Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
I CİLD (A, a - ALLAHVERDİYEV Süleyman)
    ADALAR  QÖVSÜ SİSTEMİ

    АДАЛАР ГЮВСЦ СИСТЕМИ – материкдян океана кечид зонасында ъаван даь силсиляляри. Адятян, вулкан мяншяли олур; океанда адалар зянъири шяклиндядир. Структуруна эюря материкятрафы эеосинклинал зоналарын щиссяляридир. Онлар кянар дянизлярин чюкякликлярини дяринлик золагларындан айырыр. Зянъирвары адалар системинин гювсвары формасы маили тектоник гырылма мцстявисинин Йерин сферик сятщи иля кясишмяси нятиъясиндя йараныр. А.г.с. бцнювряляринин ени 40–50 км-дян 200–400 км-ядяк, уз. 1000 км-ядяк вя даща чох олан суалты силсилялярдир. Силсилялярин таьы дяниз сявиййясиндян адалар шяклиндя чыхыр. Силсиляляр, ясасян, базалт, андезит-базалт вя андезит тяркиблидир. Адаларын бязиляри Археозойдан Кайнозойа гядярки, диэярляри ися йалныз Кайнозой йашлы чюкцнтцлярдяндир. Яксяр алимлярин фикринъя А.г.с. гядим эеосинклинал системлярин мцасир моделидир. А.г.с. фяалиййятдя олан шиддятли зялзяляляр гуршаьыдыр вя дярин тектоник йарылмалар иля кясилмишдир. А.г.с. ян чох Сакит океанын г. вя ъ.-г. кянарындадыр (Алеут а-ры, Курил а-ры, Йапон а-ры, Йени Гвинейа а., Гярби Меланезийа вя Шярги Меланезийа а-ры гювсляри вя с.). Щинд океанында йалныз бири (Зонд а-ры гювсц), Атлантик океанында ися икиси (Антил а-ры вя Ъянуби Сандвич а-ры гювсляри) мялумдур.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
A, a – ALLAHVERDİYEV Süleyman
    ADALAR  QÖVSÜ SİSTEMİ

    АДАЛАР ГЮВСЦ СИСТЕМИ – материкдян океана кечид зонасында ъаван даь силсиляляри. Адятян, вулкан мяншяли олур; океанда адалар зянъири шяклиндядир. Структуруна эюря материкятрафы эеосинклинал зоналарын щиссяляридир. Онлар кянар дянизлярин чюкякликлярини дяринлик золагларындан айырыр. Зянъирвары адалар системинин гювсвары формасы маили тектоник гырылма мцстявисинин Йерин сферик сятщи иля кясишмяси нятиъясиндя йараныр. А.г.с. бцнювряляринин ени 40–50 км-дян 200–400 км-ядяк, уз. 1000 км-ядяк вя даща чох олан суалты силсилялярдир. Силсилялярин таьы дяниз сявиййясиндян адалар шяклиндя чыхыр. Силсиляляр, ясасян, базалт, андезит-базалт вя андезит тяркиблидир. Адаларын бязиляри Археозойдан Кайнозойа гядярки, диэярляри ися йалныз Кайнозой йашлы чюкцнтцлярдяндир. Яксяр алимлярин фикринъя А.г.с. гядим эеосинклинал системлярин мцасир моделидир. А.г.с. фяалиййятдя олан шиддятли зялзяляляр гуршаьыдыр вя дярин тектоник йарылмалар иля кясилмишдир. А.г.с. ян чох Сакит океанын г. вя ъ.-г. кянарындадыр (Алеут а-ры, Курил а-ры, Йапон а-ры, Йени Гвинейа а., Гярби Меланезийа вя Шярги Меланезийа а-ры гювсляри вя с.). Щинд океанында йалныз бири (Зонд а-ры гювсц), Атлантик океанында ися икиси (Антил а-ры вя Ъянуби Сандвич а-ры гювсляри) мялумдур.

    ADALAR  QÖVSÜ SİSTEMİ

    АДАЛАР ГЮВСЦ СИСТЕМИ – материкдян океана кечид зонасында ъаван даь силсиляляри. Адятян, вулкан мяншяли олур; океанда адалар зянъири шяклиндядир. Структуруна эюря материкятрафы эеосинклинал зоналарын щиссяляридир. Онлар кянар дянизлярин чюкякликлярини дяринлик золагларындан айырыр. Зянъирвары адалар системинин гювсвары формасы маили тектоник гырылма мцстявисинин Йерин сферик сятщи иля кясишмяси нятиъясиндя йараныр. А.г.с. бцнювряляринин ени 40–50 км-дян 200–400 км-ядяк, уз. 1000 км-ядяк вя даща чох олан суалты силсилялярдир. Силсилялярин таьы дяниз сявиййясиндян адалар шяклиндя чыхыр. Силсиляляр, ясасян, базалт, андезит-базалт вя андезит тяркиблидир. Адаларын бязиляри Археозойдан Кайнозойа гядярки, диэярляри ися йалныз Кайнозой йашлы чюкцнтцлярдяндир. Яксяр алимлярин фикринъя А.г.с. гядим эеосинклинал системлярин мцасир моделидир. А.г.с. фяалиййятдя олан шиддятли зялзяляляр гуршаьыдыр вя дярин тектоник йарылмалар иля кясилмишдир. А.г.с. ян чох Сакит океанын г. вя ъ.-г. кянарындадыр (Алеут а-ры, Курил а-ры, Йапон а-ры, Йени Гвинейа а., Гярби Меланезийа вя Шярги Меланезийа а-ры гювсляри вя с.). Щинд океанында йалныз бири (Зонд а-ры гювсц), Атлантик океанында ися икиси (Антил а-ры вя Ъянуби Сандвич а-ры гювсляри) мялумдур.