Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
“Azərbaycan” xüsusi cildi (Az) (Ümumi məlumat - 6.1 .Milli təhlükəsizliyin təminat sistemi)
    2.13. Torpaq ehtiyatları

     

    Торпаг ещтийатлары*

    Азярбайъан Республикасынын торпаг ещтийатлары мцхтялиф торпаг типляри, йарымтипляри вя нювляриндян ибарят даь-тундра, даь-чямян, даь-мешя, сары вя глейли-подзоллу, гараторпаг, шабалыды, боз вя гонур торпаг комплексляри иля тямсил олунмушдур. Онларын 55,4%-и, йахуд 4790000 ща-ы Бюйцк вя Кичик Гафгазын вя Талышын даьлыг вилайятляринин, 44,6%-и, йахуд 3350000 ща-ы ися Кцр-Араз овалыьынын, Эянъя-Газах, Лянкяран, Губа-Хачмаз дцзянликляринин вя Абшерон й-а-нын пайына дцшцр.

    Юлкянин 8641506 ща цмуми торпаг ещтийатларынын 8416252 ща-ы (95,4%-и) инзибати р-нларын, 225254 ща-ы (2,6%-и) шящяр ярази ващидляринин (Бакы, Нахчыван, Сумгайыт, Эянъя, Минэячевир, Ханкянди, Яли Байрамлы, Нафталан) пайына дцшцр. Цмуми торпаг фондунун 1683824ща-ы якин вя динъя гойулмуш, 163313 ща-ы чохиллик якмяляр, 110484 ща-ы бичянякляр, 2572050 ща-ы йарарлы юрцш вя отлаглар, 1037770 ща-ы мешяалты, 2850676 ща-ы исяк.т.-нда истифадя олунмайан азйарарлы вя шярти йарарсыз торпаглардыр. К.т.-на йарарлы (4754513 ща) торпаг ещтийатларынын 1422952 ща-ы  уварылан торпаглардыр; бунун 1122477 ща-ы якин вя динъя гойулмуш, 137308 ща-ы щяйятйаны вя 116563 ща-ы чохиллик якмяляря аид торпаглардыр.

    Республиканын цмуми юрцш вя отлаг сащяляринин йалныз 2572050 ща-ы отлаг цчцн йарарлыдыр. Бунун да 1355113 ща-ы гыш, 177421 ща-ы йай вя 1039516 ща-ы кяндятрафы юрцш вя отлаг сащяляри тяшкил едир ки, онларын да йалныз 40308 ща-ы суварылыр. К.т. дювриййясиндя олан якин вя динъя гойулмуш торпагларын 169866 ща-ы 1-ъи, 585428 ща-ы 2-ъи, 811096 ща-ы 3-ъи, йалныз 89403 ща-ы 4-ъи вя 2801 ща-ы 5-ъи кейфиййят групуна аиддир. Щазырда юлкядя адамбашына 0,59 ща йарарлы торпаг, 0,21 ща якин сащяси дцшцр. Мцлкиййят формалары цзря бюлэцйя ясасян (01.01.2004) торпаг ещтийатларынын 4919423 ща-ы дювлят, 205093 ща-ы бялядиййя вя 1670990 ща-ы хцсуси мцлкиййятин истифадясиндядир. Дювлят мцлкиййятиня мяхсус йарарлы торпаг ещтийатларынын 309755 ща-ы якин вя динъя гойулмуш сащяляр, 62521 ща-ы чохиллик якмяляр, 29047 ща-ы бичяняклярдир. Йарарлы йай вя гыш отлаглары 1532534 ща-дыр. Суварылан якин вя динъя гойулмуш дювлят торпаглары 127386 ща, чохиллик якмяляр ися 45489 ща-дыр. Бялядиййя мцлкиййятиндяки торпаг ещтийатларынын 94235 ща-ы якин вя динъя гойулмуш торпаглардыр ки, онларын да 59033 ща-ы суварыландыр. 5003 ща чохиллик якмялярин анъаг 2766 ща-ы суварылыр. Йалныз 26044 ща-ы (1,7%) суварылан кяндятрафы юрцш вя отлаг сащяляринин 1034900 ща-ы 3-ъц, 4-ъц вя 5-ъи кейфиййят групларына аиддир. Беля торпагларын эениш сащядя  айылмасынын сябябляриндян бири дя онларын мцхтялиф дяряъядя шоранлашма вя шоракятляшмяйя мяруз галмасыдыр. Щазырда щямин торпагларын  52898 ща-ы зяиф, 146235 ща-ы орта, 223838 ща-ы шиддятли шоракятляшмиш вя 4250 ща-ы шоран торпаглардыр.

