Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IX CİLD (FEDİNQ - EMİN)
    FÓNİKA 

    FÓNİKA – bәdii nitqin sәsli tәşkili, hәmçinin onu öyrәnәn poetika sahәsi. Bәdii nitqin malik olduğu sәs materialı ona dilin özü tәrәfindәn verilmişdir; o hәmişә mәhduddur (mәs., Azәrb. dilindә 40 fonem var), buna görә dә bu vә ya digәr sәs hadisәlәrinin tәsadüfi tәkrarı hәr nitqdә baş verir. Bәdii nitq onlardan estetik tәsir üçün istifadә edәrәk, bu tәkrarları nizama salır. Nizamlamaların bir qismi sabit normalara çevrilәrәk, kanonlaşdırılır, bir qismi isә nisbәtәn müstәqil qalır. Müxtәlif әdәbiyyatlarda vә müxtәlif dövrlәrdә mәtnin sövti tәşkilinә diqqәt müxtәlif olmuşdur, lakin nәsrә nisbәtәn hәmişә daha çox poeziyada ifadәsini tapmışdır.


    F.-nın (ahәngdarlığın) әsas elementi sәs tәkrarıdır. Sәslәrin tәkrarı sәslәrin xüsusiyyәtinә (alliterasiyaassonans); sәslәrin kәmiyyәtinә (ikiqat, üçqat vә s.; sadә vә mürәkkәb, tam vә yarımçıq); tәkrarda sәslәrin yerlәşmәsinә (terminologiyası müәyyәnlәşdirilmәmişdir); sözlәrdә, şeirlәrdә tәkrarların yerlәşmәsinә (anafora, epifora vә s.) görә fәrqlәnir. Bu tәkrarlardan bәzilәri kanonlaşdırıla vә şeir sәnәti elementi ola bilir (şeirin anaforasındakı alliterasiya alman vә türk alliterasiyalı şeirindә kanonlaşdırılmışdır).

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
FEDİNQ – EMİN
    FÓNİKA 

    FÓNİKA – bәdii nitqin sәsli tәşkili, hәmçinin onu öyrәnәn poetika sahәsi. Bәdii nitqin malik olduğu sәs materialı ona dilin özü tәrәfindәn verilmişdir; o hәmişә mәhduddur (mәs., Azәrb. dilindә 40 fonem var), buna görә dә bu vә ya digәr sәs hadisәlәrinin tәsadüfi tәkrarı hәr nitqdә baş verir. Bәdii nitq onlardan estetik tәsir üçün istifadә edәrәk, bu tәkrarları nizama salır. Nizamlamaların bir qismi sabit normalara çevrilәrәk, kanonlaşdırılır, bir qismi isә nisbәtәn müstәqil qalır. Müxtәlif әdәbiyyatlarda vә müxtәlif dövrlәrdә mәtnin sövti tәşkilinә diqqәt müxtәlif olmuşdur, lakin nәsrә nisbәtәn hәmişә daha çox poeziyada ifadәsini tapmışdır.


    F.-nın (ahәngdarlığın) әsas elementi sәs tәkrarıdır. Sәslәrin tәkrarı sәslәrin xüsusiyyәtinә (alliterasiyaassonans); sәslәrin kәmiyyәtinә (ikiqat, üçqat vә s.; sadә vә mürәkkәb, tam vә yarımçıq); tәkrarda sәslәrin yerlәşmәsinә (terminologiyası müәyyәnlәşdirilmәmişdir); sözlәrdә, şeirlәrdә tәkrarların yerlәşmәsinә (anafora, epifora vә s.) görә fәrqlәnir. Bu tәkrarlardan bәzilәri kanonlaşdırıla vә şeir sәnәti elementi ola bilir (şeirin anaforasındakı alliterasiya alman vә türk alliterasiyalı şeirindә kanonlaşdırılmışdır).

    FÓNİKA 

    FÓNİKA – bәdii nitqin sәsli tәşkili, hәmçinin onu öyrәnәn poetika sahәsi. Bәdii nitqin malik olduğu sәs materialı ona dilin özü tәrәfindәn verilmişdir; o hәmişә mәhduddur (mәs., Azәrb. dilindә 40 fonem var), buna görә dә bu vә ya digәr sәs hadisәlәrinin tәsadüfi tәkrarı hәr nitqdә baş verir. Bәdii nitq onlardan estetik tәsir üçün istifadә edәrәk, bu tәkrarları nizama salır. Nizamlamaların bir qismi sabit normalara çevrilәrәk, kanonlaşdırılır, bir qismi isә nisbәtәn müstәqil qalır. Müxtәlif әdәbiyyatlarda vә müxtәlif dövrlәrdә mәtnin sövti tәşkilinә diqqәt müxtәlif olmuşdur, lakin nәsrә nisbәtәn hәmişә daha çox poeziyada ifadәsini tapmışdır.


    F.-nın (ahәngdarlığın) әsas elementi sәs tәkrarıdır. Sәslәrin tәkrarı sәslәrin xüsusiyyәtinә (alliterasiyaassonans); sәslәrin kәmiyyәtinә (ikiqat, üçqat vә s.; sadә vә mürәkkәb, tam vә yarımçıq); tәkrarda sәslәrin yerlәşmәsinә (terminologiyası müәyyәnlәşdirilmәmişdir); sözlәrdә, şeirlәrdә tәkrarların yerlәşmәsinә (anafora, epifora vә s.) görә fәrqlәnir. Bu tәkrarlardan bәzilәri kanonlaşdırıla vә şeir sәnәti elementi ola bilir (şeirin anaforasındakı alliterasiya alman vә türk alliterasiyalı şeirindә kanonlaşdırılmışdır).