Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IX CİLD (FEDİNQ - EMİN)
    FOTOELEKTROKİMYA 

    FOTOELEKTROKİMYA – yaxın UB, görünәn vә ya yaxın İQ işığın elektrokimyәvi sistemlәrlә qarşılıqlı tәsiri nәticәsindә baş verәn proseslәri öyrәnәn elm bölmәsi. F. dar mәnada elektrod – elektrolit sistemindә işıq vә elektrik enerjisinin qarşılıqlı çevrilmә proseslәrini öyrәnir.


    Elektrokimyәvi sistemin işıqlandırılması zamanı elektrokimyәvi potensialın yaranması aşağdakı proseslәrlә şәrtlәnir: elektrolitdә vә ya elektrodlarda gedәn fotokimyәvi reaksiyalar; yarımkeçirici elektrodlarda qeyri-tarazlıq elektronların vә deşiklәrin generasiyası; elektronların elektroddan elektrolit mәhluluna fotoemissiyası; adsorbat vә elektrod arasında yükün daşınması ilә elektrod üzәrindә adsorbsiya olunmuş hissәciklәrin (ion, molekul) fotodesorbsiyası. Əks hadisә, yәni özәkdәn elektrik cәrәyanı buraxılan zaman işıqburaxma elektroxemilüminessensiyanın, elektrod vә elektrolit arasındakı başlıqda qaz boşalmasının tәbiәtinә vә s. malik ola bilәr. Yarımkeçiricilәr F.-sının inkişafının әsas istiqamәtlәrindәn biri işıq enerjisini kimyәvi vә ya elektrik enerjisinә çevirmәyә imkan verәn fotoelektrokimyәvi özәklәrin (FÖ) işlәnib hazırlanmasıdır. Belә özәyin iki elektrodundan heç olmasa biri işığahәssas yarımkeçiricidir. Sonuncuda işıqlandırılma zamanı elektrik potensialı yaranır; bu yarımkeçiricidә daxili fotoeffekt vә ya elektronların injeksiyası yolu ilә enerjinin fotohәyәcanlaşmış boyadan (sensiblizatordan) yarımkeçiriciyә ötürülmәsi hesabına baş verir. Son variant elektrik cәrәyanını tsiklik prosesdә istehsal edәn Qretsel özәyi adlanan FÖ-dә hәyata keçirilir.


    F.-nın elmi nәticәlәri hidrogenin sulu mәhlullardan ayrılma vә suyun çirklәndiricilәrdәn tәmizlәnmәsi texnologiyalarının işlәnib hazırlanmasında, yanacaq elementlәrinin yaradılmasında vә s. tәtbiq oluna bilәr.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
FEDİNQ – EMİN
    FOTOELEKTROKİMYA 

    FOTOELEKTROKİMYA – yaxın UB, görünәn vә ya yaxın İQ işığın elektrokimyәvi sistemlәrlә qarşılıqlı tәsiri nәticәsindә baş verәn proseslәri öyrәnәn elm bölmәsi. F. dar mәnada elektrod – elektrolit sistemindә işıq vә elektrik enerjisinin qarşılıqlı çevrilmә proseslәrini öyrәnir.


