Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VIII CİLD (ENOLLAR - FEDDİN Konstantin Aleksandroviç)
    ƏTALƏT AKKUMULYATORU

    ƏTALƏT AKKUMULYATORU – nazimçarxın ehtiyat topladığı enerjidәn istifadә edәn enerji-güc qurğusu; iri hәrәkәtverici cisim şәklindә olan qurğunun kinetik enerjisi xarici qüvvәlәrin tәsiri ilә müәyyәn zaman müddәtindә yaranan enerji dәyişikliyindәn xeyli artıqdır. Ə.a. jirobuslar, külәk qurğuları, lokomotivlәr, avtomobillәr, elektrik st. vә s.-dә tәtbiq edilir.

    Nazimçarxdan nәql.-ın yeni (lokomotiv) növü kimi istifadә ideyasını ilk dәfә 1860 ildә rus ixtiraçı-mühәndisi V.İ.Şuberski irәli sürmüşdür. İngilis adm. C.A. Hauell 1883 ildә mexaniki enerjini toplamaqdan әlavә, hәrәkәtә su altında 1 km-ә qәdәr mәsafәyә 45 km/saat sürәtlә istiqamәt verәn girostabilizator rolunu oynayan nazimçarxlı torpedanı hazırlamışdır. 1953 ildә İsveçrәnin “Oerlikon” firması 4,5–7,7 km yolda işlәyәn 17 nazimçarxlı avtobuslar (jirobuslar) istehsal etmişdir. Ə.a. qaz vә tozlardan partlayış tәhlükәsi olan mәdәnlәrdәki lokomotivlәrdә tәtbiq olunur; yayma dәzgahlarındakı baş verәn pik (zirvә) müqavimәtlәrin dәf olunmasına imkan verir. AES vә ya İES-lәrdә elektrik şәbәkәsindә pik yüklәnmәlәr zamanı cәrәyan tezliyini tәnzimlәmәk (kompensasiya) üçün supernazimçarxlı (çox möhkәm polimer materiallardan hazırlanmış yüksәk enerjitutumlu nazimçarx) Ə.a. istifadәyә yararlıdır. Tezliklәrin  sıçrayışına  reaksiya verәn (tezliklәrin sabitlәşmә müddәti 5 mksan) klasterli (elektron idarәetmә sistemli) Ə.a. müәyyәn edilmiş gücdәn istifadә әmsalını yüksәldir, st.-nın işinin etibarlılığını vә davamlılığını artırır (enerji itkisi 2% tәşkil edir, bu isә digәr prinsiplәrә әsaslanan enerji saxlama sistemlәrindәn, mәs., kimyәvi akkumulyatorlardan, hidroakkumulyasiya st.-larından xeyli yaxşıdır).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ENOLLAR – FEDDİN Konstantin Aleksandroviç
    ƏTALƏT AKKUMULYATORU

    ƏTALƏT AKKUMULYATORU – nazimçarxın ehtiyat topladığı enerjidәn istifadә edәn enerji-güc qurğusu; iri hәrәkәtverici cisim şәklindә olan qurğunun kinetik enerjisi xarici qüvvәlәrin tәsiri ilә müәyyәn zaman müddәtindә yaranan enerji dәyişikliyindәn xeyli artıqdır. Ə.a. jirobuslar, külәk qurğuları, lokomotivlәr, avtomobillәr, elektrik st. vә s.-dә tәtbiq edilir.

