FULLERENLƏR - karbonun kristallik allotropik modifikasiyası; poliedrik klaster molekullardır C_n (n – çüt әdәd). R.Körl, H.Kroto vә R.Smolliyә F.-in kәşfinә görә 1996 ildә Nobel mükafatı verilmişdir. Tәdqiq olunmuş F.-dәn birincisi olan bakmin- sterfullerenin C₆₀ (R.B.Fullerin şәrәfinә adlandırılmışdır) sferik molekulu öz aralarında birlәşmiş beş- vә altıüzvlü tsikllәrdәn tәşkil olunmuşdur; sonuncular sp²- vә sp³- hibridlәşmә vәziyyәtindә olan karbon atomlarından ibarәtdir. n > 60 (mәs., C₇₀) vә n < 60 (mәs., C₃₀) olan F. ayrılmışdır. F. helium atmosferindә aşağı tәzyiqdә vә 3500°C temp-rda qrafit elektrodlar arasındakı elektrik qövsündә yaranan buxarın kondenslәşmә mәhsullarında әmәlә gәlir; hәmçinin, naftalin buxarını arqonda 1100°C-yәdәk qızdırılmasından әmәlәgәlәn dudanı sonradan karbon-sulfidlә ekstraksiya edib vә 1500°C-dә arqonla (durulaşdırıcı kimi) benzol-oksigen yandırmaqla almaq olar. Tәbiәtdә F. antrasit çöküntülәri, şungit, fulqurit vә s. minerallarda rast gәlinir.

C₆₀ otaq temp-runda üzdә mәrkәzlәşmiş kub qәfәsdә kristallaşır, 260 K-dәn aşağı temp-rda sadә kub quruluşuna keçir, 10 GPa tәzyiqdә polikristallik almaza çevrilir. F.-in toluol, benzol vә s. karbohidrogenlәrdә mәhlulları qırmızı-qәhvәyi rәngdәdir. C₆₀-in hidrogenlәşmәsindәn tәrkibi C₆₀H₁₈-dәn C₆₀H₃₆-ya qәdәr olan polihidrofullerenlәr; flüorla oksidlәşmәsindәn flüoridlәr C₆₀F₄₈, C₆₀F₆₀; qәlәvi metallarla M reduksiyasından tәrkibi MC₆₀ olan fulleridlәr; UB- şüalarla şüalandırılmasından oksigenlә doymuş benzol mәhlulunda epoksid C₆₀O әmәlә gәlir. Yod C₆₀ ilә birbaşa qarşılıqlı tәsirdә olmur, amma daxilolma birlәşmәlәri (interkalatlar) verir. F. ikiqat rabitә üzrә birlәşmә reaksiyalarına daxil olur.