Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IX CİLD (FEDİNQ - EMİN)
    FİŞER Ernst Otto

    FİŞER Ernst Otto (10.11.1918, Münxen yaxınlığında, Soln – 23.07.2007, Münxen) – alman üzvi kimyaçısı, Nobel mükafatı laureatı (1973, C.Uilkinsonla birlikdә). Münxen Ali Texniki Mәktәbini bitirmişdir. 1949 il- dәn orada işlәmiş (1964 ildәn prof.), eyni zamanda Münxen Un-tindә (1957–64), Yen Un-tindә (1959), Marburq Un-tindә (1960 vә 1964) çalışmışdır. Tәdqiqatları metal-üzvi birlәşmәlәr kimyası sahәsindәdir. Ferrosenin quruluşunun tәyinindәn sonra R.B.Vudvord vә C.Uilkinsonla keçid metalların digәr sendviç tsiklopentadienil törәmәlәrini sintez etmişdir. Dibenzolxromun mövcudluğunu әvvәlcәdәn söylәmiş vә V.Hofnerlә birlikdә onun sintezini hәyata keçirmişdir (1955). Keçid metalların aren törәmәlәrinin universal sintez üsulunu (Fişer üsulu) işlәyib hazırlamışdır. İlk dәfә arenkarbonil, arentsiklopentadienil vә s. qarışıq π-komplekslәrini almışdır. Texnesium vә transuran elementlәrin (plu-toniumdan kaliforniumadәk) metal-üzvi törәmәlәrini sintez etmiş, onların xassәlәrini öyrәnmiş vә karbon ilә 5f-elektron konfiqurasiyalı metallar arasında rabitәnin yaranma imkanını göstәrmişdir. Keçid metalların ilk davamlı karben komplekslәrini almış (1964), belә birlәşmәlәrin sintezinin ümumi üsullarını işlәyib hazırlamışdır. Keçid metal – ikivalentli karbon rabitәsinin fiziki xassәlәrini hәrtәrәfli öyrәnmişdir. Yaşama müddәti az olan üzvi aralıq hissәciklәrin keçid metallarla koordinasiyası yolu ilә stabillәşmәsi probleminin hәllindә F.-in mühüm xidmәti olmuşdur. F. ilk dәfә olaraq keçid metalların karbin komplekslәrini sintez etmişdir (1973).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
FEDİNQ – EMİN
    FİŞER Ernst Otto

    FİŞER Ernst Otto (10.11.1918, Münxen yaxınlığında, Soln – 23.07.2007, Münxen) – alman üzvi kimyaçısı, Nobel mükafatı laureatı (1973, C.Uilkinsonla birlikdә). Münxen Ali Texniki Mәktәbini bitirmişdir. 1949 il- dәn orada işlәmiş (1964 ildәn prof.), eyni zamanda Münxen Un-tindә (1957–64), Yen Un-tindә (1959), Marburq Un-tindә (1960 vә 1964) çalışmışdır. Tәdqiqatları metal-üzvi birlәşmәlәr kimyası sahәsindәdir. Ferrosenin quruluşunun tәyinindәn sonra R.B.Vudvord vә C.Uilkinsonla keçid metalların digәr sendviç tsiklopentadienil törәmәlәrini sintez etmişdir. Dibenzolxromun mövcudluğunu әvvәlcәdәn söylәmiş vә V.Hofnerlә birlikdә onun sintezini hәyata keçirmişdir (1955). Keçid metalların aren törәmәlәrinin universal sintez üsulunu (Fişer üsulu) işlәyib hazırlamışdır. İlk dәfә arenkarbonil, arentsiklopentadienil vә s. qarışıq π-komplekslәrini almışdır. Texnesium vә transuran elementlәrin (plu-toniumdan kaliforniumadәk) metal-üzvi törәmәlәrini sintez etmiş, onların xassәlәrini öyrәnmiş vә karbon ilә 5f-elektron konfiqurasiyalı metallar arasında rabitәnin yaranma imkanını göstәrmişdir. Keçid metalların ilk davamlı karben komplekslәrini almış (1964), belә birlәşmәlәrin sintezinin ümumi üsullarını işlәyib hazırlamışdır. Keçid metal – ikivalentli karbon rabitәsinin fiziki xassәlәrini hәrtәrәfli öyrәnmişdir. Yaşama müddәti az olan üzvi aralıq hissәciklәrin keçid metallarla koordinasiyası yolu ilә stabillәşmәsi probleminin hәllindә F.-in mühüm xidmәti olmuşdur. F. ilk dәfә olaraq keçid metalların karbin komplekslәrini sintez etmişdir (1973).

    FİŞER Ernst Otto

    FİŞER Ernst Otto (10.11.1918, Münxen yaxınlığında, Soln – 23.07.2007, Münxen) – alman üzvi kimyaçısı, Nobel mükafatı laureatı (1973, C.Uilkinsonla birlikdә). Münxen Ali Texniki Mәktәbini bitirmişdir. 1949 il- dәn orada işlәmiş (1964 ildәn prof.), eyni zamanda Münxen Un-tindә (1957–64), Yen Un-tindә (1959), Marburq Un-tindә (1960 vә 1964) çalışmışdır. Tәdqiqatları metal-üzvi birlәşmәlәr kimyası sahәsindәdir. Ferrosenin quruluşunun tәyinindәn sonra R.B.Vudvord vә C.Uilkinsonla keçid metalların digәr sendviç tsiklopentadienil törәmәlәrini sintez etmişdir. Dibenzolxromun mövcudluğunu әvvәlcәdәn söylәmiş vә V.Hofnerlә birlikdә onun sintezini hәyata keçirmişdir (1955). Keçid metalların aren törәmәlәrinin universal sintez üsulunu (Fişer üsulu) işlәyib hazırlamışdır. İlk dәfә arenkarbonil, arentsiklopentadienil vә s. qarışıq π-komplekslәrini almışdır. Texnesium vә transuran elementlәrin (plu-toniumdan kaliforniumadәk) metal-üzvi törәmәlәrini sintez etmiş, onların xassәlәrini öyrәnmiş vә karbon ilә 5f-elektron konfiqurasiyalı metallar arasında rabitәnin yaranma imkanını göstәrmişdir. Keçid metalların ilk davamlı karben komplekslәrini almış (1964), belә birlәşmәlәrin sintezinin ümumi üsullarını işlәyib hazırlamışdır. Keçid metal – ikivalentli karbon rabitәsinin fiziki xassәlәrini hәrtәrәfli öyrәnmişdir. Yaşama müddәti az olan üzvi aralıq hissәciklәrin keçid metallarla koordinasiyası yolu ilә stabillәşmәsi probleminin hәllindә F.-in mühüm xidmәti olmuşdur. F. ilk dәfә olaraq keçid metalların karbin komplekslәrini sintez etmişdir (1973).