FİDİ (Фе^ш;) (təqr. e.ə. 490 - 430) - qədim yunan heykəltəraşı. Yüksək klassika dövrünün ən görkəmli sənətkarlarından biri. Attika məktəbinin nümayəndəsi. Afinada doğulduğu ehtimal olunur. Afina heykəltəraşı Gegidən dərs almışdır. Heç bir orijinal əsəri saxlanılmamış, işləri antik müəlliflərin qeydlərindən və sonrakı surətlərindən məlumdur. Yaradıcılığının ilk dövrlərində tuncla işləmişdir: Afina Akropolunda Əhəmənilər üzərində qələbə şərəfinə Afina Lemmiyanın (təqr. e.ə. 450-440) və Afina Promaxosun (təqr. e.ə. 465-455) heykəlləri. E.ə. 440-cı illərdə Efes Amazonu müsabiqəsində iştirak etmişdir (Böyük Plininin məlumatına görə 2-ci yeri tutmuşdur). Antik müəlliflər F.-ni xrisoelefantin heykəltəraşlıq ustası kimi mədh edirlər: Afinanın Parfenon məbədindəki Afina Parfenosun (e.ə. 438) və Olimpli Zevsin heykəlləri bu texnikadadır. F. Afina Akropolunun yenidən qurulmasında Periklin məsləhətçisi olmuş, işlərə rəhbərlik etmiş və ehtimal ki, Parfenonun (mərmər, e.ə. 438-432, Britaniya muzeyi, London; Luvr Paris; Akropol muzeyi, Afina) heykəltəraşlıq bəzəklərinin yaradılmasında şəxsən iştirak etmişdir.
Fidi. Selenanın qoşqu atının başı. Afına, e.ə. 447-432. Mərmər. Britaniya muzeyi. |