Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IX CİLD (FEDİNQ - EMİN)
    FOKKER–PLANK TƏNLİYİ 

    FOKKER–PLANK TƏNLİYİ – statistik fizikada f (x,t) paylanma funksiyası üçün çoxölçülü faza fәzasında x dәyişәninә görә tәyin olunmuş xüsusi törәmәli diferensial tәnlik. F.–P.t.-nin xüsusi halı ilk dәfә Broun hәrәkәtinin tәsviri zamanı alınan E y n ş t e y n – S m o l u x o v s k i  t ә n l i y i d i r. F.–P.t. ∂f /∂t + LFP = 0 şәklindәdir, burada t – zaman, LFP = AFP + BFP – x dәyişәninә görә birinci vә ikinci tәrtib törәmәlәri (bir qayda olaraq, koordinat vә impulslara görә) saxlayan F o k k e r – P l a n k   o p e r a t o r u d u r:

    AFP = – (∂/∂x)[a(x)f(x, t)],
    BFP = (1/2) (∂2/∂x2)[b(x) f (x,t)].


    Fiziki cәhәtdәn F.–P.t. ümumilәşmiş diffuziya prosesini tәsvir edir, belә ki, a(x) әmsalı müntәzәm konvektiv hәrәkәtә uyğundur, b(x) (heç vaxt mәnfi olmur) diffuziya әmsalı mәnasını daşıyır vә faza fәzasında tәsadüfi yayılmanın (dispersiyasının) ölçüsüdür. t → ∞ limitindә F.– P.t. üçün fst.(x) stasionar hәllinin varlığı mümkündür, yәni ∂f/∂t = 0 şәrti ödәnilir Lst.FP = 0. fst.(x)-a әn mәşhur misal (birölçülü hal üçün) – M a k s v e l  p a y l a n m a s ı d ı r, burada x – ideal qaz zәrrәciyinin sürәtinin qiymәti, a(x) = – 1, b(x)=2kT/m, k – Boltsman sabiti, t – mütlәq temp-r, m – zәrrәciyin kütlәsidir.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
FEDİNQ – EMİN
    FOKKER–PLANK TƏNLİYİ 

    FOKKER–PLANK TƏNLİYİ – statistik fizikada f (x,t) paylanma funksiyası üçün çoxölçülü faza fәzasında x dәyişәninә görә tәyin olunmuş xüsusi törәmәli diferensial tәnlik. F.–P.t.-nin xüsusi halı ilk dәfә Broun hәrәkәtinin tәsviri zamanı alınan E y n ş t e y n – S m o l u x o v s k i  t ә n l i y i d i r. F.–P.t. ∂f /∂t + LFP = 0 şәklindәdir, burada t – zaman, LFP = AFP + BFP – x dәyişәninә görә birinci vә ikinci tәrtib törәmәlәri (bir qayda olaraq, koordinat vә impulslara görә) saxlayan F o k k e r – P l a n k   o p e r a t o r u d u r:

    AFP = – (∂/∂x)[a(x)f(x, t)],
    BFP = (1/2) (∂2/∂x2)[b(x) f (x,t)].


    Fiziki cәhәtdәn F.–P.t. ümumilәşmiş diffuziya prosesini tәsvir edir, belә ki, a(x) әmsalı müntәzәm konvektiv hәrәkәtә uyğundur, b(x) (heç vaxt mәnfi olmur) diffuziya әmsalı mәnasını daşıyır vә faza fәzasında tәsadüfi yayılmanın (dispersiyasının) ölçüsüdür. t → ∞ limitindә F.– P.t. üçün fst.(x) stasionar hәllinin varlığı mümkündür, yәni ∂f/∂t = 0 şәrti ödәnilir Lst.FP = 0. fst.(x)-a әn mәşhur misal (birölçülü hal üçün) – M a k s v e l  p a y l a n m a s ı d ı r, burada x – ideal qaz zәrrәciyinin sürәtinin qiymәti, a(x) = – 1, b(x)=2kT/m, k – Boltsman sabiti, t – mütlәq temp-r, m – zәrrәciyin kütlәsidir.

    FOKKER–PLANK TƏNLİYİ 

    FOKKER–PLANK TƏNLİYİ – statistik fizikada f (x,t) paylanma funksiyası üçün çoxölçülü faza fәzasında x dәyişәninә görә tәyin olunmuş xüsusi törәmәli diferensial tәnlik. F.–P.t.-nin xüsusi halı ilk dәfә Broun hәrәkәtinin tәsviri zamanı alınan E y n ş t e y n – S m o l u x o v s k i  t ә n l i y i d i r. F.–P.t. ∂f /∂t + LFP = 0 şәklindәdir, burada t – zaman, LFP = AFP + BFP – x dәyişәninә görә birinci vә ikinci tәrtib törәmәlәri (bir qayda olaraq, koordinat vә impulslara görә) saxlayan F o k k e r – P l a n k   o p e r a t o r u d u r:

    AFP = – (∂/∂x)[a(x)f(x, t)],
    BFP = (1/2) (∂2/∂x2)[b(x) f (x,t)].


    Fiziki cәhәtdәn F.–P.t. ümumilәşmiş diffuziya prosesini tәsvir edir, belә ki, a(x) әmsalı müntәzәm konvektiv hәrәkәtә uyğundur, b(x) (heç vaxt mәnfi olmur) diffuziya әmsalı mәnasını daşıyır vә faza fәzasında tәsadüfi yayılmanın (dispersiyasının) ölçüsüdür. t → ∞ limitindә F.– P.t. üçün fst.(x) stasionar hәllinin varlığı mümkündür, yәni ∂f/∂t = 0 şәrti ödәnilir Lst.FP = 0. fst.(x)-a әn mәşhur misal (birölçülü hal üçün) – M a k s v e l  p a y l a n m a s ı d ı r, burada x – ideal qaz zәrrәciyinin sürәtinin qiymәti, a(x) = – 1, b(x)=2kT/m, k – Boltsman sabiti, t – mütlәq temp-r, m – zәrrәciyin kütlәsidir.