    Юзялляшдирилмиш торпагларын цмуми сащясинин бялядиййя вя дювлят  мцлкиййятиня айрылмыш торпаг сащяляриня нисбятян 1,2– 2,9 дяфя аз олмасына бахмайараг якин, чохиллик якмяляр вя бичяняклярин бирликдя сащяси онлардан 3,5–13,8 дяфя чохдур.

    Щазырда якин сащяляринин 75,5%-и, чохиллик якмялярин 58,6%-и, бичяняклярин ися 70%-и хцсуси мцлкиййятчилярин истифадясиндядир.

    Республиканын цмуми торпаг ещтийатларынын 254401 ща-ы (тягр. 30%-и) йашайыш мянтягяляриня айрылмыш сащялярдир.

    Бунун 7665 ща-ы шящяр ярази ващидляринин, 246736 ща-ы ися диэяр шящяр, гясябя вя кянд йашайыш мянтягяляринин истифадясиндядир. Онларын йалныз 29559 ща-ы йашайыш евляри вя мцхтялиф тикилиляр алтындадыр. Галан 224842 ща-ы беъярилир ки, онларын да 137308 ща-ы суварылыр. Щяйятйаны торпаг ещтийатларынын 10300 ща-ы (5823 ща-ы суварылан) дювлят мцлкиййятиндя сахланмыш, 12411 ща-ы (6653 ща суварылан) бялядиййя вя 202131 ща-ы (124832 ща-ы суварылан) хцсуси мцлкиййятя верилмишдир.

    Мешя фонду торпаглары республиканын цмуми торпаг ещтийатларынын 12,0%-ини (1037770 ща) тяшкил едир. Бунун йалныз 2682 ща-ы (0,26%-и) Нахчыван МР-дядир. Дювлят мцлкиййятиндя сахланмыш щямин торпагларын 90%-и Бюйцк вя Кичик Гафгаз вя Талыш д-ры мешяляринин пайына дцшцр. Галан мешя фонду торпаг ещтийатларына Кцр чайы вя онун щювзясиндяки чайларын дяряляриндя, еляъя дя Губа-Хачмаз вя Лянкяран дцзянликляриндя йайылмыш тугай мешяляри дахилдир.

    Хцсуси горунан яразилярин торпаглары да цмуми торпаг ещтийатларына аид едилир. Беля торпагларын цмуми сащ. 501549 ща-дыр. Бурада горуглар  26529 ща, йасаглыглар 159740 ща, милли парклар ися 115280 ща торпаг сащясини ящатя едир. Тябии-тясяррцфат хцсусиййятляриня эюря торпаг ещтийатларынын истифадяси 10 игтисади-ъоьрафи бюлэядя мяркязляшмишдир: Абшерон, Эянъя-Газах, Шяки-Загатала, Лянкяран, Губа-Хачмаз, Аран, Йухары Гарабаь, Кялбяъяр-Лачын, Даьлыг Ширван вя Нахчыван (ъядвял).

     

    Яд.: Я л и й е в Щ . Я. Бюйцк Гафгазын шимал-шярг щиссясинин мешя вя мешя-бозгыр торпаглары. Б., 1964; С а л а е в М . Э. Почвы Малого Кавказа (в пределах Азербайджанской ССР). Б., 1966;

    М я м м я д о в Г . Ш. Азярбайъанын торпаг ещтийатлары. Б., 2002. 

