Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VIII CİLD (ENOLLAR - FEDDİN Konstantin Aleksandroviç)
    ƏNTƏRLƏR

    ƏNTƏRLƏR (Cercopithecus) – әntәrmeymunlar fәsilәsindәn (әntәrkimilәr) meymun cinsi. Fәsilәnin әn kiçikölçülü nümayәndәlәri. Bәdәninin uz. 32–70 sm, kütlәsi 2–12 kq-dır. Quyruğu uzundur (50–100 sm); cavan heyvanlar quyruqdan tutqac kimi, yaşlıları tullanma zamanı tarazlığı saxlamaq üçün istifadә edirlәr. Ətrafları nazik, uzunsovdur. Bәdәninin üst tәrәfi boz, sarı, sarı-yaşıl, bәzi növlәrindә kürәyi vә arxa әtrafları qonur lәkәli, yaxud tamamilә qonur, alt tәrәfi isә açıq vә ya tünd-bozdur. Sifәti tünd rәngli olub, adәtәn, açıq rәngli tüklәrdәn ibarәt yaxalıqla әhatәlәnmişdir. Mavisifәt Ə.-in (C. cephus) üz dәrisi göy, yaxud bәnövşәyidir; bәzi yarımnövlәrdә burun vә qulaqlar qırmızı, yanaqlar sarı, digәr yarımnövlәrdә tәmiz ağ (dümağ) saqqal, başlarında qara tüklәrdәn “papaq” olur. Ek va torial vә Cәnubi Afrikada 25 növü yayılmışdır. Daha çox su mәnbәlәri yaxınlığında, meşәlәrdә vә savannalarda mәskunlaşırlar; mona (C. mona) manqr cәngәlliklәrindә yaşayır. Sәhәr vә axşamlar fәal olur. Bәzi növlәri, demәk olar ki, çox vaxt ağaclarda yaşayır, digәrlәri yem üçün yerә düşürlәr. Əsasәn, bitkilәrin meyvә, toxum vә yarpaqları ilә, bәzәn dә xırda heyvanlarla qidalanır, plantasiyalara zәrәr vururlar. Yaşlı erkәk Ə. dişilәrdәn vә balalardan ibarәt qruplar (30–35 fәrdә qәdәr) yaradırlar. Cavan erkәk fәrdlәr ayrıca vә kiçik qruplarla yaşayır. Boğazlıq dövrü 4,7 aydan 7 ayadәk olur. Adәtәn, 1 bala doğulur. Əvvәllәr yaşıl Ə. (indi Chlorocebus cinci), qusar Ə.-i (Erythrocebus cinsi) vә cırtdan Ə. (Miopithecus) bu cinsә aid edilirdi.

    Мависифят янтяр (Ъercopithecus cephus).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ENOLLAR – FEDDİN Konstantin Aleksandroviç
    ƏNTƏRLƏR

