FOSFOR HALOGENİDLƏR – fosforun halogenli birlәşmәlәri. Trihalogenidlәr PX₃, pentahalogenidlәr PX₅ (X = F, Cl, Br), qarışıq halogenidlәr (mәs., PClF₂, PCl₂F₃), oksi-(POX₃) vә tiohalogenidlәr (PSX₃), aşağı halogenidlәr P(II), halogenidlәr (mәs., P₂Cl₄, P₂I₄), polihalogenidlәr (mәs., PBr₇, PCl₆I) mәlumdur.

F.h. yüksәk reaksiya qabiliyyәtinә malikdir vә kimyәvi fәallığı flüoridlәrindәn yodidlәrinә doğru azalır, vakuumda parçalanmadan qovulur, su ilә asan hidroliz olunur. Fosfor halogenidlәr susuz mühitdә PCl₃∙5NH₃ tipli birlәşmәlәr әmәlә gәtirir. Fosfor halogenidlәrdәn әn çox fosfor(III)xlorid PCl₃ vә fosfor(V)xlorid PCl₅ öyrәnilmişdir.

F o s f o r (I I I) x l o r  i d  PCl₃ rәngsiz mayedir; t_qayn. 76,1°C, sıxlığı 1,575 q/sm³. Efirdә, benzolda, xloroformda, CS₂ vә CCl₄-dә hәll olur. Suda asan hidroliz olunaraq fosfit vә xlorid turşuları әmәlә gәtirir. Ağ fosforun CS₂-dә mәhluluna Cl₂ buraxmaqla vә ya xlor axınında fosforu yandırmaqla alınır. Fosfor-üzvi birlәşmәlәrin alınmasında, boyalar, dәrman vasitәlәri, insektisidlәr vә sәthi-aktiv maddәlәrin istehsalında istifadә olunur. Zәhәrlidir, yanıq törәdir, gözü vә tәnәffüz yollarını qıcıqlandırır.

F o s f o r (V) x l o r i d  PCl₅, yaşımtıl-ağ kristal maddәdir; t_әr. 167°C, sıxlığı 2,11 q/sm³. Asan sublimasiya olunur, CCl₄ vә CS₂-dә hәll olur. POCl₃ vә xlorid turşusu әmәlә gәtirmәklә suda hidroliz olunur. Fosfor (V) xlorid PCl₃-ün xlorlaşmasından alınır. PCl₅, әsasәn, xlorlaşdırıcı agent kimi üzvi sintezdә istifadә olunur. Zәhәrlidir.