Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IX CİLD (FEDİNQ - EMİN)
    FƏRDİYYƏT

    FƏRDİYYƏT – hәr hansı hadisәnin, ayrıca varlığın, insanın tәkrarolunmaz xüsusiyyәti. Ən ümumi planda F. mәlum fәrdi onun öz spesifik fәrqliliklәri ilә xarakterizә edәn xüsusilik qismindә fәrdin mәnsub olduğu bütöv sinfә, yaxud onun böyük qisminә aid tipikliyә qarşı qoyulur. Fәlsәfә tarixindә F. haqqında tәsәvvürlәr fәrd anlayışının işlәnib hazırlanması ilә sıx bağlıdır.


    İnsanı başqalarından fәrqlәndirәn әlamәtlәrin (fikirlәr, hisslәr, meyillәr, arzular, tәlәbatlar, maraqlar, әhval-ruhiyyә, hәyәcanlar, davranışlar, vәrdişlәr, hәvәslәr, bacarıqlar) unikal mәcmusu olan F. psixologiyada sadәcә fәrdi fәrqlәrin toplusu kimi deyil, müxtәlif sәviyyәlәrini şәxsiyyәt, xaraktertemperamentin tәşkil etdiyi vahid iyerarxik struktur kimi nәzәrdәn keçirilir. F.-in formalaşmasının ilkin şәrti insanın inkişafı, tәhsili vә sosiallaşması, mәdәni mühitә inteqrasiyası prosesindә F. xüsusiyyәtlәrinә çevrilәn onun bioloji qabiliyyәtlәridir. F.-in tam formalaşması prosesi özünüdәrk, insanın öz Mәnini özünün icra etdiyi sosial rollardan refleksiv şәkildә ayırması, şәxsiyyәt kimi özünütәyinetmәsi vә özünüfәallaşdırması ilә bağlıdır. İntibah dövründәn başlayaraq Avropa mәdәniyyәtindә әnәnәvi ictimai әlaqәlәrin vә qanunların müqabilindә insanın F.-inә xüsusi әhәmiyyәt verilir. Humanist pedaqogika insanın F.-inin tәşәkkülü vә inkişafı üçün optimal şәraitin yaradılmasını özünün ümdә mәqsәdi hesab edir. Fәrdi-psixoloji fәrqliliklәrin tәhlili ilә mәşğul olan diferensial psixologiyada F. fәrdi cizgilәrin orta qrup tendensiyaları ilә müqayisәsi әsasında öyrәnilir (bu cizgilәrin kәmiyyәt vә keyfiyyәt baxımından ölçülmәsi metodikaları psixodiaqnostikada işlәnib hazırlanmışdır). 

    Bioloji elmlәrdә “F.” anlayışı konkret orqanizmin spesifik xüsusiyyәtlәrini (mәs.,“biokimyәvi” F.) sәciyyәlәndirir.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
FEDİNQ – EMİN
    FƏRDİYYƏT

    FƏRDİYYƏT – hәr hansı hadisәnin, ayrıca varlığın, insanın tәkrarolunmaz xüsusiyyәti. Ən ümumi planda F. mәlum fәrdi onun öz spesifik fәrqliliklәri ilә xarakterizә edәn xüsusilik qismindә fәrdin mәnsub olduğu bütöv sinfә, yaxud onun böyük qisminә aid tipikliyә qarşı qoyulur. Fәlsәfә tarixindә F. haqqında tәsәvvürlәr fәrd anlayışının işlәnib hazırlanması ilә sıx bağlıdır.


