Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
I CİLD (A, a - ALLAHVERDİYEV Süleyman)
    ACI PAXLA

    ACI PAXLA (Lupinus), lцpin, qurd paxlasы – paxlalыlar fяsilяsindяn бириллик вя чохиллик от bitkiси cinsi. Vяtяni Aralыq dяnizinin sahil яrazilяri vя Шimali Amerikadыr. Qяrb vя Шяrq yarыmkцrяlяrindя тягр. 300 nюvц yayыlmышdыr. 10-dan artыq nюvц becяrilir. Azярb.-da 4 nюvц: 3 birillik – daryarpaq vя ya gюy (L.angustifolius), sarы (L.luteus), aь (L.albus) vя 1 чoxillik – чoxyarpaq A.p. nюvц (L.polyphyllus) mяlumdur. Эюvdяsiнин hцnd. 1–1,5 m olur. Yarpaqlarы nюvbяli, чiчяklяri шaquli, salxыmшяkillidir; мейвяси aь, sarы, эюй, yaxud чяhrayы, юrtцklц vя ya чыlpaq, чoxtoxumlu, yetiшяrkяn чатлайан qalыnqabыq paxladыr. Birillik A.p.-nыn vegetasiya dюvrц 80–155 gцn olur. Рцtubяtli чimli, qumsallы, qumluca, gilli, boz meшя torpaьыnda vя adi qaratorpaqda yaxшы bitir вя azmяhsuldar sahяlяrdя proteinlя zяngin bol mяhsul verir. Bцtцn hissяlяrindя acы vя zяhяrli alkaloidlяr (lцpinin, lцpanin vя lцpinidin) var. Йемлик битки кими истифадя олундугда щейванларда lцpinoz xяstяliйи ямяля эятирир. 20 яsrin 30-ъу illяrindян тяркибиндя alkaloidляри azaldыlmыш yeni yem sortlarы yetiшdirilmiшdir. Yem vя yaшыl gцbrя almaq цчцn A.p.-ны, adяtяn, herikя qoyulmuш tarlada яkir, hяmчinin biчяnякli яkinlяrdя tяtbiq ediрляр. Yaшыl kцtlяnin mяhsuldarlыьы hяr ha-dan 300–400 s, toxumlarыnkы isя 15 s olur. Bяzi nюvlяri декоратив bitki kimi якилир.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
A, a – ALLAHVERDİYEV Süleyman
    ACI PAXLA

    ACI PAXLA (Lupinus), lцpin, qurd paxlasы – paxlalыlar fяsilяsindяn бириллик вя чохиллик от bitkiси cinsi. Vяtяni Aralыq dяnizinin sahil яrazilяri vя Шimali Amerikadыr. Qяrb vя Шяrq yarыmkцrяlяrindя тягр. 300 nюvц yayыlmышdыr. 10-dan artыq nюvц becяrilir. Azярb.-da 4 nюvц: 3 birillik – daryarpaq vя ya gюy (L.angustifolius), sarы (L.luteus), aь (L.albus) vя 1 чoxillik – чoxyarpaq A.p. nюvц (L.polyphyllus) mяlumdur. Эюvdяsiнин hцnd. 1–1,5 m olur. Yarpaqlarы nюvbяli, чiчяklяri шaquli, salxыmшяkillidir; мейвяси aь, sarы, эюй, yaxud чяhrayы, юrtцklц vя ya чыlpaq, чoxtoxumlu, yetiшяrkяn чатлайан qalыnqabыq paxladыr. Birillik A.p.-nыn vegetasiya dюvrц 80–155 gцn olur. Рцtubяtli чimli, qumsallы, qumluca, gilli, boz meшя torpaьыnda vя adi qaratorpaqda yaxшы bitir вя azmяhsuldar sahяlяrdя proteinlя zяngin bol mяhsul verir. Bцtцn hissяlяrindя acы vя zяhяrli alkaloidlяr (lцpinin, lцpanin vя lцpinidin) var. Йемлик битки кими истифадя олундугда щейванларда lцpinoz xяstяliйи ямяля эятирир. 20 яsrin 30-ъу illяrindян тяркибиндя alkaloidляри azaldыlmыш yeni yem sortlarы yetiшdirilmiшdir. Yem vя yaшыl gцbrя almaq цчцn A.p.-ны, adяtяn, herikя qoyulmuш tarlada яkir, hяmчinin biчяnякli яkinlяrdя tяtbiq ediрляр. Yaшыl kцtlяnin mяhsuldarlыьы hяr ha-dan 300–400 s, toxumlarыnkы isя 15 s olur. Bяzi nюvlяri декоратив bitki kimi якилир.

    ACI PAXLA

    ACI PAXLA (Lupinus), lцpin, qurd paxlasы – paxlalыlar fяsilяsindяn бириллик вя чохиллик от bitkiси cinsi. Vяtяni Aralыq dяnizinin sahil яrazilяri vя Шimali Amerikadыr. Qяrb vя Шяrq yarыmkцrяlяrindя тягр. 300 nюvц yayыlmышdыr. 10-dan artыq nюvц becяrilir. Azярb.-da 4 nюvц: 3 birillik – daryarpaq vя ya gюy (L.angustifolius), sarы (L.luteus), aь (L.albus) vя 1 чoxillik – чoxyarpaq A.p. nюvц (L.polyphyllus) mяlumdur. Эюvdяsiнин hцnd. 1–1,5 m olur. Yarpaqlarы nюvbяli, чiчяklяri шaquli, salxыmшяkillidir; мейвяси aь, sarы, эюй, yaxud чяhrayы, юrtцklц vя ya чыlpaq, чoxtoxumlu, yetiшяrkяn чатлайан qalыnqabыq paxladыr. Birillik A.p.-nыn vegetasiya dюvrц 80–155 gцn olur. Рцtubяtli чimli, qumsallы, qumluca, gilli, boz meшя torpaьыnda vя adi qaratorpaqda yaxшы bitir вя azmяhsuldar sahяlяrdя proteinlя zяngin bol mяhsul verir. Bцtцn hissяlяrindя acы vя zяhяrli alkaloidlяr (lцpinin, lцpanin vя lцpinidin) var. Йемлик битки кими истифадя олундугда щейванларда lцpinoz xяstяliйи ямяля эятирир. 20 яsrin 30-ъу illяrindян тяркибиндя alkaloidляри azaldыlmыш yeni yem sortlarы yetiшdirilmiшdir. Yem vя yaшыl gцbrя almaq цчцn A.p.-ны, adяtяn, herikя qoyulmuш tarlada яkir, hяmчinin biчяnякli яkinlяrdя tяtbiq ediрляр. Yaшыl kцtlяnin mяhsuldarlыьы hяr ha-dan 300–400 s, toxumlarыnkы isя 15 s olur. Bяzi nюvlяri декоратив bitki kimi якилир.