Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VIII CİLD (ENOLLAR - FEDDİN Konstantin Aleksandroviç)
    ƏL

    ƏL (manus) – insanda yuxarı әtrafın distal hissәsi. Bilәk, әldarağı vә barmaqlardan ibarәtdir. Ə.-dә onun şöbәlәrinin hәrәkәtini tәmin edәn әzәlәlәr, hәmçinin sinirlәr vә qan damarları vardır. Bilәk 2 sırada yerlәşmiş 8 sümükdәn (proksimal sırada 4 – qayığa bәnzәr, aypara, üçkәnarlı, noxuda bәnzәr sümüklәr; düstal sırada 4 – trapesiyaşәkilli, trapesiyayabәnzәr, başlı, qarmağabәnzәr sümüklәr), әldarağı barmaq falanqaları üçün әsas rolu oynayan 5 daraq sümüyündәn ibarәtdir. 2–5-ci barmaqlar 3 (әsas, orta vә dırnaq), baş barmaq isә 2 (әsas vә dırnaq) falanqadan tәşkil olunmuşdur. Ə.-dә hәmçinin müxtәlif sayda (bәzәn 20–30 әdәdә qәdәr) küncütәbәnzәr (sesamoid) sümüklәr dә mövcuddur. İnsanın baş barmaq әzәlәlәrinin yaxşı inkişaf etmәsi bu barmağı çeçәlә barmaqla maks. dәrәcәdә qarşılaşdırmağa imkan verir. Ə. efferent vә afferent sinir liflәri ilә tәchiz olunmuşdur. Efferent liflәr siqnalları onurğa beynindәn Ə.-ә, afferent liflәr isә Ə.-dәn onurğa beyninә yollayır. Ona görә dә Ə.-in bütün sinirlәrindә hәm efferent, hәm dә afferent liflәr cәmlәşmişdir.

    Инсанда ял сцмцкляри: 1 – мил сцмцйц; 2 – дирсяк сцмцйц; 3 – гайыьабянзяр сцмцк; 4 – айпара сцмцк; 5 –трапесийайабянзяр сцмцк; 6 – цчкянарлы сцмцк; 7 – трапесийашякилли сцмцк; 8 – гармаглы сцмцк; 9 – башлы сцмцк; 10 – ял дараьы сцмцкляри; 11 – проксимал фаланга; 12 – орта фаланга; 13 – дистал фаланга.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ENOLLAR – FEDDİN Konstantin Aleksandroviç
    ƏL

    ƏL (manus) – insanda yuxarı әtrafın distal hissәsi. Bilәk, әldarağı vә barmaqlardan ibarәtdir. Ə.-dә onun şöbәlәrinin hәrәkәtini tәmin edәn әzәlәlәr, hәmçinin sinirlәr vә qan damarları vardır. Bilәk 2 sırada yerlәşmiş 8 sümükdәn (proksimal sırada 4 – qayığa bәnzәr, aypara, üçkәnarlı, noxuda bәnzәr sümüklәr; düstal sırada 4 – trapesiyaşәkilli, trapesiyayabәnzәr, başlı, qarmağabәnzәr sümüklәr), әldarağı barmaq falanqaları üçün әsas rolu oynayan 5 daraq sümüyündәn ibarәtdir. 2–5-ci barmaqlar 3 (әsas, orta vә dırnaq), baş barmaq isә 2 (әsas vә dırnaq) falanqadan tәşkil olunmuşdur. Ə.-dә hәmçinin müxtәlif sayda (bәzәn 20–30 әdәdә qәdәr) küncütәbәnzәr (sesamoid) sümüklәr dә mövcuddur. İnsanın baş barmaq әzәlәlәrinin yaxşı inkişaf etmәsi bu barmağı çeçәlә barmaqla maks. dәrәcәdә qarşılaşdırmağa imkan verir. Ə. efferent vә afferent sinir liflәri ilә tәchiz olunmuşdur. Efferent liflәr siqnalları onurğa beynindәn Ə.-ә, afferent liflәr isә Ə.-dәn onurğa beyninә yollayır. Ona görә dә Ə.-in bütün sinirlәrindә hәm efferent, hәm dә afferent liflәr cәmlәşmişdir.

    Инсанда ял сцмцкляри: 1 – мил сцмцйц; 2 – дирсяк сцмцйц; 3 – гайыьабянзяр сцмцк; 4 – айпара сцмцк; 5 –трапесийайабянзяр сцмцк; 6 – цчкянарлы сцмцк; 7 – трапесийашякилли сцмцк; 8 – гармаглы сцмцк; 9 – башлы сцмцк; 10 – ял дараьы сцмцкляри; 11 – проксимал фаланга; 12 – орта фаланга; 13 – дистал фаланга.

    ƏL

    ƏL (manus) – insanda yuxarı әtrafın distal hissәsi. Bilәk, әldarağı vә barmaqlardan ibarәtdir. Ə.-dә onun şöbәlәrinin hәrәkәtini tәmin edәn әzәlәlәr, hәmçinin sinirlәr vә qan damarları vardır. Bilәk 2 sırada yerlәşmiş 8 sümükdәn (proksimal sırada 4 – qayığa bәnzәr, aypara, üçkәnarlı, noxuda bәnzәr sümüklәr; düstal sırada 4 – trapesiyaşәkilli, trapesiyayabәnzәr, başlı, qarmağabәnzәr sümüklәr), әldarağı barmaq falanqaları üçün әsas rolu oynayan 5 daraq sümüyündәn ibarәtdir. 2–5-ci barmaqlar 3 (әsas, orta vә dırnaq), baş barmaq isә 2 (әsas vә dırnaq) falanqadan tәşkil olunmuşdur. Ə.-dә hәmçinin müxtәlif sayda (bәzәn 20–30 әdәdә qәdәr) küncütәbәnzәr (sesamoid) sümüklәr dә mövcuddur. İnsanın baş barmaq әzәlәlәrinin yaxşı inkişaf etmәsi bu barmağı çeçәlә barmaqla maks. dәrәcәdә qarşılaşdırmağa imkan verir. Ə. efferent vә afferent sinir liflәri ilә tәchiz olunmuşdur. Efferent liflәr siqnalları onurğa beynindәn Ə.-ә, afferent liflәr isә Ə.-dәn onurğa beyninә yollayır. Ona görә dә Ə.-in bütün sinirlәrindә hәm efferent, hәm dә afferent liflәr cәmlәşmişdir.

    Инсанда ял сцмцкляри: 1 – мил сцмцйц; 2 – дирсяк сцмцйц; 3 – гайыьабянзяр сцмцк; 4 – айпара сцмцк; 5 –трапесийайабянзяр сцмцк; 6 – цчкянарлы сцмцк; 7 – трапесийашякилли сцмцк; 8 – гармаглы сцмцк; 9 – башлы сцмцк; 10 – ял дараьы сцмцкляри; 11 – проксимал фаланга; 12 – орта фаланга; 13 – дистал фаланга.