ƏRƏB-BİZANS MÜHARİBƏLƏRİ (7– 10 әsrlәr) – Yaxın Şәrq, Aralıq dәnizi r-nu vә Cәnubi Qafqazda Bizans vә Ərәb xilafәti arasında müharibәlәr. İslamı yaymaq vә “kafirlәrlә müqәddәs müharibә” şüarı altında aparılırdı. Ə.–B.m. hәlә xәlifә Əbu Bәkr dövründә [632–634] Aralıq dәnizinin ş. sahilindәki işğallarla başlanmışdı. 633 ildә Vadi әl-Ərәbәdә (Ölü dәnizin c.-u) әrәblәr Bizans ordusu üzәrindә ilk böyük qәlәbә qazandılar. 7 әsrin ikinci yarısında bir sıra mәğlubiyyәtlәrdәn sonra Bizans Suriyada, Fәlәstindә, İraqda, Misirdә, Cәnubi Qafqazda, qismәn Şimali Afrikada әrazilәrini itirdi. Xilafәt qoşunu İsgәndәriyyә ş.-ni (646), Kipr vә Rodos a-rını (648, 654) әlә keçirdi. 668 ildәn hәrbi әmәliyyatlar, әsasәn, Kiçik Asiyada aparılırdı. Ərәb qoşunları donanmanın kömәyilә bir neçә dәfә (668–669, 673–678 vә 716–717) Konstantinopola uğursuz yürüş etmişdilәr. Ə.–B.m. gedişindә Aralıq dәnizindә mübarizә genişlәndi. Donanma üstünlüyündәn yararlanan әrәblәr Krit (823), Malta (853) a-rını әlә keçirdilәr. Bizansın 836 ildә Xürrәmilәr hәrәkatına kömәk cәhdlәri baş tutmadı. Siciliya a.-nda (878) vә Aralıq dәnizinin digәr adalarında möhkәmlәnәn әrәblәr Bizansın İtaliyadakı әrazilәrinә basqınlar edirdilәr (mәs., 902, 904 vә s. illәrdә). Ordunun silahlandırılmasında vә hәrbi texnikada Bizansdan xeyli geri qalan Ərәb xilafәtinin uğurları İran–Bizans müharibәlәrindә (6–8 әsrlәr) Bizansın siyasi vә hәrbi cәhәtdәn zәiflәmәsi nәticәsindә mümkün olmuşdu. Amansız zülm altında olan Bizans әhalisinin zәif müqavimәti dә bu işdә müәyyәn rol oynamışdı. 11 әsrin әvvәlindә Bizans üçün yeni düşmәnin – Sәlcuq dövlәtinin meydana çıxması ilә әrәblәr vә bizanslılar arasında rәqabәt әvvәlki kәskinliyini itirdi.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ƏRƏB-BİZANS MÜHARİBƏLƏRİ (7– 10 әsrlәr) – Yaxın Şәrq, Aralıq dәnizi r-nu vә Cәnubi Qafqazda Bizans vә Ərәb xilafәti arasında müharibәlәr. İslamı yaymaq vә “kafirlәrlә müqәddәs müharibә” şüarı altında aparılırdı. Ə.–B.m. hәlә xәlifә Əbu Bәkr dövründә [632–634] Aralıq dәnizinin ş. sahilindәki işğallarla başlanmışdı. 633 ildә Vadi әl-Ərәbәdә (Ölü dәnizin c.-u) әrәblәr Bizans ordusu üzәrindә ilk böyük qәlәbә qazandılar. 7 әsrin ikinci yarısında bir sıra mәğlubiyyәtlәrdәn sonra Bizans Suriyada, Fәlәstindә, İraqda, Misirdә, Cәnubi Qafqazda, qismәn Şimali Afrikada әrazilәrini itirdi. Xilafәt qoşunu İsgәndәriyyә ş.-ni (646), Kipr vә Rodos a-rını (648, 654) әlә keçirdi. 668 ildәn hәrbi әmәliyyatlar, әsasәn, Kiçik Asiyada aparılırdı. Ərәb qoşunları donanmanın kömәyilә bir neçә dәfә (668–669, 673–678 vә 716–717) Konstantinopola uğursuz yürüş etmişdilәr. Ə.