ƏZƏLDƏN QURULMUŞ HARMONİYA (fr. lʼHarmoniepréétablie) – alәmin substansional detalları olan monadaların, o cümlәdәn can vә bәdәnin qarşılıqlı әlaqәsini (“kommunikasiyalarını”) vә uzlaşmasını izah etmәk üçün Q.Leybnitsin fәlsәfәyә gәtirdiyi (1695) anlayış. Monadalar sırf psixi varlıqlar olduğundan, xarici fiziki tәsirlәri qәbul vә bir-birinә tәsir edә bilmir (“onlarda pәncәrәlәr yoxdur”); lakin daxili hәrәkәtlәrinin yaradılışı zamanı Allah tәrәfindәn qurulan sinxronluğuna görә onların hәr biri “universumu öz ahәnginә uyğun әks etdirәn canlı güzgüdür”. Tәbiәtdә müşahidә olunan “nizam” vә “gözәlliy”in әsası olan Ə.q.h. hәmçinin “canla bәdәn arasında vasitәçi”dir; onlar özlәri bütünlükdә öz qanunları ilә (can yekun sәbәblәrә, yәni mәqsәdlәrә vә sәylәrә, bәdәn isә fәaliyyәtdә olan sәbәblәrә, yәni mexanikanın qanunlarına әsasәn), “qarşılıqlı fiziki tәsir olmadan” fәaliyyәt göstәrirlәr. Allahın canla bәdәn arasında qurduğu uzlaşmanı Leybnits birbirindәn ayrı olan, lakin “tam uyğunlaşdırılmış” vә eyni zamanı göstәrәn iki müxtәlif konstruksiyalı saat nümunәsi ilә izah edirdi.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ƏZƏLDƏN QURULMUŞ HARMONİYA (fr. lʼHarmoniepréétablie) – alәmin substansional detalları olan monadaların, o cümlәdәn can vә bәdәnin qarşılıqlı әlaqәsini (“kommunikasiyalarını”) vә uzlaşmasını izah etmәk üçün Q.Leybnitsin fәlsәfәyә gәtirdiyi (1695) anlayış. Monadalar sırf psixi varlıqlar olduğundan, xarici fiziki tәsirlәri qәbul vә bir-birinә tәsir edә bilmir (“onlarda pәncәrәlәr yoxdur”); lakin daxili hәrәkәtlәrinin yaradılışı zamanı Allah tәrәfindәn qurulan sinxronluğuna görә onların hәr biri “universumu öz ahәnginә uyğun әks etdirәn canlı güzgüdür”. Tәbiәtdә müşahidә olunan “nizam” vә “gözәlliy”in әsası olan Ə.q.h. hәmçinin “canla bәdәn arasında vasitәçi”dir; onlar özlәri bütünlükdә öz qanunları ilә (can yekun sәbәblәrә, yәni mәqsәdlәrә vә sәylәrә, bәdәn isә fәaliyyәtdә olan sәbәblәrә, yәni mexanikanın qanunlarına әsasәn), “qarşılıqlı fiziki tәsir olmadan” fәaliyyәt göstәrirlәr. Allahın canla bәdәn arasında qurduğu uzlaşmanı Leybnits birbirindәn ayrı olan, lakin “tam uyğunlaşdırılmış” vә eyni zamanı göstәrәn iki müxtәlif konstruksiyalı saat nümunәsi ilә izah edirdi.
ƏZƏLDƏN QURULMUŞ HARMONİYA (fr. lʼHarmoniepréétablie) – alәmin substansional detalları olan monadaların, o cümlәdәn can vә bәdәnin qarşılıqlı әlaqәsini (“kommunikasiyalarını”) vә uzlaşmasını izah etmәk üçün Q.Leybnitsin fәlsәfәyә gәtirdiyi (1695) anlayış. Monadalar sırf psixi varlıqlar olduğundan, xarici fiziki tәsirlәri qәbul vә bir-birinә tәsir edә bilmir (“onlarda pәncәrәlәr yoxdur”); lakin daxili hәrәkәtlәrinin yaradılışı zamanı Allah tәrәfindәn qurulan sinxronluğuna görә onların hәr biri “universumu öz ahәnginә uyğun әks etdirәn canlı güzgüdür”. Tәbiәtdә müşahidә olunan “nizam” vә “gözәlliy”in әsası olan Ə.q.h. hәmçinin “canla bәdәn arasında vasitәçi”dir; onlar özlәri bütünlükdә öz qanunları ilә (can yekun sәbәblәrә, yәni mәqsәdlәrә vә sәylәrә, bәdәn isә fәaliyyәtdә olan sәbәblәrә, yәni mexanikanın qanunlarına әsasәn), “qarşılıqlı fiziki tәsir olmadan” fәaliyyәt göstәrirlәr. Allahın canla bәdәn arasında qurduğu uzlaşmanı Leybnits birbirindәn ayrı olan, lakin “tam uyğunlaşdırılmış” vә eyni zamanı göstәrәn iki müxtәlif konstruksiyalı saat nümunәsi ilә izah edirdi.
