FEMİSTÓKL (Θεμιστοκλῆς) (tәqr. e.ә.525 – e.ә. 459, Maqnesiya) – Afina siyasi xadimi vә yunan-İran müharibәlәri dövrünün sәrkәrdәsi. Likomidlәr aristokrat nәslinin yan qoluna mәnsubdur. E.ә. 490-cı illәrdәn Afinada demokratik qruplaşmanın lideri olmuşdur. E.ә. 493 ildә F.-un arxonteponim olduğu dövrdә Pireydә hәrbi gәmi dayanacağının tikintisinә başlanılmışdı. E.ә. 480-ci illәrdә özünün әsas siyasi rәqibi Aristidin ostrakizm yolu ilә ölkәdәn qovulmasına nail olaraq Afinada hakim mövqeyini möhkәmlәndirmişdi. E.ә. 482 ildә afinalıları Lavrion mәdәnlәrinin gümüş hasilatından әldә olunan gәlirlәri Yunanıstanda әn iri donanmanın (200 triyera) yaradılmasına sәrf etmәyә inandırmışdı. E.ә. 481 ildә Əhәmәnilәrә qarşı mübarizә aparmaq mәqsәdilә Ellin ittifaqının yaradılmasının tәşәbbüskarlarından biri olmuşdur. E.ә. 480 ildә I Kserksin Yunanıstana yürüşü zamanı strateq seçilmişdi. Sürgün edilmişlәrin vәtәnә qaytarılması haqqında qәrarın qәbul edilmәsinә vә bütün Afina sakinlәrinin şәhәrdәn tәxliyәsinә nail olmuşdu. Salamin vuruşmasında (e.ә. 480) yunanların qәlәbәsindә hәlledici rol oynamışdır. E.ә. 479 ildә şәhәr istehkamlarının bәrpasının sürәtlәndirilmәsi Spartanın narazılığına sәbәb olmuşdu. E.ә. 470-ci illәrdәn Afinada tәdricәn nüfuzunu itirmiş, e.ә. 470 ildә ostrakizmә mәruz qalmışdır. Arqosda sürgündә olarkәn F. Spartanın vә siyasi düşmәnlәrinin tәşәbbüsü ilә Əhәmәnilәrin xeyrinә xәyanәtdә ittiham olunaraq qiyabi şәkildә ölüm hökmünә mәhkum edilmişdi. Kerkiraya, sonra Epirә, Makedoniyaya, İoniyaya qaçmışdır. Əhәmәni hökmdarı I Artakserksin yanında sığınacaq tapmış F.-a Kiçik Asiyadakı 3 yunan polisinin (Maqnesiya, Lampsakvә Miunt) idarәçiliyi hәvalә olunmuşdu. Bәzi mәlumatlara görә, yunanlara qarşı müharibәdә Əhәmәnilәrә yardımçı olmaq istәmәdiyinә görә intihar etmişdir. F.-un siyasi fәaliyyәti Afina demokratiyasının inkişafına, Afina dövlәtinin dәniz qüdrәtinin әsası olan donanmada avarçәkәn Afina yoxsullarının mövqeyinin möhkәmlәnmәsinә şәrait yaratmışdır.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
FEMİSTÓKL (Θεμιστοκλῆς) (tәqr. e.ә.525 – e.ә. 459, Maqnesiya) – Afina siyasi xadimi vә yunan-İran müharibәlәri dövrünün sәrkәrdәsi. Likomidlәr aristokrat nәslinin yan qoluna mәnsubdur. E.ә. 490-cı illәrdәn Afinada demokratik qruplaşmanın lideri olmuşdur. E.ә. 493 ildә F.-un arxonteponim olduğu dövrdә Pireydә hәrbi gәmi dayanacağının tikintisinә başlanılmışdı. E.ә. 480-ci illәrdә özünün әsas siyasi rәqibi Aristidin ostrakizm yolu ilә ölkәdәn qovulmasına nail olaraq Afinada hakim mövqeyini möhkәmlәndirmişdi. E.ә. 482 ildә afinalıları Lavrion mәdәnlәrinin gümüş hasilatından әldә olunan gәlirlәri Yunanıstanda әn iri donanmanın (200 triyera) yaradılmasına sәrf etmәyә inandırmışdı. E.ә. 481 ildә Əhәmәnilәrә qarşı mübarizә aparmaq mәqsәdilә Ellin ittifaqının yaradılmasının tәşәbbüskarlarından biri olmuşdur. E.ә. 480 ildә I Kserksin Yunanıstana yürüşü zamanı strateq seçilmişdi. Sürgün edilmişlәrin vәtәnә qaytarılması haqqında qәrarın qәbul edilmәsinә vә bütün Afina sakinlәrinin şәhәrdәn tәxliyәsinә nail olmuşdu. Salamin vuruşmasında (e.