FONTÁN ÜSULU İLƏ NEFTÇIXARMA – neft yataqlarından neftin (qaz-kondensatın) quyularda hasilatı üsulu. Neft fontan quyularının dibindәn yer sәthinә lay enerjisinin tәsirilә (mayenin vә qazın potensial enerjisi neftdәn ayrılır) qaldırılır. F.ü.n.-da istismarın 2 üsulu var: tәbii fontan üsulu (maye vә ya qarışıq yalnız tәbii enerjı hesabına qaldırılır; az tәtbiq olunur) vә süni fontan üsulu (süni, yaxud tәbii vә süni enerji hesabına). Tәzyiq enerjisi şәklindә olan süni enerji laylara maye vә qaz agentlәrin vurulması ilә verilir; bu zaman daxil olan enerjinin quyular üzrә paylanması bilavasitә layda baş verir. Fontan quyularına istismardan әvvәl fontan boruları kәmәri endirilir, sonra quyu ağzında fontan armaturu quraşdırılır. Boruların diametri gözlәnilәn debitdәn, tәzyiq, quyunun dәrinliyi, istismar şәraiti vә qoruyucu kәmәrin diametrindәn asılı olaraq seçilir. Quyulardan F.ü.n. maye sәviyyәsinin vә sıxlığının azaldılması hesabına lülәdәki maye sütunun tәzyiqinin aşağı salınması yolu ilә aparılır. Sıxlığı azaltmaq üçün isә ağır qazıma mәhlulu ardıcıl olaraq duzlu su, adi su vә neftlә qarışdırılır, hәmçinin maye qazlaşdırılır. Fontan quyusunun istismarı sәthi vә dәrinlik ştuserlәrinin (deşiklәri olan diafraqmalar) kömәyilә tәnzimlәnir; quyunun işlәmә rejimi (neft, qaz vә mayenin debiti, quyudibi vә quyuağzı tәzyiq) quyunun öz xarakteristikalarından, ştuserdәn vә neftyığma sistemindәki tәzyiqdәn vә s. asılıdır. Quyunun xarakteristikalarının tәyini vә istismar rejimlәrinin әsaslandırılması mәqsәdilә F.ü.n.-da quyuda xüsusi tәdqiqatlar aparılır.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
FONTÁN ÜSULU İLƏ NEFTÇIXARMA – neft yataqlarından neftin (qaz-kondensatın) quyularda hasilatı üsulu. Neft fontan quyularının dibindәn yer sәthinә lay enerjisinin tәsirilә (mayenin vә qazın potensial enerjisi neftdәn ayrılır) qaldırılır. F.ü.n.-da istismarın 2 üsulu var: tәbii fontan üsulu (maye vә ya qarışıq yalnız tәbii enerjı hesabına qaldırılır; az tәtbiq olunur) vә süni fontan üsulu (süni, yaxud tәbii vә süni enerji hesabına). Tәzyiq enerjisi şәklindә olan süni enerji laylara maye vә qaz agentlәrin vurulması ilә verilir; bu zaman daxil olan enerjinin quyular üzrә paylanması bilavasitә layda baş verir. Fontan quyularına istismardan әvvәl fontan boruları kәmәri endirilir, sonra quyu ağzında fontan armaturu quraşdırılır. Boruların diametri gözlәnilәn debitdәn, tәzyiq, quyunun dәrinliyi, istismar şәraiti vә qoruyucu kәmәrin diametrindәn asılı olaraq seçilir. Quyulardan F.ü.n. maye sәviyyәsinin vә sıxlığının azaldılması hesabına lülәdәki maye sütunun tәzyiqinin aşağı salınması yolu ilә aparılır. Sıxlığı azaltmaq üçün isә ağır qazıma mәhlulu ardıcıl olaraq duzlu su, adi su vә neftlә qarışdırılır, hәmçinin maye qazlaşdırılır. Fontan quyusunun istismarı sәthi vә dәrinlik ştuserlәrinin (deşiklәri olan diafraqmalar) kömәyilә tәnzimlәnir; quyunun işlәmә rejimi (neft, qaz vә mayenin debiti, quyudibi vә quyuağzı tәzyiq) quyunun öz xarakteristikalarından, ştuserdәn vә neftyığma sistemindәki tәzyiqdәn vә s. asılıdır. Quyunun xarakteristikalarının tәyini vә istismar rejimlәrinin әsaslandırılması mәqsәdilә F.ü.n.-da quyuda xüsusi tәdqiqatlar aparılır.
FONTÁN ÜSULU İLƏ NEFTÇIXARMA – neft yataqlarından neftin (qaz-kondensatın) quyularda hasilatı üsulu. Neft fontan quyularının dibindәn yer sәthinә lay enerjisinin tәsirilә (mayenin vә qazın potensial enerjisi neftdәn ayrılır) qaldırılır. F.ü.n.-da istismarın 2 üsulu var: tәbii fontan üsulu (maye vә ya qarışıq yalnız tәbii enerjı hesabına qaldırılır; az tәtbiq olunur) vә süni fontan üsulu (süni, yaxud tәbii vә süni enerji hesabına). Tәzyiq enerjisi şәklindә olan süni enerji laylara maye vә qaz agentlәrin vurulması ilә verilir; bu zaman daxil olan enerjinin quyular üzrә paylanması bilavasitә layda baş verir. Fontan quyularına istismardan әvvәl fontan boruları kәmәri endirilir, sonra quyu ağzında fontan armaturu quraşdırılır. Boruların diametri gözlәnilәn debitdәn, tәzyiq, quyunun dәrinliyi, istismar şәraiti vә qoruyucu kәmәrin diametrindәn asılı olaraq seçilir. Quyulardan F.ü.n. maye sәviyyәsinin vә sıxlığının azaldılması hesabına lülәdәki maye sütunun tәzyiqinin aşağı salınması yolu ilә aparılır. Sıxlığı azaltmaq üçün isә ağır qazıma mәhlulu ardıcıl olaraq duzlu su, adi su vә neftlә qarışdırılır, hәmçinin maye qazlaşdırılır. Fontan quyusunun istismarı sәthi vә dәrinlik ştuserlәrinin (deşiklәri olan diafraqmalar) kömәyilә tәnzimlәnir; quyunun işlәmә rejimi (neft, qaz vә mayenin debiti, quyudibi vә quyuağzı tәzyiq) quyunun öz xarakteristikalarından, ştuserdәn vә neftyığma sistemindәki tәzyiqdәn vә s. asılıdır. Quyunun xarakteristikalarının tәyini vә istismar rejimlәrinin әsaslandırılması mәqsәdilә F.ü.n.-da quyuda xüsusi tәdqiqatlar aparılır.
