ENDOMETRİÓZ, e n d o m e t r i o m a – ginekoloji xәstәlik; müxtәlif orqanların struktur vә funksiyasına görә uşaqlığın selikli qişasına oxşar endometroid toxumalarda şişәbәnzәr böyümә ilә sәciyyәlәnir. 30–50 yaşında qadınlarda daha çox rast gәlinir. Xәstәliyin sәbәbi mәlum deyil, E.-un inkişaf mexanizmindә hormonların, hüceyrә fermentlәrinin, habelә gen mutasiyalarının rolu ehtimal edilir. Genital, yәni cinsiyyәt orqanları (daha çox uşaqlıq, yumurtalıq) hüdudunda vә ekstragenital, yәni cinsiyyәt sistemindәnkәnar (göbәk, aralıq, bağırsaq vә s.) E. ayırd edilir. Genital E.-un xarici vә daxili formaları olur. Xarici genital E.-a yumurtalıq vә çanaq peritonunun E.-u aiddir, daxili genital E.- da (adenomioz) uşaqlığın daxili selikli qişası uşaqlığın әzәlә qatına “girir”.

Ә l a m ә t l ә r i: çanaqda ağrılar, aybaşı siklinin güclәnmәsi vә uzanması, cinsi әlaqә zamanı ağrılar (dispareuniya), son mәrhәlәdә nәcis vә ya sidik ifrazı zamanı ağrı, sonsuzluq, qanlı selik ifrazı (nadir hallarda).

M ü a l i c ә s i: E. zamanı ağrı sindromu xәstәnin hәyat keyfiyyәtini aşağı saldığı üçün ağrının yüngüllәşdirilmәsi mәqsәdilә tәdbir görülmәlidir. Laparoskopik müalicә üsulu meydana çıxana qәdәr hormonal preparatlardan geniş istifadә olunurdu. Hazırda E.-un aradan qaldırılması üçün cәrrahi müalicәdәn daha çox istifadә olunur. Bu zaman bütün E. ocaqlarının (düyünlәrin) kәnar edilmәsi nәzәrdә tutulur. Yumurtalığın endometroid şişinin müalicәsi mәqsәdi ilә xәstә orqan tam total qaydada kәnarlaşdırılır.