Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VIII CİLD (ENOLLAR - FEDDİN Konstantin Aleksandroviç)
    ƏMƏKÖMƏCİ

    ƏMƏKÖMƏCİ, balba (Malva) – әkömәcilәr fәsilәsindәn bitki cinsi. Yem vә bәzәk bitkisidir. Şimal yarımkürәsindә mülayim, bәzәn subtropik iqlimli әrazilәrdә 40-a yaxın (digәr mәlumata görә 125) növü bitir. Azәrb.-da 10 növü mәlumdur. Onlardan alaq bitkisi kimi әn çox yayılmış meşә  Ə.-si  (Malva  sylvestris)  müxtәlif yemәklәrin hazırlanmasında vә xalq tәbabәtindә istifadә olunur. Ə., әsasәn, bir, iki vә ya çoxillik otlardır (hünd. 2 m vә daha çox). Gövdәsi yerәyatan, yüksәlәn vә ya dikduran, hamar vә ya qismәn tüklәnmiş, bәzәn şaxәlәnәndir. Yarpaqları dilimli vә ya barmaqvarı bölümlü, uzunsaplaqlıdır. Çiçәklәri müxtәlifçalarlı – qırmızı, sarı, bәnövşәyi vә ya ağdır; ikicinsiyyәtlidir, adәtәn, yarpaq qoltuğunda bir neçә әdәd olmaqla toplanmışdır. Ə.-nin bir çox növü balverәndir. Meyvәsi çoxbölümlü toxumcadır. Kosmetologiyada çiçәklәrlә yanaşı istifadә olunan toxumların tәrkibindә 15%ә qәdәr yağ var; cavan yarpaq vә toxumları yeyilir. Ə.-nin 100 kq yaşıl kütlәsindә 20 yem vahidi vә 4 kq-adәk hәzmolunan protein var. Yaşıl yem, ot unu vә siloslaşdırma üçün Ə. çiçәklәnmә fazası dövründә (mövsüm әrzindә 2 dәfәyә 700 ha/s-әdәk), toxum üçün yetişәnә yaxın (10 s/ha) yığılır. Qıvrım Ə., Mavritaniya Ə.-si (M. mauritiana), müşk Ə. (M. moschata), әsasәn, bәzәk bitkisi kimi becәrilir. Çiçәkliklәrdә, qrup әkinlәrindә vә s. әkilir. Ə. xalq tәbabәtindә istifadә olunur. Toxumla çoxalır. Çox vaxt bu fәsilәnin digәr cinsinә aid olan gülxәtminin 2 növü hәmçinin Ə. adlandırılır.

    Мешя ямякюмяъиси (Malva sylvestris).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ENOLLAR – FEDDİN Konstantin Aleksandroviç
    ƏMƏKÖMƏCİ