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
Ümumi məlumat – 6.1 .Milli təhlükəsizliyin təminat sistemi
    2.13. Torpaq ehtiyatları

     

    Торпаг ещтийатлары*

    Азярбайъан Республикасынын торпаг ещтийатлары мцхтялиф торпаг типляри, йарымтипляри вя нювляриндян ибарят даь-тундра, даь-чямян, даь-мешя, сары вя глейли-подзоллу, гараторпаг, шабалыды, боз вя гонур торпаг комплексляри иля тямсил олунмушдур. Онларын 55,4%-и, йахуд 4790000 ща-ы Бюйцк вя Кичик Гафгазын вя Талышын даьлыг вилайятляринин, 44,6%-и, йахуд 3350000 ща-ы ися Кцр-Араз овалыьынын, Эянъя-Газах, Лянкяран, Губа-Хачмаз дцзянликляринин вя Абшерон й-а-нын пайына дцшцр.

    Юлкянин 8641506 ща цмуми торпаг ещтийатларынын 8416252 ща-ы (95,4%-и) инзибати р-нларын, 225254 ща-ы (2,6%-и) шящяр ярази ващидляринин (Бакы, Нахчыван, Сумгайыт, Эянъя, Минэячевир, Ханкянди, Яли Байрамлы, Нафталан) пайына дцшцр. Цмуми торпаг фондунун 1683824ща-ы якин вя динъя гойулмуш, 163313 ща-ы чохиллик якмяляр, 110484 ща-ы бичянякляр, 2572050 ща-ы йарарлы юрцш вя отлаглар, 1037770 ща-ы мешяалты, 2850676 ща-ы исяк.т.-нда истифадя олунмайан азйарарлы вя шярти йарарсыз торпаглардыр. К.т.-на йарарлы (4754513 ща) торпаг ещтийатларынын 1422952 ща-ы  уварылан торпаглардыр; бунун 1122477 ща-ы якин вя динъя гойулмуш, 137308 ща-ы щяйятйаны вя 116563 ща-ы чохиллик якмяляря аид торпаглардыр.

    Республиканын цмуми юрцш вя отлаг сащяляринин йалныз 2572050 ща-ы отлаг цчцн йарарлыдыр. Бунун да 1355113 ща-ы гыш, 177421 ща-ы йай вя 1039516 ща-ы кяндятрафы юрцш вя отлаг сащяляри тяшкил едир ки, онларын да йалныз 40308 ща-ы суварылыр. К.т. дювриййясиндя олан якин вя динъя гойулмуш торпагларын 169866 ща-ы 1-ъи, 585428 ща-ы 2-ъи, 811096 ща-ы 3-ъи, йалныз 89403 ща-ы 4-ъи вя 2801 ща-ы 5-ъи кейфиййят групуна аиддир. Щазырда юлкядя адамбашына 0,59 ща йарарлы торпаг, 0,21 ща якин сащяси дцшцр. Мцлкиййят формалары цзря бюлэцйя ясасян (01.01.2004) торпаг ещтийатларынын 4919423 ща-ы дювлят, 205093 ща-ы бялядиййя вя 1670990 ща-ы хцсуси мцлкиййятин истифадясиндядир. Дювлят мцлкиййятиня мяхсус йарарлы торпаг ещтийатларынын 309755 ща-ы якин вя динъя гойулмуш сащяляр, 62521 ща-ы чохиллик якмяляр, 29047 ща-ы бичяняклярдир. Йарарлы йай вя гыш отлаглары 1532534 ща-дыр. Суварылан якин вя динъя гойулмуш дювлят торпаглары 127386 ща, чохиллик якмяляр ися 45489 ща-дыр. Бялядиййя мцлкиййятиндяки торпаг ещтийатларынын 94235 ща-ы якин вя динъя гойулмуш торпаглардыр ки, онларын да 59033 ща-ы суварыландыр. 5003 ща чохиллик якмялярин анъаг 2766 ща-ы суварылыр. Йалныз 26044 ща-ы (1,7%) суварылан кяндятрафы юрцш вя отлаг сащяляринин 1034900 ща-ы 3-ъц, 4-ъц вя 5-ъи кейфиййят групларына аиддир. Беля торпагларын эениш сащядя  айылмасынын сябябляриндян бири дя онларын мцхтялиф дяряъядя шоранлашма вя шоракятляшмяйя мяруз галмасыдыр. Щазырда щямин торпагларын  52898 ща-ы зяиф, 146235 ща-ы орта, 223838 ща-ы шиддятли шоракятляшмиш вя 4250 ща-ы шоран торпаглардыр.

