FAZİL DƏRBƏNDİ, Axund Molla Ağa ibn  Abid  ibn  Ramazan Əli ibn Zahid (tәqr. 1785, Dәrbәnd – 1869, Tehran) – Azәrb. alimi, filosof. Mәnbәlәrdә Dәrbәndi, Şirvani, Tehrani vә Hairi nisbәlәri ilә xatırlanır. Nәcәf vә Kәrbәla şәhәrlәrindә tәhsil almışdır. Kәrbәlada bir müddәt dәrs demiş, orada babilәrә (bax Babilik) qarşı kәskin mübarizә aparmışdır. Babilәrin hәmlәsi nәticәsindә yaralandıqdan sonra Tehrana köçәrәk ömrünün sonunadәk orada yaşamışdır. Öz vәsiyyәtinә әsasәn Kәrbәla ş.-ndә dәfn olunmuşdur.

Dövrünün dini vә dünyәvi elmlәrinin mükәmmәl bilicisi olmuş F.D. kәskin vә iddialı elmi diskussiyaları ilә mәşhurlaşmışdır. Ərәb vә  fars  dillәrindә  yazmışdır. Ən mәşhur әsәri Kәrbәla faciәsindәn bәhs edәn  “Əsrarüş-şәhadәt”dir   (1856).   Müxtәlif dini  mövzulara dair  “Cәvahirül-iqan”, “Xәzainül-әhkam”, “Xәzainül-üsul”, “Ənavinül-әdillә”, “Qәvamisül-qәvaid”, astrolyabiyanın iş prinsipinә dair “Cövhәrüs-sinaә”,   yaxud   “Əl-Cövhәrә”    (1857) vә s. әsәrlәrin müәllifidir. Onların bir çoxu fars dilinә tәrcümә olunaraq çap edilmişdir.