ƏSGƏRAN DÖYÜŞÜ (1920) – Azәrb. ordu hissәlәrinin mart-aprel aylarında ermәni qoşunlarına qarşı apardığı hәrbi әmәliyyatın tәrkib hissәsi. Hәr iki tәrәf üçün strateji әhәmiyyәt daşıyan Əsgәran Qarabağda hәrbi tәşәbbüsün әldә saxlanması üçün başlıca amil idi. Martın 21-dә ermәni daşnakları Qarabağın bir sıra mәntәqәlәri ilә bәrabәr, Əsgәranda AXC ordusunun post qüvvәlәrini mәhv etmiş, Əsgәran keçidi bağlanmış, Xankәndi vә Şuşada yerlәşәn hәrbi qarnizon çәtin vәziyyәtә düşmüşdü. Martın 26-dan gen.-m. H.Sәlimov kәşfiyyat apardıqdan sonra Ə.d.nü başladı (29 mart). Döyüşdә 5-ci Bakı piyada alayının bölmәlәri, parlament mühafizә dәstәsi vә partizanlar iştirak edirdi. Süvari qüvvәlәrinә isә Azәrb. 1-ci süvari alayının bölmәlәri cәlb olunmuşdu. Bir neçә yüksәkliyi vә kәndi әlә keçirәn qüvvәlәrimizә hәmin mövqelәrdә möhkәmlәnmәk әmri verilsә dә, onlar hücuma keçdilәr. Lakin Əsgәrandan kömәk alan daşnaklar Azәrb. qoşunlarını geri çәkilmәyә mәcbur etdilәr. Döyüşün aparılmasında partizanlara deyil, nizami hәrbi hissәlәrә üstünlük verilmәsi mәqsәdilә Zaqatala piyada alayının, 7-ci Şirvan alayının, 1-ci Azәrb. süvari alayının, bir dağ topçu batareyasının Ağdama gәtirilmәsi qәrara alındı. Aprelin 3-dә hücuma keçәn Azәrb. qoşunları Əsgәranı vә Xocalını, Ağdam– Əsgәran yolunun üstündәki mәntәqәlәri (Kәtik, Aranzәmin, Naxçıvanik) daşnaklardan tәmizlәdilәr. Ə.d.-nün uğurla başa çatması Azәrb. ordu hissәlәrinin tezliklә Şuşaya daxil olmasına zәmin yaratdı.