Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IX CİLD (FEDİNQ - EMİN)
    FLUORESSENT BOYAQ MADDƏLƏRİ

    FLUORESSENT BOYAQ MADDƏLƏRİ, l ü m i n e s s e n t   b o y a q   m a d d ә l ә r i, l ü m i n i f o r   b o y a q  m a d d ә l ә r i – udulmuş işığı daha uzundalğalı görünәn şüalanmaya çevirmә qabiliyyәtinә malik sintetik boyaq maddәlәri. F.b.m. kimyәvi quruluşuna görә elektrodonor vә ya elektroakseptor әvәzedicilәri olan aromatik vә heterotsiklik birlәşmәlәrdir. 5- vә 6-üzvlü heterotsikllәr uzun zәncirli qoşulmuş rabitәlәr sisteminә birlәşdikdә daha intensiv fluoressensiya müşahidә olunur. Fluoressensiyanın intensivliyini әksәr hallarda elektrodonor әvәzedicilәri artırır, elekroakseptor olanlar isә azaldır.


    Praktik istifadә üçün F.b.m. aşağıdakı tәlәblәri tәmin etmәlidir: udulma vә fluoressensiya intervalı dar, molyar ekstinksiya әmsalı vә fluoressensiyanın kvant çıxımı yüksәk olmalıdır. F.b.m. durulaşdırılmış mәhlullarda, yaxud kristallik halda tәtbiq edilir. F.b.m.-nә mәişәtdә vә texnikada geniş istifadә edilәn optik ağardıcılar, hәmçinin fluoressein vә rodamin sırası birlәşmәlәr (bax Ksanten boyaq maddәlәri) aiddir. Sonuncular gündüz fluoressent piqmentlәrinin hazırlanmasında bәrk mәhlul- lar şәklindә istifadә olunur. Bu piqmentlәr görünәn spektrin әks olunan hissәsinә fluoressensiya әlavә olunduğuna görә boyalara daha çox parlaqlıq verir.


    F.b.m. kimi 3-metoksibenzatron vә onun törәmәlәri (kütlәdә polimerlәrin boyanması üçün); 2-(2-hidroksifenil) benzoksazol vә salisilaldazin (qeyri-üzvi ionların fluoressen analizi vә bioloji tәbabәtdә işarәlәnmә üçün); 5-arilidenbarbitur turşusunun törәmәlәri, hәmçinin xinazolin vә benzoksazinin törәmәlәri (poçt korrespondesiyalarının çeşidlәnmәsi, qiymәtli kağızları saxtalarından qorumaq üçün); kumarin vә naftalimidin törәmәlәri (lüminessent defektoskopiyada vә boyaq maddәlәrinin mәhlullarında lazerlәrin aktiv mühitlәri) tәtbiq olunur.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
FEDİNQ – EMİN
    FLUORESSENT BOYAQ MADDƏLƏRİ

    FLUORESSENT BOYAQ MADDƏLƏRİ, l ü m i n e s s e n t   b o y a q   m a d d ә l ә r i, l ü m i n i f o r   b o y a q  m a d d ә l ә r i – udulmuş işığı daha uzundalğalı görünәn şüalanmaya çevirmә qabiliyyәtinә malik sintetik boyaq maddәlәri. F.b.m. kimyәvi quruluşuna görә elektrodonor vә ya elektroakseptor әvәzedicilәri olan aromatik vә heterotsiklik birlәşmәlәrdir. 5- vә 6-üzvlü heterotsikllәr uzun zәncirli qoşulmuş rabitәlәr sisteminә birlәşdikdә daha intensiv fluoressensiya müşahidә olunur. Fluoressensiyanın intensivliyini әksәr hallarda elektrodonor әvәzedicilәri artırır, elekroakseptor olanlar isә azaldır.


