infeksiyalarının yayılması su tәchizatı şәraitinin yarıtmazlığı ilә әlaqәdar ola bilәr. Endemik xәstәliklәrlә mübarizәyә әhalinin yaşayış mühitinin yaxşılaşdırılması, peyvәnd aparılması, infeksiyanın tәbii mәnbәlәri vә keçiricilәrinin mәhv edilmәsi, suyun flüorlaşdırılması, duzun yodlaşdırılması vә s. daxildir.

    ENDEMİYA

    ENDEMÍYA – bu vә ya digәr xәstәliyin müәyyәn әrazinin tәbii xüsusiyyәtlәri vә әhalinin özünәmәxsus hәyat şәraiti ilә şәrtlәnәn daimi mövcudluğu. Mәs., bәzi yoluxucu xәstәliklәrin E.-sı infeksiyanın tәbii ocağının mövcudluğu ilә әlaqәdardır (bax Tәbii ocaqlıq); xüsusilә torpağın, suyun, havanın müәyyәn kimyәvi tәrkibli maddәlәrinin orqanizmә artıq, yaxud az daxil olması endemik xәstәliklәrә sәbәb olur (mәs., endemik ur). E. anlayışı hәr yerdә yayılan, lakin yayılma dәrәcәsi әrazidә yaşayan әhalinin hәyat şәraiti ilә müәyyәn edilәn xәstәliklәrә dә aiddir; mәs., bağırsaq infeksiyalarının yayılması su tәchizatı şәraitinin yarıtmazlığı ilә әlaqәdar ola bilәr. Endemik xәstәliklәrlә mübarizәyә әhalinin yaşayış mühitinin yaxşılaşdırılması, peyvәnd aparılması, infeksiyanın tәbii mәnbәlәri vә keçiricilәrinin mәhv edilmәsi, suyun flüorlaşdırılması, duzun yodlaşdırılması vә s. daxildir.