Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IX CİLD (FEDİNQ - EMİN)
    FOSFİTLƏR 

    FOSFİTLƏR – fosfit turşusunun H3PO3 mürәkkәb efirlәri vә duzları.


    Duzlar – qeyri-üzvi F. suda pis hәll olur (qәlәvi metalların F.-indәn başqa); qızdırıldıqda ortofosfatlara vә PH3-ә qәdәr aşağı oksidlәşmә dәrәcәli P törәmәlәrinә parçalanır; sulu mәhlullarda ortofosfatlara qәdәr oksidlәşirlәr. Metal hidroksidlәrinin H3PO3-ü neytrallaşdırmasından alınır. Qeyri-üzvi sintezdә reduksiyaedici, polimerlәrin stabilizatoru kimi istifadә olunur.


    Efirlәr arasında üzvi F. tam üçlü (RO)3P, turş ikili (RO)2P(O)H vә birli ROP(O)H(OH) (burada, R – alkil, aril, heterotsikl qalığı) F.-ә ayrılır. Üçlü vә ikili F. PCl3-ün spirtlәrlә (fenollarla) qarşılıqlı tәsirindәn alınır; yüksәkmolekullu spirtlәrin efirlәri üçlü F.-in yenidәn efirlәşmәsindәn vә ya fosfit turşusunun amidlәrinin alkoqolizindәn; birli F. ikili F.-in qәlәvi hidrolizindәn alınır. Plastik kütlәlәri vә toxunma materiallarını modifikasiya etmәk üçün әlavәlәr, qida sәnayesindә polimer plyonkaların stabilizatoru vә antioksidantı, yağlara vә hidravlik mayelәrә әlavә, kompleksәmәlәgәtirici, sәthi-aktiv maddә kimi, fosfor tәrkibli polimerlәrin, pestisidlәrin, dәrman vasitәlәrinin sintezindә vә s. tәtbiq olunur.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
FEDİNQ – EMİN
    FOSFİTLƏR 

    FOSFİTLƏR – fosfit turşusunun H3PO3 mürәkkәb efirlәri vә duzları.


    Duzlar – qeyri-üzvi F. suda pis hәll olur (qәlәvi metalların F.-indәn başqa); qızdırıldıqda ortofosfatlara vә PH3-ә qәdәr aşağı oksidlәşmә dәrәcәli P törәmәlәrinә parçalanır; sulu mәhlullarda ortofosfatlara qәdәr oksidlәşirlәr. Metal hidroksidlәrinin H3PO3-ü neytrallaşdırmasından alınır. Qeyri-üzvi sintezdә reduksiyaedici, polimerlәrin stabilizatoru kimi istifadә olunur.


    Efirlәr arasında üzvi F. tam üçlü (RO)3P, turş ikili (RO)2P(O)H vә birli ROP(O)H(OH) (burada, R – alkil, aril, heterotsikl qalığı) F.-ә ayrılır. Üçlü vә ikili F. PCl3-ün spirtlәrlә (fenollarla) qarşılıqlı tәsirindәn alınır; yüksәkmolekullu spirtlәrin efirlәri üçlü F.-in yenidәn efirlәşmәsindәn vә ya fosfit turşusunun amidlәrinin alkoqolizindәn; birli F. ikili F.-in qәlәvi hidrolizindәn alınır. Plastik kütlәlәri vә toxunma materiallarını modifikasiya etmәk üçün әlavәlәr, qida sәnayesindә polimer plyonkaların stabilizatoru vә antioksidantı, yağlara vә hidravlik mayelәrә әlavә, kompleksәmәlәgәtirici, sәthi-aktiv maddә kimi, fosfor tәrkibli polimerlәrin, pestisidlәrin, dәrman vasitәlәrinin sintezindә vә s. tәtbiq olunur.

    FOSFİTLƏR 

    FOSFİTLƏR – fosfit turşusunun H3PO3 mürәkkәb efirlәri vә duzları.


    Duzlar – qeyri-üzvi F. suda pis hәll olur (qәlәvi metalların F.-indәn başqa); qızdırıldıqda ortofosfatlara vә PH3-ә qәdәr aşağı oksidlәşmә dәrәcәli P törәmәlәrinә parçalanır; sulu mәhlullarda ortofosfatlara qәdәr oksidlәşirlәr. Metal hidroksidlәrinin H3PO3-ü neytrallaşdırmasından alınır. Qeyri-üzvi sintezdә reduksiyaedici, polimerlәrin stabilizatoru kimi istifadә olunur.


    Efirlәr arasında üzvi F. tam üçlü (RO)3P, turş ikili (RO)2P(O)H vә birli ROP(O)H(OH) (burada, R – alkil, aril, heterotsikl qalığı) F.-ә ayrılır. Üçlü vә ikili F. PCl3-ün spirtlәrlә (fenollarla) qarşılıqlı tәsirindәn alınır; yüksәkmolekullu spirtlәrin efirlәri üçlü F.-in yenidәn efirlәşmәsindәn vә ya fosfit turşusunun amidlәrinin alkoqolizindәn; birli F. ikili F.-in qәlәvi hidrolizindәn alınır. Plastik kütlәlәri vә toxunma materiallarını modifikasiya etmәk üçün әlavәlәr, qida sәnayesindә polimer plyonkaların stabilizatoru vә antioksidantı, yağlara vә hidravlik mayelәrә әlavә, kompleksәmәlәgәtirici, sәthi-aktiv maddә kimi, fosfor tәrkibli polimerlәrin, pestisidlәrin, dәrman vasitәlәrinin sintezindә vә s. tәtbiq olunur.