    Юзялляшдирилмиш торпагларын цмуми сащясинин бялядиййя вя дювлят  мцлкиййятиня айрылмыш торпаг сащяляриня нисбятян 1,2– 2,9 дяфя аз олмасына бахмайараг якин, чохиллик якмяляр вя бичяняклярин бирликдя сащяси онлардан 3,5–13,8 дяфя чохдур.

    Щазырда якин сащяляринин 75,5%-и, чохиллик якмялярин 58,6%-и, бичяняклярин ися 70%-и хцсуси мцлкиййятчилярин истифадясиндядир.

    Республиканын цмуми торпаг ещтийатларынын 254401 ща-ы (тягр. 30%-и) йашайыш мянтягяляриня айрылмыш сащялярдир.

    Бунун 7665 ща-ы шящяр ярази ващидляринин, 246736 ща-ы ися диэяр шящяр, гясябя вя кянд йашайыш мянтягяляринин истифадясиндядир. Онларын йалныз 29559 ща-ы йашайыш евляри вя мцхтялиф тикилиляр алтындадыр. Галан 224842 ща-ы беъярилир ки, онларын да 137308 ща-ы суварылыр. Щяйятйаны торпаг ещтийатларынын 10300 ща-ы (5823 ща-ы суварылан) дювлят мцлкиййятиндя сахланмыш, 12411 ща-ы (6653 ща суварылан) бялядиййя вя 202131 ща-ы (124832 ща-ы суварылан) хцсуси мцлкиййятя верилмишдир.

    Мешя фонду торпаглары республиканын цмуми торпаг ещтийатларынын 12,0%-ини (1037770 ща) тяшкил едир. Бунун йалныз 2682 ща-ы (0,26%-и) Нахчыван МР-дядир. Дювлят мцлкиййятиндя сахланмыш щямин торпагларын 90%-и Бюйцк вя Кичик Гафгаз вя Талыш д-ры мешяляринин пайына дцшцр. Галан мешя фонду торпаг ещтийатларына Кцр чайы вя онун щювзясиндяки чайларын дяряляриндя, еляъя дя Губа-Хачмаз вя Лянкяран дцзянликляриндя йайылмыш тугай мешяляри дахилдир.

    Хцсуси горунан яразилярин торпаглары да цмуми торпаг ещтийатларына аид едилир. Беля торпагларын цмуми сащ. 501549 ща-дыр. Бурада горуглар  26529 ща, йасаглыглар 159740 ща, милли парклар ися 115280 ща торпаг сащясини ящатя едир. Тябии-тясяррцфат хцсусиййятляриня эюря торпаг ещтийатларынын истифадяси 10 игтисади-ъоьрафи бюлэядя мяркязляшмишдир: Абшерон, Эянъя-Газах, Шяки-Загатала, Лянкяран, Губа-Хачмаз, Аран, Йухары Гарабаь, Кялбяъяр-Лачын, Даьлыг Ширван вя Нахчыван (ъядвял).

     

    Яд.: Я л и й е в Щ . Я. Бюйцк Гафгазын шимал-шярг щиссясинин мешя вя мешя-бозгыр торпаглары. Б., 1964; С а л а е в М . Э. Почвы Малого Кавказа (в пределах Азербайджанской ССР). Б., 1966;

    М я м м я д о в Г . Ш. Азярбайъанын торпаг ещтийатлары. Б., 2002. 

