Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IX CİLD (FEDİNQ - EMİN)
    FİZİKİ-KİMYƏVİ DİNAMİKA 

    FİZİKİ-KİMYƏVİ DİNAMİKA – dispers sistemlәrin fiziki kimya bölmәsi; dinamik şәraitdә hissәciklәrin әmәlә gәtirdiyi strukturlarda onların arasındakı kontaktlarda molekullararası әlaqәlәrin әmәlәgәlmә vә qırılma mexanizmini öyrәnir. 1980– 2013 illәrdә fiziki-kimyәvi mexanika, hidrodinamika vә mexanokimya ilә qarşılıqlı әlaqәdә yaranmışdır.


    F.-k.d.-nın әsas problemlәri aşağdakılardır: kontaktlı qarşılıqlı tәsirlәrin dinamikasının, dinamik şәraitdә sәthi aktiv maddәlәrin (SAM) әlavәlәrinin iştirakı ilә dispers sistemlәrdә strukturәmәlәgәlmәnin kinetikasının vә mәrhәlәliyinin öyrәnilmәsi; laylılığın, arasıkәsilmәzliyin pozulmasının vә strukturun tam deaqreqasiyasının aradan qaldırılması zamanı dispers sistemlәrin maksimal (ifratyüksәk) axıcılığının әldәedilmә üsullarının әsaslandırılması vә işlәnib-hazırlanması; bu tәdqiqat istiqamәtlәri strukturlaşmış dispers sistemlәrdә kimya-texnoloji proseslәrin intensivlәşdirilmәsinin vә onlardan dispers (hәmçinin nanodispers) materialların alınmasının әsasını tәşkil edir. F.-k.d.-nın daha bir mühüm vәzifәsi strukturlaşmış dispers sistemlәrdә proseslәrә edilәn enerji sәrfi dәfәlәrlә azaldıqda ifratyüksәk axıcılıq әldә etmәk üçün SAM-in әlavәlәrinin daxil eilmәsi ilә birgә müxtәlif növ mexaniki (әsasәn, vibrasiyalı) tәsirlәrin optimal parametrlәrinin әsaslandırılmasıdır.


    F.-k.d. yeni növ çox möhkәm vә uzunömürlü sement vә asfalt betonların, abraziv vә s. materialların alınma texnologiyasında, qida sәnayesindә tәtbiq olunur. F.-k.d. zәlzәlә zamanı torpağın sürüşmәsi, üfüqi yerdәyişmәsi kimi tәbii hadisәlәrin mexanizmlәrini izah etmәyә imkan verir.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
FEDİNQ – EMİN
    FİZİKİ-KİMYƏVİ DİNAMİKA 

    FİZİKİ-KİMYƏVİ DİNAMİKA – dispers sistemlәrin fiziki kimya bölmәsi; dinamik şәraitdә hissәciklәrin әmәlә gәtirdiyi strukturlarda onların arasındakı kontaktlarda molekullararası әlaqәlәrin әmәlәgәlmә vә qırılma mexanizmini öyrәnir. 1980– 2013 illәrdә fiziki-kimyәvi mexanika, hidrodinamika vә mexanokimya ilә qarşılıqlı әlaqәdә yaranmışdır.


    F.-k.d.-nın әsas problemlәri aşağdakılardır: kontaktlı qarşılıqlı tәsirlәrin dinamikasının, dinamik şәraitdә sәthi aktiv maddәlәrin (SAM) әlavәlәrinin iştirakı ilә dispers sistemlәrdә strukturәmәlәgәlmәnin kinetikasının vә mәrhәlәliyinin öyrәnilmәsi; laylılığın, arasıkәsilmәzliyin pozulmasının vә strukturun tam deaqreqasiyasının aradan qaldırılması zamanı dispers sistemlәrin maksimal (ifratyüksәk) axıcılığının әldәedilmә üsullarının әsaslandırılması vә işlәnib-hazırlanması; bu tәdqiqat istiqamәtlәri strukturlaşmış dispers sistemlәrdә kimya-texnoloji proseslәrin intensivlәşdirilmәsinin vә onlardan dispers (hәmçinin nanodispers) materialların alınmasının әsasını tәşkil edir. F.-k.d.-nın daha bir mühüm vәzifәsi strukturlaşmış dispers sistemlәrdә proseslәrә edilәn enerji sәrfi dәfәlәrlә azaldıqda ifratyüksәk axıcılıq әldә etmәk üçün SAM-in әlavәlәrinin daxil eilmәsi ilә birgә müxtәlif növ mexaniki (әsasәn, vibrasiyalı) tәsirlәrin optimal parametrlәrinin әsaslandırılmasıdır.


    F.-k.d. yeni növ çox möhkәm vә uzunömürlü sement vә asfalt betonların, abraziv vә s. materialların alınma texnologiyasında, qida sәnayesindә tәtbiq olunur. F.-k.d. zәlzәlә zamanı torpağın sürüşmәsi, üfüqi yerdәyişmәsi kimi tәbii hadisәlәrin mexanizmlәrini izah etmәyә imkan verir.

    FİZİKİ-KİMYƏVİ DİNAMİKA 

    FİZİKİ-KİMYƏVİ DİNAMİKA – dispers sistemlәrin fiziki kimya bölmәsi; dinamik şәraitdә hissәciklәrin әmәlә gәtirdiyi strukturlarda onların arasındakı kontaktlarda molekullararası әlaqәlәrin әmәlәgәlmә vә qırılma mexanizmini öyrәnir. 1980– 2013 illәrdә fiziki-kimyәvi mexanika, hidrodinamika vә mexanokimya ilә qarşılıqlı әlaqәdә yaranmışdır.


    F.-k.d.-nın әsas problemlәri aşağdakılardır: kontaktlı qarşılıqlı tәsirlәrin dinamikasının, dinamik şәraitdә sәthi aktiv maddәlәrin (SAM) әlavәlәrinin iştirakı ilә dispers sistemlәrdә strukturәmәlәgәlmәnin kinetikasının vә mәrhәlәliyinin öyrәnilmәsi; laylılığın, arasıkәsilmәzliyin pozulmasının vә strukturun tam deaqreqasiyasının aradan qaldırılması zamanı dispers sistemlәrin maksimal (ifratyüksәk) axıcılığının әldәedilmә üsullarının әsaslandırılması vә işlәnib-hazırlanması; bu tәdqiqat istiqamәtlәri strukturlaşmış dispers sistemlәrdә kimya-texnoloji proseslәrin intensivlәşdirilmәsinin vә onlardan dispers (hәmçinin nanodispers) materialların alınmasının әsasını tәşkil edir. F.-k.d.-nın daha bir mühüm vәzifәsi strukturlaşmış dispers sistemlәrdә proseslәrә edilәn enerji sәrfi dәfәlәrlә azaldıqda ifratyüksәk axıcılıq әldә etmәk üçün SAM-in әlavәlәrinin daxil eilmәsi ilә birgә müxtәlif növ mexaniki (әsasәn, vibrasiyalı) tәsirlәrin optimal parametrlәrinin әsaslandırılmasıdır.


    F.-k.d. yeni növ çox möhkәm vә uzunömürlü sement vә asfalt betonların, abraziv vә s. materialların alınma texnologiyasında, qida sәnayesindә tәtbiq olunur. F.-k.d. zәlzәlә zamanı torpağın sürüşmәsi, üfüqi yerdәyişmәsi kimi tәbii hadisәlәrin mexanizmlәrini izah etmәyә imkan verir.