    İnsanı başqalarından fәrqlәndirәn әlamәtlәrin (fikirlәr, hisslәr, meyillәr, arzular, tәlәbatlar, maraqlar, әhval-ruhiyyә, hәyәcanlar, davranışlar, vәrdişlәr, hәvәslәr, bacarıqlar) unikal mәcmusu olan F. psixologiyada sadәcә fәrdi fәrqlәrin toplusu kimi deyil, müxtәlif sәviyyәlәrini şәxsiyyәt, xaraktertemperamentin tәşkil etdiyi vahid iyerarxik struktur kimi nәzәrdәn keçirilir. F.-in formalaşmasının ilkin şәrti insanın inkişafı, tәhsili vә sosiallaşması, mәdәni mühitә inteqrasiyası prosesindә F. xüsusiyyәtlәrinә çevrilәn onun bioloji qabiliyyәtlәridir. F.-in tam formalaşması prosesi özünüdәrk, insanın öz Mәnini özünün icra etdiyi sosial rollardan refleksiv şәkildә ayırması, şәxsiyyәt kimi özünütәyinetmәsi vә özünüfәallaşdırması ilә bağlıdır. İntibah dövründәn başlayaraq Avropa mәdәniyyәtindә әnәnәvi ictimai әlaqәlәrin vә qanunların müqabilindә insanın F.-inә xüsusi әhәmiyyәt verilir. Humanist pedaqogika insanın F.-inin tәşәkkülü vә inkişafı üçün optimal şәraitin yaradılmasını özünün ümdә mәqsәdi hesab edir. Fәrdi-psixoloji fәrqliliklәrin tәhlili ilә mәşğul olan diferensial psixologiyada F. fәrdi cizgilәrin orta qrup tendensiyaları ilә müqayisәsi әsasında öyrәnilir (bu cizgilәrin kәmiyyәt vә keyfiyyәt baxımından ölçülmәsi metodikaları psixodiaqnostikada işlәnib hazırlanmışdır). 

    Bioloji elmlәrdә “F.” anlayışı konkret orqanizmin spesifik xüsusiyyәtlәrini (mәs.,“biokimyәvi” F.) sәciyyәlәndirir.

    FƏRDİYYƏT

    FƏRDİYYƏT – hәr hansı hadisәnin, ayrıca varlığın, insanın tәkrarolunmaz xüsusiyyәti. Ən ümumi planda F. mәlum fәrdi onun öz spesifik fәrqliliklәri ilә xarakterizә edәn xüsusilik qismindә fәrdin mәnsub olduğu bütöv sinfә, yaxud onun böyük qisminә aid tipikliyә qarşı qoyulur. Fәlsәfә tarixindә F. haqqında tәsәvvürlәr fәrd anlayışının işlәnib hazırlanması ilә sıx bağlıdır.


    İnsanı başqalarından fәrqlәndirәn әlamәtlәrin (fikirlәr, hisslәr, meyillәr, arzular, tәlәbatlar, maraqlar, әhval-ruhiyyә, hәyәcanlar, davranışlar, vәrdişlәr, hәvәslәr, bacarıqlar) unikal mәcmusu olan F. psixologiyada sadәcә fәrdi fәrqlәrin toplusu kimi deyil, müxtәlif sәviyyәlәrini şәxsiyyәt, xaraktertemperamentin tәşkil etdiyi vahid iyerarxik struktur kimi nәzәrdәn keçirilir. F.-in formalaşmasının ilkin şәrti insanın inkişafı, tәhsili vә sosiallaşması, mәdәni mühitә inteqrasiyası prosesindә F. xüsusiyyәtlәrinә çevrilәn onun bioloji qabiliyyәtlәridir. F.-in tam formalaşması prosesi özünüdәrk, insanın öz Mәnini özünün icra etdiyi sosial rollardan refleksiv şәkildә ayırması, şәxsiyyәt kimi özünütәyinetmәsi vә özünüfәallaşdırması ilә bağlıdır. İntibah dövründәn başlayaraq Avropa mәdәniyyәtindә әnәnәvi ictimai әlaqәlәrin vә qanunların müqabilindә insanın F.-inә xüsusi әhәmiyyәt verilir. Humanist pedaqogika insanın F.-inin tәşәkkülü vә inkişafı üçün optimal şәraitin yaradılmasını özünün ümdә mәqsәdi hesab edir. Fәrdi-psixoloji fәrqliliklәrin tәhlili ilә mәşğul olan diferensial psixologiyada F. fәrdi cizgilәrin orta qrup tendensiyaları ilә müqayisәsi әsasında öyrәnilir (bu cizgilәrin kәmiyyәt vә keyfiyyәt baxımından ölçülmәsi metodikaları psixodiaqnostikada işlәnib hazırlanmışdır). 

    Bioloji elmlәrdә “F.” anlayışı konkret orqanizmin spesifik xüsusiyyәtlәrini (mәs.,“biokimyәvi” F.) sәciyyәlәndirir.