    2.13. Torpaq ehtiyatları

     

    Торпаг ещтийатлары*

    Азярбайъан Республикасынын торпаг ещтийатлары мцхтялиф торпаг типляри, йарымтипляри вя нювляриндян ибарят даь-тундра, даь-чямян, даь-мешя, сары вя глейли-подзоллу, гараторпаг, шабалыды, боз вя гонур торпаг комплексляри иля тямсил олунмушдур. Онларын 55,4%-и, йахуд 4790000 ща-ы Бюйцк вя Кичик Гафгазын вя Талышын даьлыг вилайятляринин, 44,6%-и, йахуд 3350000 ща-ы ися Кцр-Араз овалыьынын, Эянъя-Газах, Лянкяран, Губа-Хачмаз дцзянликляринин вя Абшерон й-а-нын пайына дцшцр.

    Юлкянин 8641506 ща цмуми торпаг ещтийатларынын 8416252 ща-ы (95,4%-и) инзибати р-нларын, 225254 ща-ы (2,6%-и) шящяр ярази ващидляринин (Бакы, Нахчыван, Сумгайыт, Эянъя, Минэячевир, Ханкянди, Яли Байрамлы, Нафталан) пайына дцшцр. Цмуми торпаг фондунун 1683824ща-ы якин вя динъя гойулмуш, 163313 ща-ы чохиллик якмяляр, 110484 ща-ы бичянякляр, 2572050 ща-ы йарарлы юрцш вя отлаглар, 1037770 ща-ы мешяалты, 2850676 ща-ы исяк.т.-нда истифадя олунмайан азйарарлы вя шярти йарарсыз торпаглардыр. К.т.-на йарарлы (4754513 ща) торпаг ещтийатларынын 1422952 ща-ы  уварылан торпаглардыр; бунун 1122477 ща-ы якин вя динъя гойулмуш, 137308 ща-ы щяйятйаны вя 116563 ща-ы чохиллик якмяляря аид торпаглардыр.

    Республиканын цмуми юрцш вя отлаг сащяляринин йалныз 2572050 ща-ы отлаг цчцн йарарлыдыр. Бунун да 1355113 ща-ы гыш, 177421 ща-ы йай вя 1039516 ща-ы кяндятрафы юрцш вя отлаг сащяляри тяшкил едир ки, онларын да йалныз 40308 ща-ы суварылыр. К.т. дювриййясиндя олан якин вя динъя гойулмуш торпагларын 169866 ща-ы 1-ъи, 585428 ща-ы 2-ъи, 811096 ща-ы 3-ъи, йалныз 89403 ща-ы 4-ъи вя 2801 ща-ы 5-ъи кейфиййят групуна аиддир. Щазырда юлкядя адамбашына 0,59 ща йарарлы торпаг, 0,21 ща якин сащяси дцшцр. Мцлкиййят формалары цзря бюлэцйя ясасян (01.01.2004) торпаг ещтийатларынын 4919423 ща-ы дювлят, 205093 ща-ы бялядиййя вя 1670990 ща-ы хцсуси мцлкиййятин истифадясиндядир. Дювлят мцлкиййятиня мяхсус йарарлы торпаг ещтийатларынын 309755 ща-ы якин вя динъя гойулмуш сащяляр, 62521 ща-ы чохиллик якмяляр, 29047 ща-ы бичяняклярдир. Йарарлы йай вя гыш отлаглары 1532534 ща-дыр. Суварылан якин вя динъя гойулмуш дювлят торпаглары 127386 ща, чохиллик якмяляр ися 45489 ща-дыр. Бялядиййя мцлкиййятиндяки торпаг ещтийатларынын 94235 ща-ы якин вя динъя гойулмуш торпаглардыр ки, онларын да 59033 ща-ы суварыландыр. 5003 ща чохиллик якмялярин анъаг 2766 ща-ы суварылыр. Йалныз 26044 ща-ы (1,7%) суварылан кяндятрафы юрцш вя отлаг сащяляринин 1034900 ща-ы 3-ъц, 4-ъц вя 5-ъи кейфиййят групларына аиддир. Беля торпагларын эениш сащядя  айылмасынын сябябляриндян бири дя онларын мцхтялиф дяряъядя шоранлашма вя шоракятляшмяйя мяруз галмасыдыр. Щазырда щямин торпагларын  52898 ща-ы зяиф, 146235 ща-ы орта, 223838 ща-ы шиддятли шоракятляшмиш вя 4250 ща-ы шоран торпаглардыр.