–B.m. gedişindә Aralıq dәnizindә mübarizә genişlәndi. Donanma üstünlüyündәn yararlanan әrәblәr Krit (823), Malta (853) a-rını әlә keçirdilәr. Bizansın 836 ildә Xürrәmilәr hәrәkatına kömәk cәhdlәri baş tutmadı. Siciliya a.-nda (878) vә Aralıq dәnizinin digәr adalarında möhkәmlәnәn әrәblәr Bizansın İtaliyadakı әrazilәrinә basqınlar edirdilәr (mәs., 902, 904 vә s. illәrdә). Ordunun silahlandırılmasında vә hәrbi texnikada Bizansdan xeyli geri qalan Ərәb xilafәtinin uğurları İran–Bizans müharibәlәrindә (6–8 әsrlәr) Bizansın siyasi vә hәrbi cәhәtdәn zәiflәmәsi nәticәsindә mümkün olmuşdu. Amansız zülm altında olan Bizans әhalisinin zәif müqavimәti dә bu işdә müәyyәn rol oynamışdı. 11 әsrin әvvәlindә Bizans üçün yeni düşmәnin – Sәlcuq dövlәtinin meydana çıxması ilә әrәblәr vә bizanslılar arasında rәqabәt әvvәlki kәskinliyini itirdi.
ƏRƏB-BİZANS MÜHARİBƏLƏRİ (7– 10 әsrlәr) – Yaxın Şәrq, Aralıq dәnizi r-nu vә Cәnubi Qafqazda Bizans vә Ərәb xilafәti arasında müharibәlәr. İslamı yaymaq vә “kafirlәrlә müqәddәs müharibә” şüarı altında aparılırdı. Ə.–B.m. hәlә xәlifә Əbu Bәkr dövründә [632–634] Aralıq dәnizinin ş. sahilindәki işğallarla başlanmışdı. 633 ildә Vadi әl-Ərәbәdә (Ölü dәnizin c.-u) әrәblәr Bizans ordusu üzәrindә ilk böyük qәlәbә qazandılar. 7 әsrin ikinci yarısında bir sıra mәğlubiyyәtlәrdәn sonra Bizans Suriyada, Fәlәstindә, İraqda, Misirdә, Cәnubi Qafqazda, qismәn Şimali Afrikada әrazilәrini itirdi. Xilafәt qoşunu İsgәndәriyyә ş.-ni (646), Kipr vә Rodos a-rını (648, 654) әlә keçirdi. 668 ildәn hәrbi әmәliyyatlar, әsasәn, Kiçik Asiyada aparılırdı. Ərәb qoşunları donanmanın kömәyilә bir neçә dәfә (668–669, 673–678 vә 716–717) Konstantinopola uğursuz yürüş etmişdilәr. Ə.–B.m. gedişindә Aralıq dәnizindә mübarizә genişlәndi. Donanma üstünlüyündәn yararlanan әrәblәr Krit (823), Malta (853) a-rını әlә keçirdilәr. Bizansın 836 ildә Xürrәmilәr hәrәkatına kömәk cәhdlәri baş tutmadı. Siciliya a.-nda (878) vә Aralıq dәnizinin digәr adalarında möhkәmlәnәn әrәblәr Bizansın İtaliyadakı әrazilәrinә basqınlar edirdilәr (mәs., 902, 904 vә s. illәrdә). Ordunun silahlandırılmasında vә hәrbi texnikada Bizansdan xeyli geri qalan Ərәb xilafәtinin uğurları İran–Bizans müharibәlәrindә (6–8 әsrlәr) Bizansın siyasi vә hәrbi cәhәtdәn zәiflәmәsi nәticәsindә mümkün olmuşdu. Amansız zülm altında olan Bizans әhalisinin zәif müqavimәti dә bu işdә müәyyәn rol oynamışdı. 11 әsrin әvvәlindә Bizans üçün yeni düşmәnin – Sәlcuq dövlәtinin meydana çıxması ilә әrәblәr vә bizanslılar arasında rәqabәt әvvәlki kәskinliyini itirdi.
