GENETİK MATERİAL – tәrkibindә irsi informasiyanı struktur genlәr vә genetik elementlәr şәklindә saxlayan hüceyrә vә virusların makromolekulları; genomun vә genotipin maddi әsasıdır. G.m.-ın biokimyәvi tәbiәti ilk dәfә 1944 ildә amerikan mikrobioloqu O.Eyverinin әmәkdaşları ilә birlikdә bakteriyaların transformasiyasına dair apardığı tәcrübәlәrdә müәyyәnlәşdirilmişdir. Bütün hüceyrәli orqanizmlәrdә vә bir çox viruslarda G.m. DNT molekulları, virusların bir qismindә RNT, retroviruslarda isә ya DNT, ya da RNT-dir (hәyat tsiklinin mәrhәlәlәrindәn asılı olaraq). Eukariotların hüceyrәlәrindә әsl G.m. nüvәdә, mitoxondrilәrdә vә bitki plastidlәrindә, prokariotlarda isә sitoplazmada olur. Bәzi virusların G.m.-ı prokariotların vә eukariotların G.m.-ı içәrisindә qurula bilir. Bir qayda olaraq G.m. onun fәzada qurulmasını vә normal fәaliyyәtini (genlәrin tәsirinin tәnzimlәnmәsini) müәyyәn edәn zülalların xüsusi molekulları ilә kompleksdә yerlәşir. G.m. onun replikasiya vә reparasiya mexanizmlәri tәrәfindәn saxlanan yüksәk stabillik sәviyyәsi ilә sәciyyәlәnir. Belә stabillik orqanizmlәrin hәr bir növünün genetik bütövlüyünün saxlanmasını vә fәrdi irsi әlamәtlәrin valideynlәrdәn gәlәcәk nәsillәrә verilmәsini tәmin edir. Sonuncu, G.m.-ı törәmә hüceyrәlәrә bәrabәr paylayan aparatın sayәsindә baş verir. G.m. mutasiyalar sayәsindә dә dәyişә bilәr. Bundan başqa, gen mühәndisliyi metodlarından istifadә etmәklә hüceyrәlәrә yad G.m.-ı köçürmәk olar; nәticәdә onlar üçün qeyri-adi xassәli yeni orqanizmlәr yaranır.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
GENETİK MATERİAL – tәrkibindә irsi informasiyanı struktur genlәr vә genetik elementlәr şәklindә saxlayan hüceyrә vә virusların makromolekulları; genomun vә genotipin maddi әsasıdır. G.m.-ın biokimyәvi tәbiәti ilk dәfә 1944 ildә amerikan mikrobioloqu O.Eyverinin әmәkdaşları ilә birlikdә bakteriyaların transformasiyasına dair apardığı tәcrübәlәrdә müәyyәnlәşdirilmişdir. Bütün hüceyrәli orqanizmlәrdә vә bir çox viruslarda G.m. DNT molekulları, virusların bir qismindә RNT, retroviruslarda isә ya DNT, ya da RNT-dir (hәyat tsiklinin mәrhәlәlәrindәn asılı olaraq). Eukariotların hüceyrәlәrindә әsl G.m. nüvәdә, mitoxondrilәrdә vә bitki plastidlәrindә, prokariotlarda isә sitoplazmada olur. Bәzi virusların G.m.-ı prokariotların vә eukariotların G.m.-ı içәrisindә qurula bilir. Bir qayda olaraq G.m. onun fәzada qurulmasını vә normal fәaliyyәtini (genlәrin tәsirinin tәnzimlәnmәsini) müәyyәn edәn zülalların xüsusi molekulları ilә kompleksdә yerlәşir. G.m. onun replikasiya vә reparasiya mexanizmlәri tәrәfindәn saxlanan yüksәk stabillik sәviyyәsi ilә sәciyyәlәnir. Belә stabillik orqanizmlәrin hәr bir növünün genetik bütövlüyünün saxlanmasını vә fәrdi irsi әlamәtlәrin valideynlәrdәn gәlәcәk nәsillәrә verilmәsini tәmin edir. Sonuncu, G.m.-ı törәmә hüceyrәlәrә bәrabәr paylayan aparatın sayәsindә baş verir. G.m. mutasiyalar sayәsindә dә dәyişә bilәr. Bundan başqa, gen mühәndisliyi metodlarından istifadә etmәklә hüceyrәlәrә yad G.m.-ı köçürmәk olar; nәticәdә onlar üçün qeyri-adi xassәli yeni orqanizmlәr yaranır.
GENETİK MATERİAL – tәrkibindә irsi informasiyanı struktur genlәr vә genetik elementlәr şәklindә saxlayan hüceyrә vә virusların makromolekulları; genomun vә genotipin maddi әsasıdır. G.m.-ın biokimyәvi tәbiәti ilk dәfә 1944 ildә amerikan mikrobioloqu O.Eyverinin әmәkdaşları ilә birlikdә bakteriyaların transformasiyasına dair apardığı tәcrübәlәrdә müәyyәnlәşdirilmişdir. Bütün hüceyrәli orqanizmlәrdә vә bir çox viruslarda G.m. DNT molekulları, virusların bir qismindә RNT, retroviruslarda isә ya DNT, ya da RNT-dir (hәyat tsiklinin mәrhәlәlәrindәn asılı olaraq). Eukariotların hüceyrәlәrindә әsl G.m. nüvәdә, mitoxondrilәrdә vә bitki plastidlәrindә, prokariotlarda isә sitoplazmada olur. Bәzi virusların G.m.-ı prokariotların vә eukariotların G.m.-ı içәrisindә qurula bilir. Bir qayda olaraq G.m. onun fәzada qurulmasını vә normal fәaliyyәtini (genlәrin tәsirinin tәnzimlәnmәsini) müәyyәn edәn zülalların xüsusi molekulları ilә kompleksdә yerlәşir. G.m. onun replikasiya vә reparasiya mexanizmlәri tәrәfindәn saxlanan yüksәk stabillik sәviyyәsi ilә sәciyyәlәnir. Belә stabillik orqanizmlәrin hәr bir növünün genetik bütövlüyünün saxlanmasını vә fәrdi irsi әlamәtlәrin valideynlәrdәn gәlәcәk nәsillәrә verilmәsini tәmin edir. Sonuncu, G.m.-ı törәmә hüceyrәlәrә bәrabәr paylayan aparatın sayәsindә baş verir. G.m. mutasiyalar sayәsindә dә dәyişә bilәr. Bundan başqa, gen mühәndisliyi metodlarından istifadә etmәklә hüceyrәlәrә yad G.m.-ı köçürmәk olar; nәticәdә onlar üçün qeyri-adi xassәli yeni orqanizmlәr yaranır.
