FİLÓN İSGƏNDƏRİYYƏLİ, Yәhudi Filon (yun. Φίλων ʹΙουδαίος, lat. Philo Judaeus) (tәqr. e.ә. 15 – tәqr. eramızın 50) – yәhudi-ellin ilahiyyatşünası vә din filosofu. İsgәndәriyyәnin varlı vә nüfuzlu yәhudi ailәsindәn (kahinlәr nәsli) çıxmışdır. Bibliyaya dair biliklәri onun yunan fәlsәfәsi, ilk növbәdә Platon, orta platonçuluq vә stoiklik, hәmçinin Aristotel vә neopifaqorçuluq (Kliment İsgәndәriyyәli onu “pifaqorçu” adlandırır) haqqında bilgilәri ilә birlәşirdi. F.İ.-nin qorunub saxlanmış әdәbi irsi üç qrupa bölünür: ekzegetik, tarixi-apologetik vә fәlsәfi. Yunanca yazmışdır.
“Musanın hәyatının tәsviri”, “Beş kitabın şәrhi”, “İbrahim haqqında”, “Yusif haqqında”, “Dekaloq haqqında”, “Xüsusi qanunlar haqqında” әsәrlәri dini qanunların şәrhinә hәsr olunmuşdur. 19 traktatı Bibliya mәtninin alleqorik izahlarından ibarәtdir (“Qanunların alleqoriyası”, “Xeruvimlәr haqqında”, “Qabilin nәsli haqqında”, “Allahın dәyişmәzliyi haqqında”, “Dillәrin qarışması haqqında vә s.). “Flakka qarşı” vә “Qayın yanına elçilik” traktatları 38–40 illәrdә İsgәndәriyyәdә vә Romada baş verәn hadisәlәri tәsvir edir. F.İ.-nin fәlsәfi әsәrlәrindә Bibliya vә iudaizmә, demәk olar, heç bir isnad yoxdur; ellinizmdәnsonrakı yunan fәlsәfәsi mәcrasında olan bu әsәrlәr metafizikaya (“Dünyanın әbәdiliyi haqqında”, “Qәzavü-qәdәr haqqında”), etikaya (“Hәr bir yaxşı insanın azad olması haqqında”), psixologiyaya (“İsgәndәr vә ya vәhşi heyvanların da ağlının olması haqqında”) aiddir.
