ƏYRİXƏTLİ İNTEQRAL – müstәvidә vә ya fәzada әyri xәtt boyunca inteqral. I növ vә II növ Ə.i. var. I növ Ə.i., mәs., dәyişәn sıxlıqlı material әyrisinin kütlәsinin hesablanmasında ortaya çıxır vә
∫c f (M )ds
kimi işarә edilir, burada C – verilmiş әyri, ds – onun qövsünün diferensialı, f(M) isә әyri üzәrindә M nöqtәsinin funksiyasıdır (sıxlıq). Bu inteqral uyğun inteqral cәmlәrinin limitini tәsvir edir (bax İnteqral). C әyrisi y = y(x), a ≤ х ≤ b tәnliklәri ilә verilәn müstәvi әyrisi olduqda I növ Ə.i. parçada inteqrala gәtirilir:
II növ Ə.i., mәs., qüvvә sahәsinin işinә aid mәsәlәdә ortaya çıxır. Müstәvinin әyri halında
∫c
P(x, y)dx +Q(x, y)dy
şәklindә olur, burada P(x, y) vә Q(x, y) – C üzәrindә verilәn funksiyalardır (sahәnin komponentlәri). O hәm dә uyğun inteqral cәmlәrinin limitidir. Qapalı әyri üzrә II növ Ə.i. çox vaxt
ƒc Pdx + Qdy
kimi işarә edilir.
II növ Ə.i. parçada inteqrala
düsturu ilә (burada x = x(t), y = y(t) C әyrisinin parametrik şәkildә tәnliklәridir, α ≤ t ≤ β), I növ Ə.i.-a isә
düsturu ilә gәtirilir, burada φ – OX oxu ilә әyrinin toxunanı arasında, qövsün uz.-nun artması tәrәfә istiqamәtlәnmiş bucaqdır.
İlk dәfә A.Kleronun (1743) işlәrindә rast gәlinәn Ə.i.-ı ümumi şәkildә elmә O.Koşi daxil etmişdir (1825).