BИTKИ YAЬLARI – биткилярин (эцнябахан, гарьыдалы, зейтун, сойа вя с.), ясасян, тохум вя мейвяляриндян алынан йаьлар. Биткинин веэетатив органларынын щцъейряляриндя ъцзи мигдарда, йетишмиш мейвяляринин тохумларында ися 2–3%-дян 70%-я гядяр (мяс., гоз ляпясиндя 40–65%) вя даща чох йаь олур. Биткилярдя йаь карбощидратлардан ямяля эялир. Б.й.-нын 95–97%-и алифатик карбон туршуларынын глисеринля там мцряккяб ефирляриндян (глисеридлярдян) ибарятдир. Б.й.-нда триглисеридлярдян ялавя, бюйцк биол. ящямиййяти олан доймамыш сярбяст алифатик туршулар, фосфатидляр, пигментляр, мум, токоферол (Е витамини) вя с. дя олур. Бунлар Б.й.-нын дадына, ийиня, рянэиня вя мцалиъя хассяляриня мцяййян тясир эюстярир. Б.й.-нын сыхлыьы 900–980 кг/м3-дир. Б.й., тропик гуршаьын бязи биткиляриндян (какао, кокос, палма) алынан йаьлар истисна олмагла, майе щалындадыр. Б.й. щидролиз олундугда глисериня вя алифатик туршулара парчаланыр (щямин туршуларын дузларындан сабун биширилир). Майе Б.й.-ны щидроэенляшдирдикдя даща гиймятли олан бярк йаьа (мяс., маргариня) чеврилир. Б.й. преслямя вя екстраксийа йолу иля алыныр вя гида мящсулу кими истифадя олунаъагса, тяркибиндя олан, инсан организминя зящярляйиъи тясир эюстярян маддялярдян, щямчинин кянар гатышыглардан тямизлянир. Бир чох Б.й. ваъиб гида мящсулудур; онлардан техникада лак-бойа, ялиф йаьы, сабун вя с. истещсалында, щямчинин яъзачылыгда, ятриййат щазырланмасында да истифадя едилир.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
BИTKИ YAЬLARI – биткилярин (эцнябахан, гарьыдалы, зейтун, сойа вя с.), ясасян, тохум вя мейвяляриндян алынан йаьлар. Биткинин веэетатив органларынын щцъейряляриндя ъцзи мигдарда, йетишмиш мейвяляринин тохумларында ися 2–3%-дян 70%-я гядяр (мяс., гоз ляпясиндя 40–65%) вя даща чох йаь олур. Биткилярдя йаь карбощидратлардан ямяля эялир. Б.й.-нын 95–97%-и алифатик карбон туршуларынын глисеринля там мцряккяб ефирляриндян (глисеридлярдян) ибарятдир. Б.й.-нда триглисеридлярдян ялавя, бюйцк биол. ящямиййяти олан доймамыш сярбяст алифатик туршулар, фосфатидляр, пигментляр, мум, токоферол (Е витамини) вя с. дя олур. Бунлар Б.й.-нын дадына, ийиня, рянэиня вя мцалиъя хассяляриня мцяййян тясир эюстярир. Б.й.-нын сыхлыьы 900–980 кг/м3-дир. Б.й., тропик гуршаьын бязи биткиляриндян (какао, кокос, палма) алынан йаьлар истисна олмагла, майе щалындадыр. Б.й. щидролиз олундугда глисериня вя алифатик туршулара парчаланыр (щямин туршуларын дузларындан сабун биширилир). Майе Б.й.-ны щидроэенляшдирдикдя даща гиймятли олан бярк йаьа (мяс., маргариня) чеврилир. Б.й. преслямя вя екстраксийа йолу иля алыныр вя гида мящсулу кими истифадя олунаъагса, тяркибиндя олан, инсан организминя зящярляйиъи тясир эюстярян маддялярдян, щямчинин кянар гатышыглардан тямизлянир. Бир чох Б.й. ваъиб гида мящсулудур; онлардан техникада лак-бойа, ялиф йаьы, сабун вя с. истещсалында, щямчинин яъзачылыгда, ятриййат щазырланмасында да истифадя едилир.
BИTKИ YAЬLARI – биткилярин (эцнябахан, гарьыдалы, зейтун, сойа вя с.), ясасян, тохум вя мейвяляриндян алынан йаьлар. Биткинин веэетатив органларынын щцъейряляриндя ъцзи мигдарда, йетишмиш мейвяляринин тохумларында ися 2–3%-дян 70%-я гядяр (мяс., гоз ляпясиндя 40–65%) вя даща чох йаь олур. Биткилярдя йаь карбощидратлардан ямяля эялир. Б.й.-нын 95–97%-и алифатик карбон туршуларынын глисеринля там мцряккяб ефирляриндян (глисеридлярдян) ибарятдир. Б.й.-нда триглисеридлярдян ялавя, бюйцк биол. ящямиййяти олан доймамыш сярбяст алифатик туршулар, фосфатидляр, пигментляр, мум, токоферол (Е витамини) вя с. дя олур. Бунлар Б.й.-нын дадына, ийиня, рянэиня вя мцалиъя хассяляриня мцяййян тясир эюстярир. Б.й.-нын сыхлыьы 900–980 кг/м3-дир. Б.й., тропик гуршаьын бязи биткиляриндян (какао, кокос, палма) алынан йаьлар истисна олмагла, майе щалындадыр. Б.й. щидролиз олундугда глисериня вя алифатик туршулара парчаланыр (щямин туршуларын дузларындан сабун биширилир). Майе Б.й.-ны щидроэенляшдирдикдя даща гиймятли олан бярк йаьа (мяс., маргариня) чеврилир. Б.й. преслямя вя екстраксийа йолу иля алыныр вя гида мящсулу кими истифадя олунаъагса, тяркибиндя олан, инсан организминя зящярляйиъи тясир эюстярян маддялярдян, щямчинин кянар гатышыглардан тямизлянир. Бир чох Б.й. ваъиб гида мящсулудур; онлардан техникада лак-бойа, ялиф йаьы, сабун вя с. истещсалында, щямчинин яъзачылыгда, ятриййат щазырланмасында да истифадя едилир.
