GİPS (yun. γύψος – tәbaşir, әhәng) – tәbii sulfatlar sinifinin mineralı, CaSO4.2H2O. Monoklinik sinqoniyada kristallaşır. Lövhәvarı, sütunvarı, prizmatik, lifli kristallar әmәlә gәtirir; “qaranquşquyruğu” kristallik ikilәşmәlәr, “gips qızılgülü” şәklindә kristal bitişiklәri, druzlar xarakterikdir. Sıx dәnәli vә lifli kütlәlәr yaradır. Tәmiz G. şәffaf vә rәngsizdir. Qarışıqlar nәticәsindә boz, sarı, çәhrayı, qonur vә s. rәngdә olur. Şüşә, sәdәfi, ipәyi parıltılıdır. Sәrtliyi 1,5–2, sıxlığı 2310–2320 kq/m3. Yataqlarının çoxu anhidridin hidratlaşması, nadir hallarda sulfid yataqlarının, vulkanik süxurların kimyәvi aşınması nәticәsindә әmәlә gәlir. Kәşf olunmuş G. ehtiyatının yarıdan çoxu ABŞ vә Kanadadadır. İtaliyada, AFR-dә, RF-dә, Tür.-da, Böyük Sәhrada, Azәrb.-da (Kiçik Qafqazın şm.-ş.-indә, Nax. MR-dә) vә s. yerlәrdә dә yataqları var. G.-dәn tikinti, kağız vә kimya sәnayesindә, metallurgiyada, memarlıqda, tibdә, optikada, vә s. sahәlәrdә istifadә olunur.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
GİPS (yun. γύψος – tәbaşir, әhәng) – tәbii sulfatlar sinifinin mineralı, CaSO4.2H2O. Monoklinik sinqoniyada kristallaşır. Lövhәvarı, sütunvarı, prizmatik, lifli kristallar әmәlә gәtirir; “qaranquşquyruğu” kristallik ikilәşmәlәr, “gips qızılgülü” şәklindә kristal bitişiklәri, druzlar xarakterikdir. Sıx dәnәli vә lifli kütlәlәr yaradır. Tәmiz G. şәffaf vә rәngsizdir. Qarışıqlar nәticәsindә boz, sarı, çәhrayı, qonur vә s. rәngdә olur. Şüşә, sәdәfi, ipәyi parıltılıdır. Sәrtliyi 1,5–2, sıxlığı 2310–2320 kq/m3. Yataqlarının çoxu anhidridin hidratlaşması, nadir hallarda sulfid yataqlarının, vulkanik süxurların kimyәvi aşınması nәticәsindә әmәlә gәlir. Kәşf olunmuş G. ehtiyatının yarıdan çoxu ABŞ vә Kanadadadır. İtaliyada, AFR-dә, RF-dә, Tür.-da, Böyük Sәhrada, Azәrb.-da (Kiçik Qafqazın şm.-ş.-indә, Nax. MR-dә) vә s. yerlәrdә dә yataqları var. G.-dәn tikinti, kağız vә kimya sәnayesindә, metallurgiyada, memarlıqda, tibdә, optikada, vә s. sahәlәrdә istifadә olunur.
GİPS (yun. γύψος – tәbaşir, әhәng) – tәbii sulfatlar sinifinin mineralı, CaSO4.2H2O. Monoklinik sinqoniyada kristallaşır. Lövhәvarı, sütunvarı, prizmatik, lifli kristallar әmәlә gәtirir; “qaranquşquyruğu” kristallik ikilәşmәlәr, “gips qızılgülü” şәklindә kristal bitişiklәri, druzlar xarakterikdir. Sıx dәnәli vә lifli kütlәlәr yaradır. Tәmiz G. şәffaf vә rәngsizdir. Qarışıqlar nәticәsindә boz, sarı, çәhrayı, qonur vә s. rәngdә olur. Şüşә, sәdәfi, ipәyi parıltılıdır. Sәrtliyi 1,5–2, sıxlığı 2310–2320 kq/m3. Yataqlarının çoxu anhidridin hidratlaşması, nadir hallarda sulfid yataqlarının, vulkanik süxurların kimyәvi aşınması nәticәsindә әmәlә gәlir. Kәşf olunmuş G. ehtiyatının yarıdan çoxu ABŞ vә Kanadadadır. İtaliyada, AFR-dә, RF-dә, Tür.-da, Böyük Sәhrada, Azәrb.-da (Kiçik Qafqazın şm.-ş.-indә, Nax. MR-dә) vә s. yerlәrdә dә yataqları var. G.-dәn tikinti, kağız vә kimya sәnayesindә, metallurgiyada, memarlıqda, tibdә, optikada, vә s. sahәlәrdә istifadә olunur.
