FOSFON BİRLƏŞMƏLƏRİ - kimyәvi birlәşmәlәr; ümumi formulu R4P+X- (R - H, alkil, aril vә s., X − qeyri-üzvi vә ya üzvi anion); onium birlәşmәlәrinә aiddir. Kristallik maddәlәrdir, suda, polyar hәlledicilәrdә hәll olur. Ən sadә nümayәndәlәri fosfonium duzlarıdır (mәs., H4PCl, H4PClO4), hәmçinin birli vә ikili F.b. asan hidroliz olunur vә qızdırıldıqda disossasiya edir. Dördlü F.b. daha davamlıdır; onların hidroksidlәri qüvvәtli әsaslardır (qızdırıldıqda üçlü fosfinlәrin oksidlәri әmәlә gәlir: R4P+OH-→R3P=O). F.b.-nin әsas alınma üsulu fosfin törәmәlәrinin alkil- vә ya arilhalogenidlәrlә reaksiyasıdır. Dördlü F.b. ekstragent, emulqator, flotoreagent kimi istifadә edilәn sәthi aktiv maddәlәrdir. Bәzi F.b. insektisid, bakterisid, bitkilәrin böyümәsini lәngidәn, qanqlionları blokada edәn xassәlәrә malikdir.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
FOSFON BİRLƏŞMƏLƏRİ - kimyәvi birlәşmәlәr; ümumi formulu R4P+X- (R - H, alkil, aril vә s., X − qeyri-üzvi vә ya üzvi anion); onium birlәşmәlәrinә aiddir. Kristallik maddәlәrdir, suda, polyar hәlledicilәrdә hәll olur. Ən sadә nümayәndәlәri fosfonium duzlarıdır (mәs., H4PCl, H4PClO4), hәmçinin birli vә ikili F.b. asan hidroliz olunur vә qızdırıldıqda disossasiya edir. Dördlü F.b. daha davamlıdır; onların hidroksidlәri qüvvәtli әsaslardır (qızdırıldıqda üçlü fosfinlәrin oksidlәri әmәlә gәlir: R4P+OH-→R3P=O). F.b.-nin әsas alınma üsulu fosfin törәmәlәrinin alkil- vә ya arilhalogenidlәrlә reaksiyasıdır. Dördlü F.b. ekstragent, emulqator, flotoreagent kimi istifadә edilәn sәthi aktiv maddәlәrdir. Bәzi F.b. insektisid, bakterisid, bitkilәrin böyümәsini lәngidәn, qanqlionları blokada edәn xassәlәrә malikdir.
FOSFON BİRLƏŞMƏLƏRİ - kimyәvi birlәşmәlәr; ümumi formulu R4P+X- (R - H, alkil, aril vә s., X − qeyri-üzvi vә ya üzvi anion); onium birlәşmәlәrinә aiddir. Kristallik maddәlәrdir, suda, polyar hәlledicilәrdә hәll olur. Ən sadә nümayәndәlәri fosfonium duzlarıdır (mәs., H4PCl, H4PClO4), hәmçinin birli vә ikili F.b. asan hidroliz olunur vә qızdırıldıqda disossasiya edir. Dördlü F.b. daha davamlıdır; onların hidroksidlәri qüvvәtli әsaslardır (qızdırıldıqda üçlü fosfinlәrin oksidlәri әmәlә gәlir: R4P+OH-→R3P=O). F.b.-nin әsas alınma üsulu fosfin törәmәlәrinin alkil- vә ya arilhalogenidlәrlә reaksiyasıdır. Dördlü F.b. ekstragent, emulqator, flotoreagent kimi istifadә edilәn sәthi aktiv maddәlәrdir. Bәzi F.b. insektisid, bakterisid, bitkilәrin böyümәsini lәngidәn, qanqlionları blokada edәn xassәlәrә malikdir.
