GİROKÓMPAS, g i r o s k o p i k   k o m p a s – 1) n a v i q a s i y a G.-ı – coğrafi meridian istiqamәtinin mexaniki göstәricisi; obyektin (tәyyarәnin, gәminin vә s.) coğrafi meridiana nәzәrәn hәrәkәt kursunun vә istiqamәtin azimutunun (pelenqin) tәyini üçündür. G. ideyasını fransız alimi L.Fuko (1819–68) tәklif etmişdir. Müasir G.-ın prototipini Q.Anşyust-Kempfe (1908 ildә patentlәşdirilmişdir), sonrakı illәrdә E.Sperri (1911 ildә patentlәşdirilmişdir) yaratmışdır. G.-ın maqnit kompasına nisbәtәn üstünlüklәri: maqnit meridianın deyil, mәhz coğrafi meridianın istiqamәtini göstәrmәsi; göstәrişlәrinә elektromaqnit sahәsinin vә hәrәkәtdә olan metal kütlәlәrinin (dәmir, polad) tәsirinin azlığı; obyektin titrәmәsi vә manevr şәraitindә dәqiqliyinin nisbәtәn yüksәk olması. G.-ın iş prinsipi giroskopun xüsusiyyәtlәrindәn istifadәyә vә Yerin öz oxu әtrafında fırlanmasının hәrәkәt edәn obyektә tәsirinә әsaslanır. G. boş kürәnin (girosferanın) içәrisindә asılmış giroskopdan ibarәtdir; giroskopun fırlanma oxu üfüqi olduqda onun ağırlıq mәrkәzi kürәnin oxu üzәrindә asqı nöqtәsindәn aşağıda yerlәşir. Müasir G. konstruksiyaları yüksәk dәqiqliyi vә etibarlılığı ilә seçilir, istifadәsi rahatdır. G.-ın normal işlәmәsi üçün әsası yer sәthinә nәzәrәn dayanıqlı vәziyyәtdә olmalı, ölçmәnin aparıldığı coğ- rafi enlikdә cihazın yerdәyişmә sürәti Yerin sutkalıq fırlanma sürәti ilә müqayisәdә çox az olmalıdır. Bu şәrtlәr tәyyarәlәrdә ödәnmir. Odur ki, G.-dan yalnız gәmilәrin әl vә ya avtomatik idarәli sükan sistemlәrindә (radiolokasiya sistemi indikatorunun ekranındakı tәsvirin sәmtlәşdirilmәsindә, radiopelenqlәmәdә, Qlobal pozisiyalaşdırma sistemindә, geodeziyada, hәrbi gәmi silahlarının hәdәfә istiqamәtlәndirilmәsi vә tuşlanmasında vә s. mәsәlәlәrin hәllindә) dayaq naviqasiya qurğusu kimi geniş istifadә edilir. 2) M a r k ş e y d e r G.-ı – yeraltı markşeyder şәbәkәsinin  qurulmasında vә yer sәthindә markşeyder geofiziki işlәrinin çәkilişindә istifadә edilәn giroskopik cihaz.