GİLANİ (گیلانی) Əşrәfәddin (1872, Rәşt – 1934, Tehran) – İran şairi, satirik poeziyanın tanınmış nümayәndәsi. 1907–20 illәrdә “Nәsime-Şimal” qәzetini (fasilәlәrlә) nәşr etdirmişdir. Rәhbәri olduğu “Suri-İsrafil” qәzeti xalq mahnı vә tәsniflәrinin geniş yayılmasında böyük rol oynamışdır. G. şeirlәrindә dövrün әn mühüm problemlәrini bәzәn satira vә yumor, bәzәn isә lirik formada ifadә etmişdir (“Zәfәr tәranәsi”, “Ey vay, vәtәn vay”, “Sәfa tapıb haçan vәtәn” vә s.). Yaradıcılığına “Molla Nәsrәddin” jurnalının, xüsusilә M.Ə. Sabirin güclü tәsiri olmuşdur; Sabirdәn çoxlu tәrcümә vә iqtibasları var. “Mülkәdarın fәhlә ilә söhbәti”, “Şikayәtnamә”, “Fәqir-füqәra” vә s. şeirlәrindә ölkәdә hökm sürәn zülm vә әdalәtsizlik, sәfalәt tәsvir olunmuş, şah üsuli-idarәsi kәskin tәnqid edilmişdir. Yaradıcılığında mürtәce ruhanilәrin ifşası, qadın azadlığı mәsәlәsi önәmli yer tutmuşdur. G.-nin şeirlәri “Nәsime-Şimal” (1928) adı altında kiçik mәcmuә şәklindә Bombeydә, “Kitabe-vaqe-Behişt” sәrlövhәsi ilә Tehranda nәşr edilmişdir.
Əd.: Д о р р и Дж., Персидская сатирическая поэзия. М., 1965; H ü s e y n o v B., XX әsr fars şeirindә әnәnә vә novatorluq. B., 1975.
