Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IX CİLD (FEDİNQ - EMİN)
    FLÁTTER 

    FLÁTTER (ing. flutter – vibrasiya) – müәyyәn uçuş sürәtlәrindә uçuş aparatlarının his sәlәrindә meydana çıxan sönmәyәn elastik rәqslәr. F. avtorәqslәrә aid edilәn aerodinamik elastiklik hadisәsi kimi dә hesab edilir. F. tәyyarәnin qanadında, quyruq çıxıntılarında, eleronlarda, hәmçinin helikopterlәrin daşıyıcı vintlәrindә, turbin vә kompressorların kürәklәrindә vә s. baş verә bilәr. Bәzi hallarda uçuş aparatının konstruksiyasında intensiv rәqslәr zamanı yaranan dinamik gәrginlik uçuş vaxtı bir neçә saniyә әrzindә onun dağılmasına sәbәb ola bilәr. F. hadisәsi qanadda (vә ya quyruq çıxıntılarında) ağırlıq mәrkәzi ilә sәrtlik mәrkәzinin qarşılıqlı yerlәşmәsi vә habelә aparatın digәr xarakteristikaları ilә әlaqәdardır.


    F. hadisәsi ilk dәfә kütlәvi şәkildә 1930-cu illәrdә (uçuş sürәtlәrinin artdığı dövrdә) baş vermişdir. Bundan sonra F.-in öyrәnilmәsinә vә qarşısının alınması üsullarının axtarılmasına başlanılmışdır. Tәyya rә F.-i nәzәriyyәsini M.V.Keldış işlәyib hazırlamışdır. Ədәdi hesablama üsulları yaradılmış, alınan nәticәlәr hәr bir konkret UA-nın hansı sürәtindә F. tәhlükәsinin olacağını qabaqcadan hesablamağa imkan vermişdir. Bu tәdqiqatlar aviasiya konstruktorlarına F.-in qarşısının alınması üçün vasitәlәrin (kütlәnin konstruktiv elementlәrdә sәmәrәli paylanması, onların sәrtliyinin artırılması vә s. tәdbirlәr) tapılmasına imkan vermişdir.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
FEDİNQ – EMİN
    FLÁTTER 

    FLÁTTER (ing. flutter – vibrasiya) – müәyyәn uçuş sürәtlәrindә uçuş aparatlarının his sәlәrindә meydana çıxan sönmәyәn elastik rәqslәr. F. avtorәqslәrә aid edilәn aerodinamik elastiklik hadisәsi kimi dә hesab edilir. F. tәyyarәnin qanadında, quyruq çıxıntılarında, eleronlarda, hәmçinin helikopterlәrin daşıyıcı vintlәrindә, turbin vә kompressorların kürәklәrindә vә s. baş verә bilәr. Bәzi hallarda uçuş aparatının konstruksiyasında intensiv rәqslәr zamanı yaranan dinamik gәrginlik uçuş vaxtı bir neçә saniyә әrzindә onun dağılmasına sәbәb ola bilәr. F. hadisәsi qanadda (vә ya quyruq çıxıntılarında) ağırlıq mәrkәzi ilә sәrtlik mәrkәzinin qarşılıqlı yerlәşmәsi vә habelә aparatın digәr xarakteristikaları ilә әlaqәdardır.


    F. hadisәsi ilk dәfә kütlәvi şәkildә 1930-cu illәrdә (uçuş sürәtlәrinin artdığı dövrdә) baş vermişdir. Bundan sonra F.-in öyrәnilmәsinә vә qarşısının alınması üsullarının axtarılmasına başlanılmışdır. Tәyya rә F.-i nәzәriyyәsini M.V.Keldış işlәyib hazırlamışdır. Ədәdi hesablama üsulları yaradılmış, alınan nәticәlәr hәr bir konkret UA-nın hansı sürәtindә F. tәhlükәsinin olacağını qabaqcadan hesablamağa imkan vermişdir. Bu tәdqiqatlar aviasiya konstruktorlarına F.-in qarşısının alınması üçün vasitәlәrin (kütlәnin konstruktiv elementlәrdә sәmәrәli paylanması, onların sәrtliyinin artırılması vә s. tәdbirlәr) tapılmasına imkan vermişdir.

    FLÁTTER 

    FLÁTTER (ing. flutter – vibrasiya) – müәyyәn uçuş sürәtlәrindә uçuş aparatlarının his sәlәrindә meydana çıxan sönmәyәn elastik rәqslәr. F. avtorәqslәrә aid edilәn aerodinamik elastiklik hadisәsi kimi dә hesab edilir. F. tәyyarәnin qanadında, quyruq çıxıntılarında, eleronlarda, hәmçinin helikopterlәrin daşıyıcı vintlәrindә, turbin vә kompressorların kürәklәrindә vә s. baş verә bilәr. Bәzi hallarda uçuş aparatının konstruksiyasında intensiv rәqslәr zamanı yaranan dinamik gәrginlik uçuş vaxtı bir neçә saniyә әrzindә onun dağılmasına sәbәb ola bilәr. F. hadisәsi qanadda (vә ya quyruq çıxıntılarında) ağırlıq mәrkәzi ilә sәrtlik mәrkәzinin qarşılıqlı yerlәşmәsi vә habelә aparatın digәr xarakteristikaları ilә әlaqәdardır.


    F. hadisәsi ilk dәfә kütlәvi şәkildә 1930-cu illәrdә (uçuş sürәtlәrinin artdığı dövrdә) baş vermişdir. Bundan sonra F.-in öyrәnilmәsinә vә qarşısının alınması üsullarının axtarılmasına başlanılmışdır. Tәyya rә F.-i nәzәriyyәsini M.V.Keldış işlәyib hazırlamışdır. Ədәdi hesablama üsulları yaradılmış, alınan nәticәlәr hәr bir konkret UA-nın hansı sürәtindә F. tәhlükәsinin olacağını qabaqcadan hesablamağa imkan vermişdir. Bu tәdqiqatlar aviasiya konstruktorlarına F.-in qarşısının alınması üçün vasitәlәrin (kütlәnin konstruktiv elementlәrdә sәmәrәli paylanması, onların sәrtliyinin artırılması vә s. tәdbirlәr) tapılmasına imkan vermişdir.