ƏLİAYAQLILAR (Daubentoniidae) – Madaqaskar әliayaqlısı, yaxud aye-aye (Daubentonia madagascariensis) adlı yeganә növü olan yarımmeymunlar fәsilәsi. Avropanın vә Şimali Amerikanın Paleosen vә Eosen qazıntılarından mәlum olan Plesiadapidae yarımmeymunlar fәsilәsinin qazıntılarına oxşardır. Xarici görünüşünә görә primatlara bәnzәmir (әvvәllәr onlar gәmiricilәrә aid edilirdi, yalnız 1860 ildә lemurların ümumi kökündәn ayrılmış bir qol olduğu müәyyәnlәşdirildi). Bәdәninin uz. tәqr. 40 sm, yumşaq tüklü quyruğu 60 sm-dir. Tük örtüyü cod, qara, yaxud qonur rәngdәdir. Başı böyük, iri qulaqları dәrilidir. Dişlәri 18, yaxud 20 әdәd olub, kәsici dişlәr iri, әyilmiş, gәmiricilәrdә olduğu kimi daim böyüyәndir. Əllәrindә baş barmaq qalan barmaqlara uyğun deyildir. Baş barmaqların dırnaqları yastı, o birilәrinki caynaqşәkillidir. Əlin orta barmağı nazik vә uzundur; heyvan bu barmaqla ağac qabığı çatlarındakı cücülәri çıxarır. CәnubiŞәrqi Madaqaskarın sahilboyu meşәlәrindә rast gәlinir. Bambuk cәngәlliklәrindә, yaxud sıx (qalın) manqr meşәlәrindә tәk-tәk, ya da cüt-cüt yaşayır. Budaqlar üzәrindә sıçramaqla, tullanmaqla hәrәkәt edir. Adәtәn, sakitdir. Cücülәrdәn başqa, ehtimala görә quş yumurtaları, hәmçinin bitkilәrlә (manqo meyvәlәri, bambuk vә şәkәr qamışının cavan zoğlarının özәyi ilә) qidalanır. Mәhvolma hәddinә yaxındırlar, sәbәbi tәbii yaşayış yerlәrinin yox olmasıdır. 1867 ildә Nuci-Manqabe a.-dakı Antungila buxtasında Ə. üçün rezervat (qoruq) yaradılmışdır. BTMİ-nın “Qırmızı kitab”ına daxil edilmişdir.

Мадагаскар ялиайаглысы
(Daubentonia madagascariensis).