FIRLAR (lat. galla), s e s i d i l ә r – bәzi virus, bakteriya, göbәlәk, hәlqәvi qurdlar, gәnәlәr vә cücülәrin bitkilәrdә әmәlә gәtirdiyi yerli patoloji yeni törәmәlәr. Eyni zamanda adı çәkilәnlәr üçün yaşayış yeri vә qida mәnbәyi. F. fırәmәlәgәtirәnlәrin ifraz etdiyi metabolitlәrin (toksinlәr, hәzm fermentlәri vә s.) tәsirindәn yaranır, inkişafı isә zәdәlәnmiş toxumalarda fenol birlәşmәlәrin vә zülalların sintez vә metabolizminin dәyişmәsi ilә müşayiәt olunur. F.-ın forması, rәngi, ölçü vә quruluşu fırәmәlәgәtirәn fәrdin növü vә sayından, bitki üzәrindә lokallaşmasından, zәdәlәnmiş toxumanın tipindәn asılıdır. F.-ın әmәlә gәlmәsi bitkilәrdә fizioloji prosesin pozulmasına, böyümәnin lәngimәsinә, biçimsiz zoğların formalaşmasına, yarpaqların solmasına vә s. gәtirir. Ən çox yayılan fırәmәlәgәtirәnlәrә fır nematodları, fır gәnәlәri, cücülәrin çoxsaylı növlәri ( fillokseralar, mәnәnәkimilәr, fır milçәklәri, şiştörәdәnlәr vә s.), kartof xәrçәnginin, kәlәm fırının törәdicilәri, kәnd vә meşә tәsәrrüfatına digәr ziyan vuranlar aiddir. Mühafizә tәdbirlәri: davamlı sortların becәrilmәsi, növbәli әkinin tәtbiqi, torpağın vә әkin materiallarının zәrәrsizlәşdirilmәsi, pestisidlәrin tәtbiqi vә s. Bәzi fırәmәlәgәtirәnlәr (mәs., ambroziya nematodu) alaq bitkilәri ilә bioloji mübarizәdә istifadә olunur.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
FIRLAR (lat. galla), s e s i d i l ә r – bәzi virus, bakteriya, göbәlәk, hәlqәvi qurdlar, gәnәlәr vә cücülәrin bitkilәrdә әmәlә gәtirdiyi yerli patoloji yeni törәmәlәr. Eyni zamanda adı çәkilәnlәr üçün yaşayış yeri vә qida mәnbәyi. F. fırәmәlәgәtirәnlәrin ifraz etdiyi metabolitlәrin (toksinlәr, hәzm fermentlәri vә s.) tәsirindәn yaranır, inkişafı isә zәdәlәnmiş toxumalarda fenol birlәşmәlәrin vә zülalların sintez vә metabolizminin dәyişmәsi ilә müşayiәt olunur. F.-ın forması, rәngi, ölçü vә quruluşu fırәmәlәgәtirәn fәrdin növü vә sayından, bitki üzәrindә lokallaşmasından, zәdәlәnmiş toxumanın tipindәn asılıdır. F.-ın әmәlә gәlmәsi bitkilәrdә fizioloji prosesin pozulmasına, böyümәnin lәngimәsinә, biçimsiz zoğların formalaşmasına, yarpaqların solmasına vә s. gәtirir. Ən çox yayılan fırәmәlәgәtirәnlәrә fır nematodları, fır gәnәlәri, cücülәrin çoxsaylı növlәri ( fillokseralar, mәnәnәkimilәr, fır milçәklәri, şiştörәdәnlәr vә s.), kartof xәrçәnginin, kәlәm fırının törәdicilәri, kәnd vә meşә tәsәrrüfatına digәr ziyan vuranlar aiddir. Mühafizә tәdbirlәri: davamlı sortların becәrilmәsi, növbәli әkinin tәtbiqi, torpağın vә әkin materiallarının zәrәrsizlәşdirilmәsi, pestisidlәrin tәtbiqi vә s. Bәzi fırәmәlәgәtirәnlәr (mәs., ambroziya nematodu) alaq bitkilәri ilә bioloji mübarizәdә istifadә olunur.
FIRLAR (lat. galla), s e s i d i l ә r – bәzi virus, bakteriya, göbәlәk, hәlqәvi qurdlar, gәnәlәr vә cücülәrin bitkilәrdә әmәlә gәtirdiyi yerli patoloji yeni törәmәlәr. Eyni zamanda adı çәkilәnlәr üçün yaşayış yeri vә qida mәnbәyi. F. fırәmәlәgәtirәnlәrin ifraz etdiyi metabolitlәrin (toksinlәr, hәzm fermentlәri vә s.) tәsirindәn yaranır, inkişafı isә zәdәlәnmiş toxumalarda fenol birlәşmәlәrin vә zülalların sintez vә metabolizminin dәyişmәsi ilә müşayiәt olunur. F.-ın forması, rәngi, ölçü vә quruluşu fırәmәlәgәtirәn fәrdin növü vә sayından, bitki üzәrindә lokallaşmasından, zәdәlәnmiş toxumanın tipindәn asılıdır. F.-ın әmәlә gәlmәsi bitkilәrdә fizioloji prosesin pozulmasına, böyümәnin lәngimәsinә, biçimsiz zoğların formalaşmasına, yarpaqların solmasına vә s. gәtirir. Ən çox yayılan fırәmәlәgәtirәnlәrә fır nematodları, fır gәnәlәri, cücülәrin çoxsaylı növlәri ( fillokseralar, mәnәnәkimilәr, fır milçәklәri, şiştörәdәnlәr vә s.), kartof xәrçәnginin, kәlәm fırının törәdicilәri, kәnd vә meşә tәsәrrüfatına digәr ziyan vuranlar aiddir. Mühafizә tәdbirlәri: davamlı sortların becәrilmәsi, növbәli әkinin tәtbiqi, torpağın vә әkin materiallarının zәrәrsizlәşdirilmәsi, pestisidlәrin tәtbiqi vә s. Bәzi fırәmәlәgәtirәnlәr (mәs., ambroziya nematodu) alaq bitkilәri ilә bioloji mübarizәdә istifadә olunur.
