ENDOGÉN YATAQLAR, h i p o g e n y a t a q l a r, m a q m a t o g e n y a t a q l a r – Yerin dәrin hissәlәrindә geokimyәvi proseslәrlә әlaqәdar faydalı qazıntı yataqları. Dәrinlik geol. strukturlarda yüksәk tәzyiq vә temp-r şәraitindә maqma әrintisindәn, yaxud minerallaşmış isti qaz vә mәhlullardan formalaşır. E.y. içәrisindә 5 әsas genetik qrup ayırırlar: maqmatik, peqmatit, karbonatit, skarn, hidrotermal. M a q m a t i k yataqlar tәrkibindә qiymәtli elementlәr (xrom, titan, dәmir, platin, mis, nikel vә s.) olan maqmanın soyuması nәticәsindә yaranır. P e q m a t i t yataqlar soyumaqda olan maqmadan ayrılan son mәhsulların kristallaşmasından yaranır; tәrkibindә çöl şpatı, kvars, muskovit, flüorit, litium birlәşmәlәri, beril olur. K a r b o n a t i t yataqlar kalsium, maqnezium vә dәmirin karbonatlarından ibarәtdir; ultraәsasi qәlәvi maqmatik süxurlarla assosiasiya tәşkil edir; dәmir, mis, niobium, apatit vә floqopit filizlәri ilә zәngindir. S k a r n yataqları maqma ilә tәması zamanı minerallaşmış isti buxarın yan süxurlara tәsirindәn yaranır. Bura dәmir, mis, volfram, molibden, kobalt, qurğuşun, sink, qızıl, bor vә s. filiz yataqları aiddir. H i d r o t e r m a l yataqlar minerallaşmış istisu mәhlullarının dәrinlikdә sirkulyasiyası zamanı mineral maddәlәrin yerdәyişmәsi vә çökmәsi nәticәsindә meydana gәlir (әlvan, nәcib, nadir vә radioaktiv metalların filizlәri).
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ENDOGÉN YATAQLAR, h i p o g e n y a t a q l a r, m a q m a t o g e n y a t a q l a r – Yerin dәrin hissәlәrindә geokimyәvi proseslәrlә әlaqәdar faydalı qazıntı yataqları. Dәrinlik geol. strukturlarda yüksәk tәzyiq vә temp-r şәraitindә maqma әrintisindәn, yaxud minerallaşmış isti qaz vә mәhlullardan formalaşır. E.y. içәrisindә 5 әsas genetik qrup ayırırlar: maqmatik, peqmatit, karbonatit, skarn, hidrotermal. M a q m a t i k yataqlar tәrkibindә qiymәtli elementlәr (xrom, titan, dәmir, platin, mis, nikel vә s.) olan maqmanın soyuması nәticәsindә yaranır. P e q m a t i t yataqlar soyumaqda olan maqmadan ayrılan son mәhsulların kristallaşmasından yaranır; tәrkibindә çöl şpatı, kvars, muskovit, flüorit, litium birlәşmәlәri, beril olur. K a r b o n a t i t yataqlar kalsium, maqnezium vә dәmirin karbonatlarından ibarәtdir; ultraәsasi qәlәvi maqmatik süxurlarla assosiasiya tәşkil edir; dәmir, mis, niobium, apatit vә floqopit filizlәri ilә zәngindir. S k a r n yataqları maqma ilә tәması zamanı minerallaşmış isti buxarın yan süxurlara tәsirindәn yaranır. Bura dәmir, mis, volfram, molibden, kobalt, qurğuşun, sink, qızıl, bor vә s. filiz yataqları aiddir. H i d r o t e r m a l yataqlar minerallaşmış istisu mәhlullarının dәrinlikdә sirkulyasiyası zamanı mineral maddәlәrin yerdәyişmәsi vә çökmәsi nәticәsindә meydana gәlir (әlvan, nәcib, nadir vә radioaktiv metalların filizlәri).
ENDOGÉN YATAQLAR, h i p o g e n y a t a q l a r, m a q m a t o g e n y a t a q l a r – Yerin dәrin hissәlәrindә geokimyәvi proseslәrlә әlaqәdar faydalı qazıntı yataqları. Dәrinlik geol. strukturlarda yüksәk tәzyiq vә temp-r şәraitindә maqma әrintisindәn, yaxud minerallaşmış isti qaz vә mәhlullardan formalaşır. E.y. içәrisindә 5 әsas genetik qrup ayırırlar: maqmatik, peqmatit, karbonatit, skarn, hidrotermal. M a q m a t i k yataqlar tәrkibindә qiymәtli elementlәr (xrom, titan, dәmir, platin, mis, nikel vә s.) olan maqmanın soyuması nәticәsindә yaranır. P e q m a t i t yataqlar soyumaqda olan maqmadan ayrılan son mәhsulların kristallaşmasından yaranır; tәrkibindә çöl şpatı, kvars, muskovit, flüorit, litium birlәşmәlәri, beril olur. K a r b o n a t i t yataqlar kalsium, maqnezium vә dәmirin karbonatlarından ibarәtdir; ultraәsasi qәlәvi maqmatik süxurlarla assosiasiya tәşkil edir; dәmir, mis, niobium, apatit vә floqopit filizlәri ilә zәngindir. S k a r n yataqları maqma ilә tәması zamanı minerallaşmış isti buxarın yan süxurlara tәsirindәn yaranır. Bura dәmir, mis, volfram, molibden, kobalt, qurğuşun, sink, qızıl, bor vә s. filiz yataqları aiddir. H i d r o t e r m a l yataqlar minerallaşmış istisu mәhlullarının dәrinlikdә sirkulyasiyası zamanı mineral maddәlәrin yerdәyişmәsi vә çökmәsi nәticәsindә meydana gәlir (әlvan, nәcib, nadir vә radioaktiv metalların filizlәri).
