ƏTALƏT MOMENTİ – irәlilәmә hәrәkәti etmәyәn cismin әtalәtlilik ölçüsü (kütlә ilә yanaşı) olan vә cisim daxilindә kütlәnin paylanmasını xarakterizә edәn fiziki kәmiyyәt. Mexanikada oxa nәzәrәn Ə.m. ilә mәrkәzdәnqaçma Ə.m.-ni fәrqlәndirirlәr. Hәr hansı bir z oxuna nәzәrәn Ə.m. dedikdә göstәrilәn düsturla tәyin olunan kәmiyyәt nәzәrdә tutulur:

burada m_i – cismin nöqtәlәrinin kütlәlәri, h_i – onların z oxundan mәsafәlәri, ρ – kütlә sıxlığı, V – cismin hәcmidir. I_z qiymәti ox әtrafında fırlanan cismin әtalәtliyinin ölçüsüdür (bax Fırlanma hәrәkәti). Oxa nәzәrәn Ə.m.-ni, hәmçinin әtalәt radiusu adlanan r xәtti parametri ilә dә ifadә etmәk olar: I_z = Mr ², burada M – cismin kütlәsidir. Ə.m.-nin dimenzionu L²M-dir vә kq·m² vә ya q·sm² vahidlәri ilә ifadә olunur.

Verilmiş O nöqtәsindәn çıxan x, y, z Dekart oxları ilә tәyin olunmuş sistemә nәzәrәn mәrkәzdәnqaçma Ə.m. bu düsturlarla:

I_xy = Σm_i x_i y_i , I_yz = Σm_i y_i z_i , I_zx = Σm_i z_i x_i (2) vә ya sәlt mühit üçün uyğun hәcm inteqralları ilә ifadә olunur. Bu kәmiyyәtlәr cisimlәrin dinamik qeyri-tarazlığını xarakterizә edir. Mәs., z oxu üzrә yönәlmiş valın fırlanması zamanı onun yastıqlara etdiyi tәzyiq I_xz vә I_yz qiymәtlәrindәn asılıdır. z vә z′ paralel oxlarına nәzәrәn Ə.m. bir-biri ilә aşağıdakı kimi әlaqәlidir:

 I_z = I_z′ + Md ²,                (3)

burada z′ – cismin kütlә mәrkәzindәn keçәn ox, d – oxlar arasındakı mәsafәdir.

Mürәkkәb konfiqurasiyaya malik cisimlәrin Ə.m.-ni adәtәn tәcrübi yolla tәyin edirlәr.