FƏRRUXSİYƏR, F ә r r u x S i y y a r (11.9.1683, Övrәngabad – 28.4.1719, Dehli) – Böyük Moğol hökmdarı [1713– 19]. Atası I Bahadır şahın [1702–12] oğlu Mәhәmmәd Əzimüşşandır. 1693 ildә Alәmgir Övrәngzibin [1658–1707] yanına – Dekana getmiş, 1697 ildә atasının Benqal yürüşünә qatılmışdı. Əmisi Cahandar şahın [1712–13] dövründә baş verәn hәrcmәrclik zamanı 1712 il aprelin 7-dә Patnada hakimiyyәtini elan etmiş, 1713 il yanvarın 11-dә Bace Seyyidlәri qardaşlarının kömәyilә Cahandar şaha qalib gәlmiş, yanvarın 12-dә taxta çıxmışdı. Fevralın 12-dә әmisini edam etdirәrәk Böyük Moğollar taxtının rәqibsiz sahibinә çevrilmişdi. Sәriştәsiz olan F. dövlәt işlәrini özünün yüksәk vәzifәlәrә tәyin etdiyi Bace Seyyidlәri qardaşlarına tapşırmışdı. Tәdricәn bütün hakimiyyәt qardaşların әlinә keçdi. Digәr tәrәfdәn Bundan başqa siqhlәr, racputlar, marathalar vә çatlar da F.-in hakimiyyәtinә tabe olmurdular. 1714 ildә Butan hökmdarının dәstәklәdiyi qiyamçı Yanya Naranqın hücumu dәf olundu. 1715 ilin әvvәlindә siqhlәrin qoşunu Qurdaspur yaxınlığında mühasirәyә alındı vә darmadağın edildi. 1715 ilin sonunda siqhlәr qәti mәğlubiyyәtә uğradılar. F. Osmanlı imperiyası ilә münasibәtlәr qurdu. 1717 ildә F. illik 3 min rupi ödәnilmәsi müqabilindә İngiltәrninә Ost-Hind şirkәtinin Benqaliyada ticarәt faktoriyaları yaratmaq vә gömrüksüz ticarәt aparmaq hüququnu tәstiqlәyәn, bununla da Hindistanda İngiltәrәnin nüfuzunun artmasına sәbәb olan fәrman verdi. 1719 il fevralın 28-dә F. Bace Seyyidlәri qardaşları tәrәfindәn devrildi, sonra isә öldürüldü.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
FƏRRUXSİYƏR, F ә r r u x S i y y a r (11.9.1683, Övrәngabad – 28.4.1719, Dehli) – Böyük Moğol hökmdarı [1713– 19]. Atası I Bahadır şahın [1702–12] oğlu Mәhәmmәd Əzimüşşandır. 1693 ildә Alәmgir Övrәngzibin [1658–1707] yanına – Dekana getmiş, 1697 ildә atasının Benqal yürüşünә qatılmışdı. Əmisi Cahandar şahın [1712–13] dövründә baş verәn hәrcmәrclik zamanı 1712 il aprelin 7-dә Patnada hakimiyyәtini elan etmiş, 1713 il yanvarın 11-dә Bace Seyyidlәri qardaşlarının kömәyilә Cahandar şaha qalib gәlmiş, yanvarın 12-dә taxta çıxmışdı. Fevralın 12-dә әmisini edam etdirәrәk Böyük Moğollar taxtının rәqibsiz sahibinә çevrilmişdi. Sәriştәsiz olan F. dövlәt işlәrini özünün yüksәk vәzifәlәrә tәyin etdiyi Bace Seyyidlәri qardaşlarına tapşırmışdı. Tәdricәn bütün hakimiyyәt qardaşların әlinә keçdi. Digәr tәrәfdәn Bundan başqa siqhlәr, racputlar, marathalar vә çatlar da F.-in hakimiyyәtinә tabe olmurdular. 1714 ildә Butan hökmdarının dәstәklәdiyi qiyamçı Yanya Naranqın hücumu dәf olundu. 1715 ilin әvvәlindә siqhlәrin qoşunu Qurdaspur yaxınlığında mühasirәyә alındı vә darmadağın edildi. 1715 ilin sonunda siqhlәr qәti mәğlubiyyәtә uğradılar. F. Osmanlı imperiyası ilә münasibәtlәr qurdu. 1717 ildә F. illik 3 min rupi ödәnilmәsi müqabilindә İngiltәrninә Ost-Hind şirkәtinin Benqaliyada ticarәt faktoriyaları yaratmaq vә gömrüksüz ticarәt aparmaq hüququnu tәstiqlәyәn, bununla da Hindistanda İngiltәrәnin nüfuzunun artmasına sәbәb olan fәrman verdi. 1719 il fevralın 28-dә F. Bace Seyyidlәri qardaşları tәrәfindәn devrildi, sonra isә öldürüldü.
FƏRRUXSİYƏR, F ә r r u x S i y y a r (11.9.1683, Övrәngabad – 28.4.1719, Dehli) – Böyük Moğol hökmdarı [1713– 19]. Atası I Bahadır şahın [1702–12] oğlu Mәhәmmәd Əzimüşşandır. 1693 ildә Alәmgir Övrәngzibin [1658–1707] yanına – Dekana getmiş, 1697 ildә atasının Benqal yürüşünә qatılmışdı. Əmisi Cahandar şahın [1712–13] dövründә baş verәn hәrcmәrclik zamanı 1712 il aprelin 7-dә Patnada hakimiyyәtini elan etmiş, 1713 il yanvarın 11-dә Bace Seyyidlәri qardaşlarının kömәyilә Cahandar şaha qalib gәlmiş, yanvarın 12-dә taxta çıxmışdı. Fevralın 12-dә әmisini edam etdirәrәk Böyük Moğollar taxtının rәqibsiz sahibinә çevrilmişdi. Sәriştәsiz olan F. dövlәt işlәrini özünün yüksәk vәzifәlәrә tәyin etdiyi Bace Seyyidlәri qardaşlarına tapşırmışdı. Tәdricәn bütün hakimiyyәt qardaşların әlinә keçdi. Digәr tәrәfdәn Bundan başqa siqhlәr, racputlar, marathalar vә çatlar da F.-in hakimiyyәtinә tabe olmurdular. 1714 ildә Butan hökmdarının dәstәklәdiyi qiyamçı Yanya Naranqın hücumu dәf olundu. 1715 ilin әvvәlindә siqhlәrin qoşunu Qurdaspur yaxınlığında mühasirәyә alındı vә darmadağın edildi. 1715 ilin sonunda siqhlәr qәti mәğlubiyyәtә uğradılar. F. Osmanlı imperiyası ilә münasibәtlәr qurdu. 1717 ildә F. illik 3 min rupi ödәnilmәsi müqabilindә İngiltәrninә Ost-Hind şirkәtinin Benqaliyada ticarәt faktoriyaları yaratmaq vә gömrüksüz ticarәt aparmaq hüququnu tәstiqlәyәn, bununla da Hindistanda İngiltәrәnin nüfuzunun artmasına sәbәb olan fәrman verdi. 1719 il fevralın 28-dә F. Bace Seyyidlәri qardaşları tәrәfindәn devrildi, sonra isә öldürüldü.