    ƏNTƏRLƏR (Cercopithecus) – әntәrmeymunlar fәsilәsindәn (әntәrkimilәr) meymun cinsi. Fәsilәnin әn kiçikölçülü nümayәndәlәri. Bәdәninin uz. 32–70 sm, kütlәsi 2–12 kq-dır. Quyruğu uzundur (50–100 sm); cavan heyvanlar quyruqdan tutqac kimi, yaşlıları tullanma zamanı tarazlığı saxlamaq üçün istifadә edirlәr. Ətrafları nazik, uzunsovdur. Bәdәninin üst tәrәfi boz, sarı, sarı-yaşıl, bәzi növlәrindә kürәyi vә arxa әtrafları qonur lәkәli, yaxud tamamilә qonur, alt tәrәfi isә açıq vә ya tünd-bozdur. Sifәti tünd rәngli olub, adәtәn, açıq rәngli tüklәrdәn ibarәt yaxalıqla әhatәlәnmişdir. Mavisifәt Ə.-in (C. cephus) üz dәrisi göy, yaxud bәnövşәyidir; bәzi yarımnövlәrdә burun vә qulaqlar qırmızı, yanaqlar sarı, digәr yarımnövlәrdә tәmiz ağ (dümağ) saqqal, başlarında qara tüklәrdәn “papaq” olur. Ek va torial vә Cәnubi Afrikada 25 növü yayılmışdır. Daha çox su mәnbәlәri yaxınlığında, meşәlәrdә vә savannalarda mәskunlaşırlar; mona (C. mona) manqr cәngәlliklәrindә yaşayır. Sәhәr vә axşamlar fәal olur. Bәzi növlәri, demәk olar ki, çox vaxt ağaclarda yaşayır, digәrlәri yem üçün yerә düşürlәr. Əsasәn, bitkilәrin meyvә, toxum vә yarpaqları ilә, bәzәn dә xırda heyvanlarla qidalanır, plantasiyalara zәrәr vururlar. Yaşlı erkәk Ə. dişilәrdәn vә balalardan ibarәt qruplar (30–35 fәrdә qәdәr) yaradırlar. Cavan erkәk fәrdlәr ayrıca vә kiçik qruplarla yaşayır. Boğazlıq dövrü 4,7 aydan 7 ayadәk olur. Adәtәn, 1 bala doğulur. Əvvәllәr yaşıl Ə. (indi Chlorocebus cinci), qusar Ə.-i (Erythrocebus cinsi) vә cırtdan Ə. (Miopithecus) bu cinsә aid edilirdi.

    Мависифят янтяр (Ъercopithecus cephus).

    ƏNTƏRLƏR

    ƏNTƏRLƏR (Cercopithecus) – әntәrmeymunlar fәsilәsindәn (әntәrkimilәr) meymun cinsi. Fәsilәnin әn kiçikölçülü nümayәndәlәri. Bәdәninin uz. 32–70 sm, kütlәsi 2–12 kq-dır. Quyruğu uzundur (50–100 sm); cavan heyvanlar quyruqdan tutqac kimi, yaşlıları tullanma zamanı tarazlığı saxlamaq üçün istifadә edirlәr. Ətrafları nazik, uzunsovdur. Bәdәninin üst tәrәfi boz, sarı, sarı-yaşıl, bәzi növlәrindә kürәyi vә arxa әtrafları qonur lәkәli, yaxud tamamilә qonur, alt tәrәfi isә açıq vә ya tünd-bozdur. Sifәti tünd rәngli olub, adәtәn, açıq rәngli tüklәrdәn ibarәt yaxalıqla әhatәlәnmişdir. Mavisifәt Ə.-in (C. cephus) üz dәrisi göy, yaxud bәnövşәyidir; bәzi yarımnövlәrdә burun vә qulaqlar qırmızı, yanaqlar sarı, digәr yarımnövlәrdә tәmiz ağ (dümağ) saqqal, başlarında qara tüklәrdәn “papaq” olur. Ek va torial vә Cәnubi Afrikada 25 növü yayılmışdır. Daha çox su mәnbәlәri yaxınlığında, meşәlәrdә vә savannalarda mәskunlaşırlar; mona (C. mona) manqr cәngәlliklәrindә yaşayır. Sәhәr vә axşamlar fәal olur. Bәzi növlәri, demәk olar ki, çox vaxt ağaclarda yaşayır, digәrlәri yem üçün yerә düşürlәr. Əsasәn, bitkilәrin meyvә, toxum vә yarpaqları ilә, bәzәn dә xırda heyvanlarla qidalanır, plantasiyalara zәrәr vururlar. Yaşlı erkәk Ə. dişilәrdәn vә balalardan ibarәt qruplar (30–35 fәrdә qәdәr) yaradırlar. Cavan erkәk fәrdlәr ayrıca vә kiçik qruplarla yaşayır. Boğazlıq dövrü 4,7 aydan 7 ayadәk olur. Adәtәn, 1 bala doğulur. Əvvәllәr yaşıl Ə. (indi Chlorocebus cinci), qusar Ə.-i (Erythrocebus cinsi) vә cırtdan Ə. (Miopithecus) bu cinsә aid edilirdi.

    Мависифят янтяр (Ъercopithecus cephus).