    Elektrokimyәvi sistemin işıqlandırılması zamanı elektrokimyәvi potensialın yaranması aşağdakı proseslәrlә şәrtlәnir: elektrolitdә vә ya elektrodlarda gedәn fotokimyәvi reaksiyalar; yarımkeçirici elektrodlarda qeyri-tarazlıq elektronların vә deşiklәrin generasiyası; elektronların elektroddan elektrolit mәhluluna fotoemissiyası; adsorbat vә elektrod arasında yükün daşınması ilә elektrod üzәrindә adsorbsiya olunmuş hissәciklәrin (ion, molekul) fotodesorbsiyası. Əks hadisә, yәni özәkdәn elektrik cәrәyanı buraxılan zaman işıqburaxma elektroxemilüminessensiyanın, elektrod vә elektrolit arasındakı başlıqda qaz boşalmasının tәbiәtinә vә s. malik ola bilәr. Yarımkeçiricilәr F.-sının inkişafının әsas istiqamәtlәrindәn biri işıq enerjisini kimyәvi vә ya elektrik enerjisinә çevirmәyә imkan verәn fotoelektrokimyәvi özәklәrin (FÖ) işlәnib hazırlanmasıdır. Belә özәyin iki elektrodundan heç olmasa biri işığahәssas yarımkeçiricidir. Sonuncuda işıqlandırılma zamanı elektrik potensialı yaranır; bu yarımkeçiricidә daxili fotoeffekt vә ya elektronların injeksiyası yolu ilә enerjinin fotohәyәcanlaşmış boyadan (sensiblizatordan) yarımkeçiriciyә ötürülmәsi hesabına baş verir. Son variant elektrik cәrәyanını tsiklik prosesdә istehsal edәn Qretsel özәyi adlanan FÖ-dә hәyata keçirilir.


    F.-nın elmi nәticәlәri hidrogenin sulu mәhlullardan ayrılma vә suyun çirklәndiricilәrdәn tәmizlәnmәsi texnologiyalarının işlәnib hazırlanmasında, yanacaq elementlәrinin yaradılmasında vә s. tәtbiq oluna bilәr.

    FOTOELEKTROKİMYA 

    FOTOELEKTROKİMYA – yaxın UB, görünәn vә ya yaxın İQ işığın elektrokimyәvi sistemlәrlә qarşılıqlı tәsiri nәticәsindә baş verәn proseslәri öyrәnәn elm bölmәsi. F. dar mәnada elektrod – elektrolit sistemindә işıq vә elektrik enerjisinin qarşılıqlı çevrilmә proseslәrini öyrәnir.


    Elektrokimyәvi sistemin işıqlandırılması zamanı elektrokimyәvi potensialın yaranması aşağdakı proseslәrlә şәrtlәnir: elektrolitdә vә ya elektrodlarda gedәn fotokimyәvi reaksiyalar; yarımkeçirici elektrodlarda qeyri-tarazlıq elektronların vә deşiklәrin generasiyası; elektronların elektroddan elektrolit mәhluluna fotoemissiyası; adsorbat vә elektrod arasında yükün daşınması ilә elektrod üzәrindә adsorbsiya olunmuş hissәciklәrin (ion, molekul) fotodesorbsiyası. Əks hadisә, yәni özәkdәn elektrik cәrәyanı buraxılan zaman işıqburaxma elektroxemilüminessensiyanın, elektrod vә elektrolit arasındakı başlıqda qaz boşalmasının tәbiәtinә vә s. malik ola bilәr. Yarımkeçiricilәr F.-sının inkişafının әsas istiqamәtlәrindәn biri işıq enerjisini kimyәvi vә ya elektrik enerjisinә çevirmәyә imkan verәn fotoelektrokimyәvi özәklәrin (FÖ) işlәnib hazırlanmasıdır. Belә özәyin iki elektrodundan heç olmasa biri işığahәssas yarımkeçiricidir. Sonuncuda işıqlandırılma zamanı elektrik potensialı yaranır; bu yarımkeçiricidә daxili fotoeffekt vә ya elektronların injeksiyası yolu ilә enerjinin fotohәyәcanlaşmış boyadan (sensiblizatordan) yarımkeçiriciyә ötürülmәsi hesabına baş verir. Son variant elektrik cәrәyanını tsiklik prosesdә istehsal edәn Qretsel özәyi adlanan FÖ-dә hәyata keçirilir.


    F.-nın elmi nәticәlәri hidrogenin sulu mәhlullardan ayrılma vә suyun çirklәndiricilәrdәn tәmizlәnmәsi texnologiyalarının işlәnib hazırlanmasında, yanacaq elementlәrinin yaradılmasında vә s. tәtbiq oluna bilәr.