    Praktik istifadә üçün F.b.m. aşağıdakı tәlәblәri tәmin etmәlidir: udulma vә fluoressensiya intervalı dar, molyar ekstinksiya әmsalı vә fluoressensiyanın kvant çıxımı yüksәk olmalıdır. F.b.m. durulaşdırılmış mәhlullarda, yaxud kristallik halda tәtbiq edilir. F.b.m.-nә mәişәtdә vә texnikada geniş istifadә edilәn optik ağardıcılar, hәmçinin fluoressein vә rodamin sırası birlәşmәlәr (bax Ksanten boyaq maddәlәri) aiddir. Sonuncular gündüz fluoressent piqmentlәrinin hazırlanmasında bәrk mәhlul- lar şәklindә istifadә olunur. Bu piqmentlәr görünәn spektrin әks olunan hissәsinә fluoressensiya әlavә olunduğuna görә boyalara daha çox parlaqlıq verir.


    F.b.m. kimi 3-metoksibenzatron vә onun törәmәlәri (kütlәdә polimerlәrin boyanması üçün); 2-(2-hidroksifenil) benzoksazol vә salisilaldazin (qeyri-üzvi ionların fluoressen analizi vә bioloji tәbabәtdә işarәlәnmә üçün); 5-arilidenbarbitur turşusunun törәmәlәri, hәmçinin xinazolin vә benzoksazinin törәmәlәri (poçt korrespondesiyalarının çeşidlәnmәsi, qiymәtli kağızları saxtalarından qorumaq üçün); kumarin vә naftalimidin törәmәlәri (lüminessent defektoskopiyada vә boyaq maddәlәrinin mәhlullarında lazerlәrin aktiv mühitlәri) tәtbiq olunur.

    FLUORESSENT BOYAQ MADDƏLƏRİ

    FLUORESSENT BOYAQ MADDƏLƏRİ, l ü m i n e s s e n t   b o y a q   m a d d ә l ә r i, l ü m i n i f o r   b o y a q  m a d d ә l ә r i – udulmuş işığı daha uzundalğalı görünәn şüalanmaya çevirmә qabiliyyәtinә malik sintetik boyaq maddәlәri. F.b.m. kimyәvi quruluşuna görә elektrodonor vә ya elektroakseptor әvәzedicilәri olan aromatik vә heterotsiklik birlәşmәlәrdir. 5- vә 6-üzvlü heterotsikllәr uzun zәncirli qoşulmuş rabitәlәr sisteminә birlәşdikdә daha intensiv fluoressensiya müşahidә olunur. Fluoressensiyanın intensivliyini әksәr hallarda elektrodonor әvәzedicilәri artırır, elekroakseptor olanlar isә azaldır.


    Praktik istifadә üçün F.b.m. aşağıdakı tәlәblәri tәmin etmәlidir: udulma vә fluoressensiya intervalı dar, molyar ekstinksiya әmsalı vә fluoressensiyanın kvant çıxımı yüksәk olmalıdır. F.b.m. durulaşdırılmış mәhlullarda, yaxud kristallik halda tәtbiq edilir. F.b.m.-nә mәişәtdә vә texnikada geniş istifadә edilәn optik ağardıcılar, hәmçinin fluoressein vә rodamin sırası birlәşmәlәr (bax Ksanten boyaq maddәlәri) aiddir. Sonuncular gündüz fluoressent piqmentlәrinin hazırlanmasında bәrk mәhlul- lar şәklindә istifadә olunur. Bu piqmentlәr görünәn spektrin әks olunan hissәsinә fluoressensiya әlavә olunduğuna görә boyalara daha çox parlaqlıq verir.


    F.b.m. kimi 3-metoksibenzatron vә onun törәmәlәri (kütlәdә polimerlәrin boyanması üçün); 2-(2-hidroksifenil) benzoksazol vә salisilaldazin (qeyri-üzvi ionların fluoressen analizi vә bioloji tәbabәtdә işarәlәnmә üçün); 5-arilidenbarbitur turşusunun törәmәlәri, hәmçinin xinazolin vә benzoksazinin törәmәlәri (poçt korrespondesiyalarının çeşidlәnmәsi, qiymәtli kağızları saxtalarından qorumaq üçün); kumarin vә naftalimidin törәmәlәri (lüminessent defektoskopiyada vә boyaq maddәlәrinin mәhlullarında lazerlәrin aktiv mühitlәri) tәtbiq olunur.