FİZOSTİQMİN, e z e r i n, C15H21O3N3 – dәrman preparatı; tropik Afrikada bitәn zәhәrli fizostiqmanın (Physostigma venenosum) toxumlarından (Kalabar paxlası) alınan alkaloiddir. 1864 ildә alman kimyaçıları İobst vә Hesse tәrәfindәn kәşf edilmişdir. 1935 ildә Amerika kimyaçıları P.Culian vә İ.Pikl tәrәfindәn sintez olunmuşdur. Zәif әsası olduğu üçün ondan yaxşı kristallaşan duzlar alınır; spirt, efir vә xloroformda hәll olur. F. yüksәk toksikliyә malik zәhәrdir. Müalicә dozalarında F. (dönәn tәbiәtli antixolinesteraza dәrman vasitәlәri qrupuna daxildir) xolinesteraza fermentini blokada edir vә belәliklә asetilxolini sürәtli hidrolitik parçalanmadan qoruyur. Nәticәdә F. orqanizmdә asetilxolinlә xolinomimetik vasitәlәrin zahirәn yaratdığı effektlәrә oxşar (bәbәyin daralması, ürәkdöyünmәlәrin zәiflәmәsi, uşaqlığın yığılmasının güclәnmәsi mәdә vә bağırsaqların peristaltikası) vә s. effekt yaradır. Sinir-әzәlә xәstәliklәri zamanı, sidik kisәsinin, bağırsaqların atoniyasında, qlaukomanın müalicәsindә işlәdilir. F. atropinlә, kurarinlә zәhәrlәnmә zamanı zәhәrәqarşı işlәdilәn vasitәlәrdәn biridir. Sintetik әvәzedicilәri dә vardır. Mәs., prozerin.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
FİZOSTİQMİN, e z e r i n, C15H21O3N3 – dәrman preparatı; tropik Afrikada bitәn zәhәrli fizostiqmanın (Physostigma venenosum) toxumlarından (Kalabar paxlası) alınan alkaloiddir. 1864 ildә alman kimyaçıları İobst vә Hesse tәrәfindәn kәşf edilmişdir. 1935 ildә Amerika kimyaçıları P.Culian vә İ.Pikl tәrәfindәn sintez olunmuşdur. Zәif әsası olduğu üçün ondan yaxşı kristallaşan duzlar alınır; spirt, efir vә xloroformda hәll olur. F. yüksәk toksikliyә malik zәhәrdir. Müalicә dozalarında F. (dönәn tәbiәtli antixolinesteraza dәrman vasitәlәri qrupuna daxildir) xolinesteraza fermentini blokada edir vә belәliklә asetilxolini sürәtli hidrolitik parçalanmadan qoruyur. Nәticәdә F. orqanizmdә asetilxolinlә xolinomimetik vasitәlәrin zahirәn yaratdığı effektlәrә oxşar (bәbәyin daralması, ürәkdöyünmәlәrin zәiflәmәsi, uşaqlığın yığılmasının güclәnmәsi mәdә vә bağırsaqların peristaltikası) vә s. effekt yaradır. Sinir-әzәlә xәstәliklәri zamanı, sidik kisәsinin, bağırsaqların atoniyasında, qlaukomanın müalicәsindә işlәdilir. F. atropinlә, kurarinlә zәhәrlәnmә zamanı zәhәrәqarşı işlәdilәn vasitәlәrdәn biridir. Sintetik әvәzedicilәri dә vardır. Mәs., prozerin.
FİZOSTİQMİN, e z e r i n, C15H21O3N3 – dәrman preparatı; tropik Afrikada bitәn zәhәrli fizostiqmanın (Physostigma venenosum) toxumlarından (Kalabar paxlası) alınan alkaloiddir. 1864 ildә alman kimyaçıları İobst vә Hesse tәrәfindәn kәşf edilmişdir. 1935 ildә Amerika kimyaçıları P.Culian vә İ.Pikl tәrәfindәn sintez olunmuşdur. Zәif әsası olduğu üçün ondan yaxşı kristallaşan duzlar alınır; spirt, efir vә xloroformda hәll olur. F. yüksәk toksikliyә malik zәhәrdir. Müalicә dozalarında F. (dönәn tәbiәtli antixolinesteraza dәrman vasitәlәri qrupuna daxildir) xolinesteraza fermentini blokada edir vә belәliklә asetilxolini sürәtli hidrolitik parçalanmadan qoruyur. Nәticәdә F. orqanizmdә asetilxolinlә xolinomimetik vasitәlәrin zahirәn yaratdığı effektlәrә oxşar (bәbәyin daralması, ürәkdöyünmәlәrin zәiflәmәsi, uşaqlığın yığılmasının güclәnmәsi mәdә vә bağırsaqların peristaltikası) vә s. effekt yaradır. Sinir-әzәlә xәstәliklәri zamanı, sidik kisәsinin, bağırsaqların atoniyasında, qlaukomanın müalicәsindә işlәdilir. F. atropinlә, kurarinlә zәhәrlәnmә zamanı zәhәrәqarşı işlәdilәn vasitәlәrdәn biridir. Sintetik әvәzedicilәri dә vardır. Mәs., prozerin.