    Юзялляшдирилмиш торпагларын цмуми сащясинин бялядиййя вя дювлят  мцлкиййятиня айрылмыш торпаг сащяляриня нисбятян 1,2– 2,9 дяфя аз олмасына бахмайараг якин, чохиллик якмяляр вя бичяняклярин бирликдя сащяси онлардан 3,5–13,8 дяфя чохдур.

    Щазырда якин сащяляринин 75,5%-и, чохиллик якмялярин 58,6%-и, бичяняклярин ися 70%-и хцсуси мцлкиййятчилярин истифадясиндядир.

    Республиканын цмуми торпаг ещтийатларынын 254401 ща-ы (тягр. 30%-и) йашайыш мянтягяляриня айрылмыш сащялярдир.

    Бунун 7665 ща-ы шящяр ярази ващидляринин, 246736 ща-ы ися диэяр шящяр, гясябя вя кянд йашайыш мянтягяляринин истифадясиндядир. Онларын йалныз 29559 ща-ы йашайыш евляри вя мцхтялиф тикилиляр алтындадыр. Галан 224842 ща-ы беъярилир ки, онларын да 137308 ща-ы суварылыр. Щяйятйаны торпаг ещтийатларынын 10300 ща-ы (5823 ща-ы суварылан) дювлят мцлкиййятиндя сахланмыш, 12411 ща-ы (6653 ща суварылан) бялядиййя вя 202131 ща-ы (124832 ща-ы суварылан) хцсуси мцлкиййятя верилмишдир.

    Мешя фонду торпаглары республиканын цмуми торпаг ещтийатларынын 12,0%-ини (1037770 ща) тяшкил едир. Бунун йалныз 2682 ща-ы (0,26%-и) Нахчыван МР-дядир. Дювлят мцлкиййятиндя сахланмыш щямин торпагларын 90%-и Бюйцк вя Кичик Гафгаз вя Талыш д-ры мешяляринин пайына дцшцр. Галан мешя фонду торпаг ещтийатларына Кцр чайы вя онун щювзясиндяки чайларын дяряляриндя, еляъя дя Губа-Хачмаз вя Лянкяран дцзянликляриндя йайылмыш тугай мешяляри дахилдир.

    Хцсуси горунан яразилярин торпаглары да цмуми торпаг ещтийатларына аид едилир. Беля торпагларын цмуми сащ. 501549 ща-дыр. Бурада горуглар  26529 ща, йасаглыглар 159740 ща, милли парклар ися 115280 ща торпаг сащясини ящатя едир. Тябии-тясяррцфат хцсусиййятляриня эюря торпаг ещтийатларынын истифадяси 10 игтисади-ъоьрафи бюлэядя мяркязляшмишдир: Абшерон, Эянъя-Газах, Шяки-Загатала, Лянкяран, Губа-Хачмаз, Аран, Йухары Гарабаь, Кялбяъяр-Лачын, Даьлыг Ширван вя Нахчыван (ъядвял).

     

    Яд.: Я л и й е в Щ . Я. Бюйцк Гафгазын шимал-шярг щиссясинин мешя вя мешя-бозгыр торпаглары. Б., 1964; С а л а е в М . Э. Почвы Малого Кавказа (в пределах Азербайджанской ССР). Б., 1966;

    М я м м я д о в Г . Ш. Азярбайъанын торпаг ещтийатлары. Б., 2002.