FLOÉMA (yun. φλοιός – alt qabıq (lub)) – borulu bitkilәrin ötürücü toxuması; fotosintezedәn vә ehtiyat toxumalarından bitkinin heterotrof hissәlәrinә assimilyantların sulu mәhlullarının daşınmasını hәyata keçirir. Daşınma funksiyasını әlәyәoxşar elementlәr – әlәyәoxşar hüceyrәlәr vә әlәyәoxşar borular (çiçәkli bitkilәrdә) hәyata keçirir. Elementlәri diri vә iş qabiliyyәtindә saxlayan Strasburger hüceyrәlәri vә ya müşayiәt edәn hüceyrәlәr onlarla sıx әlaqәlidir. F.-nın tәrkibinә hüceyrәlәri nişasta ehtiyatı saxlayan vә ya kalsium oksalatının müxtәlif tip kristalları şәklindә Ca²⁺ artığını ifraz edәn qoşqu parenximası daxildir. Bir çox bitkilәrin F.-nda floema vә ya alt qabıq liflәri dә var. Bәzi növlәrin F.-sı üçün sekresiya strukturlarının mövcudluğu sәciyyәvidir. Sporlu borulu vә birlәpәli bitkilәrin prokambidәn inkişaf edәn ilkin F.-sı var. O, protofloemadan vә sonradan diferensiasiya olan metafloemadan ibarәtdir. Protofloema maddәlәri az vaxta aparır, bәzi növlәrdә isә tamamilә liflәrdәn ibarәtdir. Borulusporlu vә birlәpәli bitkilәrdә metafloema on illәrlә fәaliyyәtdә ola bilәr. Çılpaqtoxumlu vә ikilәpәli bitkilәrdә o, azömürlüdür vә vegetasiya mövsümünün ortasında funksional olaraq tamamilә kambidәn ayrılan ikincili F. ilә әvәzlәnir. İkincili F.-da qoşqu floemasının parenxim hüceyrәlәrinin funksiyalarını yerinә yetirәn hüceyrәlәri olan vә bundan әlavә mәhlulların radial daşınmasını hәyata keçirәn şüalar inkişaf edib. İkincili F. bir ilә yaxın assimilyant mәhlullarını daşıyır (keçirici F.), sonra onun әlәyәoxşar elementlәri müşayiәt hüceyrәlәri ilә birgә ölür vә dağılır, qoşqu vә ya şüa parenximası isә ağac vә kolların çoxillik budaq vә gövdә qabıqlarının әsas hәcmini quran keçirici olmayan F. әmәlә gәtirәrәk artır. F.-nın praktik әhәmiyyәti çox deyil. İynәyarpaqlı ağacların qabığının çәrtilmәsindәn skipidar vә kanifolun istehsalı üçün terpentin alınır; F. quttaperça, lateks, darçın (darçın ağacı) mәnbәyidir; cökә ağacının ikincili F.-nın güclü inkişaf etmiş liflәri lığ verir; ot bitkilәrinin protofloema liflәrindәn kәndir (çәtәnә) vә kәtan liflәri (kәtan) alınır.

Əd.: Р е й в н  П., Э в е р т Р., А й к х о р н С.Современная ботаника. В 2 т., М., 1990.