FONON – kristal qәfәsdә atomların (ionların) vә molekulların rәqslәrinә uyğun olan kvazizәrrәcik (bax Kristal qәfәsin rәqslәri). F.-un enerjisi ℇ = ħω (k), kvazimpulsu p = ħk-dır, burada ω – atomların rәqs tezliyi, k – kvazidalğa vektorudur. Kristalın rәqs enerjisi tәxminәn F.-ların enerjilәrinin cәminә bәrabәrdir. İstilik F.-larının sayı çox olduqca, T temp-ru da yüksәk olur. ℇ enerjili verilәn tip F.-ların orta sayı (ñ) Plank düsturu ilә tәyin edilir:
                                ñ (ℇ ) = 1 ⁄ (е^ℇ ⁄ ^кТ –1).

Bu düstur qazın kimyәvi potensialı μ = 0 olduqda (bax Statistik fizika) Boze–Eynşteyn statistikasına tabe olan qaz zәrrәciklәrinin energetik paylanması ilә üst-üstә düşür. Bu onu göstәrir ki, F.– bozonlardır, μ = 0 isә onun nәticәsidir ki, F.-ların Nf sayı kristalda saxlanmır vә temp-rdan asılıdır. Kristal cismin istilik tutumu praktiki olaraq F. qazının istilik tutumu ilә üst-üstә düşür, kristalın istilikkeçiriciliyini F. qazının istilikkeçiriciliyi kimi tәsvir etmәk olar.

F.-lar bir-biri ilә, digәr kvazizәrrәciklәrlә (keçiricilik elektronları ilә, maqnonlarla vә s.) vә hәmçinin kristal qәfәsin defektlәri ilә (vakansiyalarla, dislokasi- yalarla, kristallitlәrin sәrhәdlәri ilә vә s.) qarşılıqlı tәsirdә olur. F-larla qarşılıqlı tәsir zamanı keçirici elektronların sәpilmәsi kristal naqillәrin elektrik müqavimәtinin әsas mexanizmidir. Elektronlar F.-ları şüalandıraraq vә udaraq bir-birini cәzb edir. Aşağı temp-rlarda bu, bir çox metallar üçün ifrat keçiriciliyә gәtirir.

Kvant mayesinin rәqsi hәrәkәtini tәsvir edәn ifrataxıcı heliumda elementar hәyәcanlanmalara uyğun olan kvazizәrrәciklәr dә F. adlanır (bax İfrat axıcılıq). He-da F.-lar hәqiqi impulsla (kvaziimpulsla deyil) xarakterizә olunur, belә ki, onlar bircins izotrop mühitin hәyәcanlanmış halını tәsvir edir (bax hәmçinin Roton).