Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
VIII CİLD (ENOLLAR - FEDDİN Konstantin Aleksandroviç)
    ƏTALƏT QÜVVƏSİ

    ƏTALƏT QÜVVƏSİ – әdәdi qiymәtcә maddi nöqtәnin m kütlәsi ilә onun ω tәcilinin hasilinә bәrabәr olan, istiqamәtcә isә bu tәcilin әksinә yönәlәn vektorial kәmiyyәt. Əyrixәtli hәrәkәtdә Ə.q. maddi nöqtәnin toxunan istiqamәtdә olan ωτ tәcilinin әksinә yönәlmiş toxunan (vә ya tangensial) Jτ komponentinә vә әyrilik mәrkәzindәn trayektoriyanın verilmiş nöqtәsinә normal olan Jn komponentinә ayrılır; әdәdi qiymәtcә Jτ = mωτ , Jn = mυ2/ρ, burada υ – maddi nöqtәnin sürәti, ρ – trayektoriyanın әyrilik radiusudur. Ətalәt hesablama sisteminә nәzәrәn hәrәkәti tәdqiq edәrkәn, dinamika tәnliklәrini formal olaraq sadә statik tәnliklәr şәklindә yazmaq üçün Ə.q.-ni daxil edirlәr (bax Dalamber prinsipi). Ə.q. anlayışı nisbi hәrәkәtin tәdqiqi zamanı da tәtbiq olunur.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ENOLLAR – FEDDİN Konstantin Aleksandroviç
    ƏTALƏT QÜVVƏSİ

    ƏTALƏT QÜVVƏSİ – әdәdi qiymәtcә maddi nöqtәnin m kütlәsi ilә onun ω tәcilinin hasilinә bәrabәr olan, istiqamәtcә isә bu tәcilin әksinә yönәlәn vektorial kәmiyyәt. Əyrixәtli hәrәkәtdә Ə.q. maddi nöqtәnin toxunan istiqamәtdә olan ωτ tәcilinin әksinә yönәlmiş toxunan (vә ya tangensial) Jτ komponentinә vә әyrilik mәrkәzindәn trayektoriyanın verilmiş nöqtәsinә normal olan Jn komponentinә ayrılır; әdәdi qiymәtcә Jτ = mωτ , Jn = mυ2/ρ, burada υ – maddi nöqtәnin sürәti, ρ – trayektoriyanın әyrilik radiusudur. Ətalәt hesablama sisteminә nәzәrәn hәrәkәti tәdqiq edәrkәn, dinamika tәnliklәrini formal olaraq sadә statik tәnliklәr şәklindә yazmaq üçün Ə.q.-ni daxil edirlәr (bax Dalamber prinsipi). Ə.q. anlayışı nisbi hәrәkәtin tәdqiqi zamanı da tәtbiq olunur.

    ƏTALƏT QÜVVƏSİ

    ƏTALƏT QÜVVƏSİ – әdәdi qiymәtcә maddi nöqtәnin m kütlәsi ilә onun ω tәcilinin hasilinә bәrabәr olan, istiqamәtcә isә bu tәcilin әksinә yönәlәn vektorial kәmiyyәt. Əyrixәtli hәrәkәtdә Ə.q. maddi nöqtәnin toxunan istiqamәtdә olan ωτ tәcilinin әksinә yönәlmiş toxunan (vә ya tangensial) Jτ komponentinә vә әyrilik mәrkәzindәn trayektoriyanın verilmiş nöqtәsinә normal olan Jn komponentinә ayrılır; әdәdi qiymәtcә Jτ = mωτ , Jn = mυ2/ρ, burada υ – maddi nöqtәnin sürәti, ρ – trayektoriyanın әyrilik radiusudur. Ətalәt hesablama sisteminә nәzәrәn hәrәkәti tәdqiq edәrkәn, dinamika tәnliklәrini formal olaraq sadә statik tәnliklәr şәklindә yazmaq üçün Ə.q.-ni daxil edirlәr (bax Dalamber prinsipi). Ə.q. anlayışı nisbi hәrәkәtin tәdqiqi zamanı da tәtbiq olunur.