ә. 480) yunanların qәlәbәsindә hәlledici rol oynamışdır. E.ә. 479 ildә şәhәr istehkamlarının bәrpasının sürәtlәndirilmәsi Spartanın narazılığına sәbәb olmuşdu. E.ә. 470-ci illәrdәn Afinada tәdricәn nüfuzunu itirmiş, e.ә. 470 ildә ostrakizmә mәruz qalmışdır. Arqosda sürgündә olarkәn F. Spartanın vә siyasi düşmәnlәrinin tәşәbbüsü ilә Əhәmәnilәrin xeyrinә xәyanәtdә ittiham olunaraq qiyabi şәkildә ölüm hökmünә mәhkum edilmişdi. Kerkiraya, sonra Epirә, Makedoniyaya, İoniyaya qaçmışdır. Əhәmәni hökmdarı I Artakserksin yanında sığınacaq tapmış F.-a Kiçik Asiyadakı 3 yunan polisinin (Maqnesiya, Lampsakvә Miunt) idarәçiliyi hәvalә olunmuşdu. Bәzi mәlumatlara görә, yunanlara qarşı müharibәdә Əhәmәnilәrә yardımçı olmaq istәmәdiyinә görә intihar etmişdir. F.-un siyasi fәaliyyәti Afina demokratiyasının inkişafına, Afina dövlәtinin dәniz qüdrәtinin әsası olan donanmada avarçәkәn Afina yoxsullarının mövqeyinin möhkәmlәnmәsinә şәrait yaratmışdır.
FEMİSTÓKL (Θεμιστοκλῆς) (tәqr. e.ә.525 – e.ә. 459, Maqnesiya) – Afina siyasi xadimi vә yunan-İran müharibәlәri dövrünün sәrkәrdәsi. Likomidlәr aristokrat nәslinin yan qoluna mәnsubdur. E.ә. 490-cı illәrdәn Afinada demokratik qruplaşmanın lideri olmuşdur. E.ә. 493 ildә F.-un arxonteponim olduğu dövrdә Pireydә hәrbi gәmi dayanacağının tikintisinә başlanılmışdı. E.ә. 480-ci illәrdә özünün әsas siyasi rәqibi Aristidin ostrakizm yolu ilә ölkәdәn qovulmasına nail olaraq Afinada hakim mövqeyini möhkәmlәndirmişdi. E.ә. 482 ildә afinalıları Lavrion mәdәnlәrinin gümüş hasilatından әldә olunan gәlirlәri Yunanıstanda әn iri donanmanın (200 triyera) yaradılmasına sәrf etmәyә inandırmışdı. E.ә. 481 ildә Əhәmәnilәrә qarşı mübarizә aparmaq mәqsәdilә Ellin ittifaqının yaradılmasının tәşәbbüskarlarından biri olmuşdur. E.ә. 480 ildә I Kserksin Yunanıstana yürüşü zamanı strateq seçilmişdi. Sürgün edilmişlәrin vәtәnә qaytarılması haqqında qәrarın qәbul edilmәsinә vә bütün Afina sakinlәrinin şәhәrdәn tәxliyәsinә nail olmuşdu. Salamin vuruşmasında (e.ә. 480) yunanların qәlәbәsindә hәlledici rol oynamışdır. E.ә. 479 ildә şәhәr istehkamlarının bәrpasının sürәtlәndirilmәsi Spartanın narazılığına sәbәb olmuşdu. E.ә. 470-ci illәrdәn Afinada tәdricәn nüfuzunu itirmiş, e.ә. 470 ildә ostrakizmә mәruz qalmışdır. Arqosda sürgündә olarkәn F. Spartanın vә siyasi düşmәnlәrinin tәşәbbüsü ilә Əhәmәnilәrin xeyrinә xәyanәtdә ittiham olunaraq qiyabi şәkildә ölüm hökmünә mәhkum edilmişdi. Kerkiraya, sonra Epirә, Makedoniyaya, İoniyaya qaçmışdır. Əhәmәni hökmdarı I Artakserksin yanında sığınacaq tapmış F.-a Kiçik Asiyadakı 3 yunan polisinin (Maqnesiya, Lampsakvә Miunt) idarәçiliyi hәvalә olunmuşdu. Bәzi mәlumatlara görә, yunanlara qarşı müharibәdә Əhәmәnilәrә yardımçı olmaq istәmәdiyinә görә intihar etmişdir. F.-un siyasi fәaliyyәti Afina demokratiyasının inkişafına, Afina dövlәtinin dәniz qüdrәtinin әsası olan donanmada avarçәkәn Afina yoxsullarının mövqeyinin möhkәmlәnmәsinә şәrait yaratmışdır.
