ƏLİNCƏÇAY  XANƏGAHI  –  Azәrb. Resp. Culfa r-nunun (Nax. MR) Xanәgah k.-ndә orta әsrlәrә aid memarlıq kompleksi. Kompleksdәn dövrümüzәdәk türbә, mәscid, namәlum abidәnin sütunları vә başqa bir tikilinin xarabalığı qalmışdır. Ə.x. kompleksinin әsasını Lalabәy adlı şәxsin tikdirdiyi kvadratşәkilli türbә tәşkil edir. Türbәnin kitabәsindә memarın adı (Cәmalәddin) qalmış, lakin inşa tarixini göstәrәn hissә dağıldığından, nә vaxt tikildiyi müәyyәn deyil. Üslub xüsusiyyәtinә görә onun 12 әsrin sonu – 13 әsrin әvvәllәrindә tikildiyi ehtimal olunur. Türbәnin yuxarı künclәrindәki böyükhәcmli tromp qurşağı daxili quruluşa arxaik görkәm verir. Tromplar sәkkizbucaqlıya, stalaktit qurğusu isә onaltıbucaqlıya keçid tәşkil edir ki, bu da çadırvarı günbәzin oturacağını әmәlә gәtirir. Türbәnin günbәzi dağılmışdır. Xanәgahın giriş qapısının hәr iki tәrәfindә şәrti olaraq “mehrab” adlandırılan düzbucaqlı pannolar gәcdәn oyulmuş qabarıq naxışlar vә dini mәzmunlu kitabәlәrlә işlәnilmişdir. Bunlar gәc üzәrindә plastik oymanın әn yaxşı nümunәlәrindәndir. Türbәnin giriş baştağının memarlıq elementlәri Mömünә xatın türbәsinin ayrıntılarına oxşayır; inşasında kәrpiclә yanaşı firuzәyi kaşıdan da istifadә olunmuşdur. Türbәnin baştağına bitişik tikilmiş mәscid 2 dayaqla 6 hissәyә bölünmüş vә hәr hissә günbәzlә örtülmüşdür. Mәscidin kitabәsindә onun hicri 901 ildә (1496) namәlum qadının sifarişi ilә tikildiyi göstәrilir.

Əd.: Ваидов С.М. и др. Ханега на реке Алинджа-чай, в кн.: Архитектура Азербайджана. Эпоха Низами. М.– Б., 1947; Salamzadә Ə.V. Əcәmi Əbubәkr oğlu vә Naxçıvan memarlıq abidәlәri. B., 1976.

Ялинъячай хaняэaщы.