FENÇUSÚN – indiki Fençusun k. (Çin, Şensi әyalәti, Sişan qәzası) әrazisindә e.ә. 11–8 әsrlәrә aid saray-mәrasim kompleksi. Qazıntılar 1976–77 illәrdә aparılmışdır. E.ә. 10 әsrin әvvәlinәdәk Qәrbi Çjou dövlәtinin yaranması әrәfәsindә vә başlanğıcında çjou hökmdarlarının iqamәtgahı; rәsmi falabaxma yeri (orakul); e.ә. 8 әsrәdәk mәbәd olmuşdur. Çindә mәlum olan qapalı malikanәlәrdәn (sıxeyuan) әn qәdimidir. Planda oxlarla dünyanın dörd tәrәfinә istiqamәtlәnmiş düzbucağa oxşardır. Döyәclәnmiş torpaq platforma üzәrindәki mәrkәzi zal (sah. 1469 m2) saxsı borular vә daş novlardan ibarәt drenaj sistemi olan ön vә 2 arxa hәyәt tәsәrrüfat vә yaşayış otaqlarından ibarәt üstüörtülü qalereya ilә әhatәlәnmişdi, c.-da isә qarşısında ekran-divar olan qapı var idi. Yan otaqlardakı iki çaladan az sayda öküz sümüyü vә 17500-dәn çox falçılıqda istifadә edilәn tısbağa çanağı (Qәrbi Çjouda mәlum olanların, demәk olar ki, hamısı), o cümlәdәn üzәrindә qurbanvermә, ov, hәrbi yürüşlәr haqqında yazılı qeydlәr olan tәqr. 270 çanaq tapılmışdır. Ən qәdim Çin falçılıq külliyyatı “Çjou i” (“İ szin”) heksoqramlarına uyğun gәlәn vә hәr biri 6 elementdәn (rәqәmdәn) ibarәt işarәlәr qrupu aşkar edilmişdir.
Fençusun. Qrafik rekonstruksiya (Yan Xunsuna görə).
F.-un yaxınlığında, Şan (İn) sülalәsinin devrilmәsindәn vә Çjou sülalәsinin yaradılmasından әvvәl çjouların paytaxtı olmuş Si ilә әlaqәlәndirilәn 33 km2-lik sahәdә (Çjouyuan adlı yerdә) evlәr, istehsalat meydançaları, mәzarlıqlar, tunc qablardan ibarәt dәfinәlәr vә s. tәdqiq edilmişdir; kompleks sonralar da, Fenxao ilә yanaşı mövcud idi.
