FƏRAT (aramicә hәrfi mәnası – şirin su; әr. الفرات – Şәtt-әl-Furat) – Türkiyә, Suriya vә İraqda çay. Qarasu vә Murat çayları- nın qovuşmasından yaranır. Aşağı axınında Dәclә çayı ilә birlәşәrәk İran körfәzinә tökülәn Şәtt-ül-Ərәb çayını әmәlә gәtirir. Əsas qolları: Toxma, Göysu (sağ), Bәlix, Xabur (sol). Uz. Murat çayının mәnbәyindәn Dәclә çayı ilә birlәşdiyi yerәdәk 3065 km, Murat vә Qarasu çaylarının qovuşduğu yerdәn isә 2700 km-dir; hövzәsinin sah. 440 min km2-әdәkdir. Yuxarı axınında dağ çayıdır; dәrin vә dar dәrәdә c.-a axır. Orta axınında c.-ş.-ә dönәrәk Suriya sәhrası ilә Cәzirә platosu arasında enli dәrin dәrәdә axır. Aşağı axınında suyu bataqlıq vә şor göllәri (mәs., Əl-Hammar) qidalandıran qollara bölünür. Əsasәn, qar vә yağış suları ilә qidalanır. Yazda (aprel-may) gursulu olur. Çay su anbarları sistemi ilә tәnzimlәndikdәn sonra axımı әhәmiyyәtli dәrәcәdә azalmışdır. 1980-ci illәrdә Hit ş. (İraq) yaxınlığında ortaillik su sәrfi 1160-dan 250 m3/san-yәdәk (axımın illik hәcmi 7,89 km3) azalmışdır. Çayın tәnzimlәnmәsinәdәk axımın gәtirdiyi çöküntülәr orta axında tәqr. 14 mln. t/il tәşkil edirdi.
Fәrat çayı. Ərzincan (Türkiyә).
