АРТЕРИОСКЛЕРÓЗ (йени лат. артериосълеросис, артерийа + склероз) – arteriya divarынын галынлашмасы вя бяркимяси иля мцшайият олунан патоложи щал. Бурайа щягиги А., артерийа диварынын орта гатынын калсинозу (Мюнкеберг хястялийи) вя атеросклероз аиддир. Дамардаралдыъы вя дамарэенялдиъи амиллярин секресийасы арасындакы мцвазинятин позулмасы нятиъясиндя А.-ун инкишафы баш верир, йяни щипертонийа вя шякярли диабет заманы кичик артерийа, еляъя дя артериолаларын диварлары галынлашыр вя мянфязи даралыр. Артериал щипертонийада даими йцксяк тязйиг нятиъясиндя сайа язяля гатынын щипертрофийасы щесабына кичик дамарларын вя артериолаларын дивары галынлашыр. Дамар диварынын щипертрофийасынын инкишафында прессор вя бой амилляри — анэиотензин-ЫЫ, катехоламинляр мцщцм рол ойнайыр. Бу щормонлар калсиум дузларынын сайа язяля щцъейряляри дахилиня топланмасына сябяб олур, бир сыра бой амилляринин секресийасы ися тохумаларын щяддиндян чох бюйцмясини (пролиферасийасыны) стимулйасийа едир. Просес резистив артериолаларын (периферийанын даими ган ъяряйаныны сахлайан дамарларын) мянфязинин даралмасы вя диварынын галынлашмасы иля битир. Шякярли диабет заманы А.-ун инкишафы, ясасян, шякярин вя инсулинин артмасынын дамар диварына узун мцддят тясир эюстярмяси иля ялагядардыр. Мюнкеберг хястялийи дамарын орта гатынын калсинозу вя язяля-еластик типли орта юлчцлц артерийаларын (ял, айаг, баш бейин артерийалары) фиброзу иля юзцнц эюстярир. Хястялик чох вахт йашлы инсанларда баш верир вя йаш артдыгъа инкишаф едир.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
АРТЕРИОСКЛЕРÓЗ (йени лат. артериосълеросис, артерийа + склероз) – arteriya divarынын галынлашмасы вя бяркимяси иля мцшайият олунан патоложи щал. Бурайа щягиги А., артерийа диварынын орта гатынын калсинозу (Мюнкеберг хястялийи) вя атеросклероз аиддир. Дамардаралдыъы вя дамарэенялдиъи амиллярин секресийасы арасындакы мцвазинятин позулмасы нятиъясиндя А.-ун инкишафы баш верир, йяни щипертонийа вя шякярли диабет заманы кичик артерийа, еляъя дя артериолаларын диварлары галынлашыр вя мянфязи даралыр. Артериал щипертонийада даими йцксяк тязйиг нятиъясиндя сайа язяля гатынын щипертрофийасы щесабына кичик дамарларын вя артериолаларын дивары галынлашыр. Дамар диварынын щипертрофийасынын инкишафында прессор вя бой амилляри — анэиотензин-ЫЫ, катехоламинляр мцщцм рол ойнайыр. Бу щормонлар калсиум дузларынын сайа язяля щцъейряляри дахилиня топланмасына сябяб олур, бир сыра бой амилляринин секресийасы ися тохумаларын щяддиндян чох бюйцмясини (пролиферасийасыны) стимулйасийа едир. Просес резистив артериолаларын (периферийанын даими ган ъяряйаныны сахлайан дамарларын) мянфязинин даралмасы вя диварынын галынлашмасы иля битир. Шякярли диабет заманы А.-ун инкишафы, ясасян, шякярин вя инсулинин артмасынын дамар диварына узун мцддят тясир эюстярмяси иля ялагядардыр. Мюнкеберг хястялийи дамарын орта гатынын калсинозу вя язяля-еластик типли орта юлчцлц артерийаларын (ял, айаг, баш бейин артерийалары) фиброзу иля юзцнц эюстярир. Хястялик чох вахт йашлы инсанларда баш верир вя йаш артдыгъа инкишаф едир.
АРТЕРИОСКЛЕРÓЗ (йени лат. артериосълеросис, артерийа + склероз) – arteriya divarынын галынлашмасы вя бяркимяси иля мцшайият олунан патоложи щал. Бурайа щягиги А., артерийа диварынын орта гатынын калсинозу (Мюнкеберг хястялийи) вя атеросклероз аиддир. Дамардаралдыъы вя дамарэенялдиъи амиллярин секресийасы арасындакы мцвазинятин позулмасы нятиъясиндя А.-ун инкишафы баш верир, йяни щипертонийа вя шякярли диабет заманы кичик артерийа, еляъя дя артериолаларын диварлары галынлашыр вя мянфязи даралыр. Артериал щипертонийада даими йцксяк тязйиг нятиъясиндя сайа язяля гатынын щипертрофийасы щесабына кичик дамарларын вя артериолаларын дивары галынлашыр. Дамар диварынын щипертрофийасынын инкишафында прессор вя бой амилляри — анэиотензин-ЫЫ, катехоламинляр мцщцм рол ойнайыр. Бу щормонлар калсиум дузларынын сайа язяля щцъейряляри дахилиня топланмасына сябяб олур, бир сыра бой амилляринин секресийасы ися тохумаларын щяддиндян чох бюйцмясини (пролиферасийасыны) стимулйасийа едир. Просес резистив артериолаларын (периферийанын даими ган ъяряйаныны сахлайан дамарларын) мянфязинин даралмасы вя диварынын галынлашмасы иля битир. Шякярли диабет заманы А.-ун инкишафы, ясасян, шякярин вя инсулинин артмасынын дамар диварына узун мцддят тясир эюстярмяси иля ялагядардыр. Мюнкеберг хястялийи дамарын орта гатынын калсинозу вя язяля-еластик типли орта юлчцлц артерийаларын (ял, айаг, баш бейин артерийалары) фиброзу иля юзцнц эюстярир. Хястялик чох вахт йашлы инсанларда баш верир вя йаш артдыгъа инкишаф едир.