    ƏMƏKÖMƏCİ, balba (Malva) – әkömәcilәr fәsilәsindәn bitki cinsi. Yem vә bәzәk bitkisidir. Şimal yarımkürәsindә mülayim, bәzәn subtropik iqlimli әrazilәrdә 40-a yaxın (digәr mәlumata görә 125) növü bitir. Azәrb.-da 10 növü mәlumdur. Onlardan alaq bitkisi kimi әn çox yayılmış meşә  Ə.-si  (Malva  sylvestris)  müxtәlif yemәklәrin hazırlanmasında vә xalq tәbabәtindә istifadә olunur. Ə., әsasәn, bir, iki vә ya çoxillik otlardır (hünd. 2 m vә daha çox). Gövdәsi yerәyatan, yüksәlәn vә ya dikduran, hamar vә ya qismәn tüklәnmiş, bәzәn şaxәlәnәndir. Yarpaqları dilimli vә ya barmaqvarı bölümlü, uzunsaplaqlıdır. Çiçәklәri müxtәlifçalarlı – qırmızı, sarı, bәnövşәyi vә ya ağdır; ikicinsiyyәtlidir, adәtәn, yarpaq qoltuğunda bir neçә әdәd olmaqla toplanmışdır. Ə.-nin bir çox növü balverәndir. Meyvәsi çoxbölümlü toxumcadır. Kosmetologiyada çiçәklәrlә yanaşı istifadә olunan toxumların tәrkibindә 15%ә qәdәr yağ var; cavan yarpaq vә toxumları yeyilir. Ə.-nin 100 kq yaşıl kütlәsindә 20 yem vahidi vә 4 kq-adәk hәzmolunan protein var. Yaşıl yem, ot unu vә siloslaşdırma üçün Ə. çiçәklәnmә fazası dövründә (mövsüm әrzindә 2 dәfәyә 700 ha/s-әdәk), toxum üçün yetişәnә yaxın (10 s/ha) yığılır. Qıvrım Ə., Mavritaniya Ə.-si (M. mauritiana), müşk Ə. (M. moschata), әsasәn, bәzәk bitkisi kimi becәrilir. Çiçәkliklәrdә, qrup әkinlәrindә vә s. әkilir. Ə. xalq tәbabәtindә istifadә olunur. Toxumla çoxalır. Çox vaxt bu fәsilәnin digәr cinsinә aid olan gülxәtminin 2 növü hәmçinin Ə. adlandırılır.

    Мешя ямякюмяъиси (Malva sylvestris).

    ƏMƏKÖMƏCİ

    ƏMƏKÖMƏCİ, balba (Malva) – әkömәcilәr fәsilәsindәn bitki cinsi. Yem vә bәzәk bitkisidir. Şimal yarımkürәsindә mülayim, bәzәn subtropik iqlimli әrazilәrdә 40-a yaxın (digәr mәlumata görә 125) növü bitir. Azәrb.-da 10 növü mәlumdur. Onlardan alaq bitkisi kimi әn çox yayılmış meşә  Ə.-si  (Malva  sylvestris)  müxtәlif yemәklәrin hazırlanmasında vә xalq tәbabәtindә istifadә olunur. Ə., әsasәn, bir, iki vә ya çoxillik otlardır (hünd. 2 m vә daha çox). Gövdәsi yerәyatan, yüksәlәn vә ya dikduran, hamar vә ya qismәn tüklәnmiş, bәzәn şaxәlәnәndir. Yarpaqları dilimli vә ya barmaqvarı bölümlü, uzunsaplaqlıdır. Çiçәklәri müxtәlifçalarlı – qırmızı, sarı, bәnövşәyi vә ya ağdır; ikicinsiyyәtlidir, adәtәn, yarpaq qoltuğunda bir neçә әdәd olmaqla toplanmışdır. Ə.-nin bir çox növü balverәndir. Meyvәsi çoxbölümlü toxumcadır. Kosmetologiyada çiçәklәrlә yanaşı istifadә olunan toxumların tәrkibindә 15%ә qәdәr yağ var; cavan yarpaq vә toxumları yeyilir. Ə.-nin 100 kq yaşıl kütlәsindә 20 yem vahidi vә 4 kq-adәk hәzmolunan protein var. Yaşıl yem, ot unu vә siloslaşdırma üçün Ə. çiçәklәnmә fazası dövründә (mövsüm әrzindә 2 dәfәyә 700 ha/s-әdәk), toxum üçün yetişәnә yaxın (10 s/ha) yığılır. Qıvrım Ə., Mavritaniya Ə.-si (M. mauritiana), müşk Ə. (M. moschata), әsasәn, bәzәk bitkisi kimi becәrilir. Çiçәkliklәrdә, qrup әkinlәrindә vә s. әkilir. Ə. xalq tәbabәtindә istifadә olunur. Toxumla çoxalır. Çox vaxt bu fәsilәnin digәr cinsinә aid olan gülxәtminin 2 növü hәmçinin Ə. adlandırılır.

    Мешя ямякюмяъиси (Malva sylvestris).