    Nazimçarxdan nәql.-ın yeni (lokomotiv) növü kimi istifadә ideyasını ilk dәfә 1860 ildә rus ixtiraçı-mühәndisi V.İ.Şuberski irәli sürmüşdür. İngilis adm. C.A. Hauell 1883 ildә mexaniki enerjini toplamaqdan әlavә, hәrәkәtә su altında 1 km-ә qәdәr mәsafәyә 45 km/saat sürәtlә istiqamәt verәn girostabilizator rolunu oynayan nazimçarxlı torpedanı hazırlamışdır. 1953 ildә İsveçrәnin “Oerlikon” firması 4,5–7,7 km yolda işlәyәn 17 nazimçarxlı avtobuslar (jirobuslar) istehsal etmişdir. Ə.a. qaz vә tozlardan partlayış tәhlükәsi olan mәdәnlәrdәki lokomotivlәrdә tәtbiq olunur; yayma dәzgahlarındakı baş verәn pik (zirvә) müqavimәtlәrin dәf olunmasına imkan verir. AES vә ya İES-lәrdә elektrik şәbәkәsindә pik yüklәnmәlәr zamanı cәrәyan tezliyini tәnzimlәmәk (kompensasiya) üçün supernazimçarxlı (çox möhkәm polimer materiallardan hazırlanmış yüksәk enerjitutumlu nazimçarx) Ə.a. istifadәyә yararlıdır. Tezliklәrin  sıçrayışına  reaksiya verәn (tezliklәrin sabitlәşmә müddәti 5 mksan) klasterli (elektron idarәetmә sistemli) Ə.a. müәyyәn edilmiş gücdәn istifadә әmsalını yüksәldir, st.-nın işinin etibarlılığını vә davamlılığını artırır (enerji itkisi 2% tәşkil edir, bu isә digәr prinsiplәrә әsaslanan enerji saxlama sistemlәrindәn, mәs., kimyәvi akkumulyatorlardan, hidroakkumulyasiya st.-larından xeyli yaxşıdır).

    ƏTALƏT AKKUMULYATORU

    ƏTALƏT AKKUMULYATORU – nazimçarxın ehtiyat topladığı enerjidәn istifadә edәn enerji-güc qurğusu; iri hәrәkәtverici cisim şәklindә olan qurğunun kinetik enerjisi xarici qüvvәlәrin tәsiri ilә müәyyәn zaman müddәtindә yaranan enerji dәyişikliyindәn xeyli artıqdır. Ə.a. jirobuslar, külәk qurğuları, lokomotivlәr, avtomobillәr, elektrik st. vә s.-dә tәtbiq edilir.

    Nazimçarxdan nәql.-ın yeni (lokomotiv) növü kimi istifadә ideyasını ilk dәfә 1860 ildә rus ixtiraçı-mühәndisi V.İ.Şuberski irәli sürmüşdür. İngilis adm. C.A. Hauell 1883 ildә mexaniki enerjini toplamaqdan әlavә, hәrәkәtә su altında 1 km-ә qәdәr mәsafәyә 45 km/saat sürәtlә istiqamәt verәn girostabilizator rolunu oynayan nazimçarxlı torpedanı hazırlamışdır. 1953 ildә İsveçrәnin “Oerlikon” firması 4,5–7,7 km yolda işlәyәn 17 nazimçarxlı avtobuslar (jirobuslar) istehsal etmişdir. Ə.a. qaz vә tozlardan partlayış tәhlükәsi olan mәdәnlәrdәki lokomotivlәrdә tәtbiq olunur; yayma dәzgahlarındakı baş verәn pik (zirvә) müqavimәtlәrin dәf olunmasına imkan verir. AES vә ya İES-lәrdә elektrik şәbәkәsindә pik yüklәnmәlәr zamanı cәrәyan tezliyini tәnzimlәmәk (kompensasiya) üçün supernazimçarxlı (çox möhkәm polimer materiallardan hazırlanmış yüksәk enerjitutumlu nazimçarx) Ə.a. istifadәyә yararlıdır. Tezliklәrin  sıçrayışına  reaksiya verәn (tezliklәrin sabitlәşmә müddәti 5 mksan) klasterli (elektron idarәetmә sistemli) Ə.a. müәyyәn edilmiş gücdәn istifadә әmsalını yüksәldir, st.-nın işinin etibarlılığını vә davamlılığını artırır (enerji itkisi 2% tәşkil edir, bu isә digәr prinsiplәrә әsaslanan enerji saxlama sistemlәrindәn, mәs., kimyәvi akkumulyatorlardan, hidroakkumulyasiya st.-larından xeyli yaxşıdır).