GİLAN ÜSYANLARI (16–17 әsrlәr) – Gilanda Sәfәvi hökmranlığı әleyhinә etiraz hәrәkatları. 1570–71, 1592 illәrdә Gilanda Sәfәvilәr әleyhinә üsyanlar amansızlıqla yatırıldı. Şah I Abbasın ölümü (1629, yanvar) yeni üsyanın başlanmasına sәbәb oldu. Feodalların bir hissәsi Gilanın müstәqilliyini bәrpa etmәyә cәhd göstәrәrәk 1629 ilin aprelindә Rәşt xanları nәslindәn Gәlincәr sultanı Adil şah adı ilә şah elan etdilәr. Kәndlilәr (30 minә yaxın) üsyana qoşularaq şah qoşunları üzәrindә qәlәbә qazandılar (1629, 17 aprel), Rәşt, Foumәn, Lәhican vә s. şәhәrlәri tutdular. Şәhәr yoxsulları vә sәnәtkarlar da üsyana qoşuldular. Lakin üsyançılar kortәbii hәrәkәt edirdilәr, onların müәyyәn proqramı yox idi. Sarı xan Talışlının başçılığı ilә qonşu xanlıqların yığma qoşunları vә şaha sadiq qalan Gilan feodal dәstәlәri 1629 il iyunun 17-dә Köçisfahan yaxınlığında üsyançıları darmadağın etdilәr (tәqr. 8 minә yaxın üsyançı mәhv edildi). Adil şah әlә keçirilib öldürüldü. Terrora baxmayaraq kәndli dәstәlәri Gilan d-rında uzun müddәt partizan müharibәsini davam etdirdilәr.