Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
I CİLD (A, a - ALLAHVERDİYEV Süleyman)
    AERASİYA

    АЕРÁСИЙА (йун. άήρ – щава) –1) биналарда вя ачыг газмаларда (карйерлярдя) тябии вя йа сцни йарадылан щава мцбадиляси. Саьлам микроиглим шяраити йаратмаг мягсядиля тятбиг олунур. А. бинанын дахилиндя вя хариъиндя щаванын сыхлыьынын фярги, кцляйин диварлара вя тавана тясири нятиъясиндя йараныр. А. заманы хариъдян эялян щава пянъярялярдян бинанын ашаьы щиссясиня дахил олур, чиркли вя исти щаваны ачырымлардан вя бинанын йухары щиссясиндян – дам пянъяряляриндян сыхышдырыб чыхарыр. А. истилийин чох олдуьу сехлярдя (дямирчи, тюкмя, прокат сехляри вя с.) енержи мясряфи олмадан саатда 1 млн. м3 щаваны дяйишмяйя имкан верир (бах щямчинин Вентилйасийа). 2) Мцхтялиф истещсал просесляриндя майенин щава иля дойдурулмасы. Ичиляъяк вя техники мягсядля ишлядиляъяк суйу тямизлямя гурьуларында зярярли гатышыглардан (щялл олмуш газлар, дямир бирляшмяляри вя с.) тямизлямяк, щямчинин биоложи тямизлямя гурьуларында чиркабдакы цзви маддялярин вя диэяр чирклярин минераллашмасыны сцрятляндирян микроорганизмлярин щяйат фяалиййятини тямин етмяк, балыг щювзялярини тямизлямяк цчцн тятбиг олунур. Флотасийа просесинин интенсивляшдирилмяси, гуйуларын газылмасы, ерлифт васитясиля суйун чякилмяси вя с.-дя дя А.-дан истифадя олунур. Газыма мящлулларынын А.-сы гуйуларын газылмасы заманы “гуйулай” системиндя щидродинамик таразлыг йаратмаг, гуйудиби щидродинамик тязйиги азалтмаг вя с. цчцн апарылыр. 3) Torpaq havasы ilя atmosfer havasы arasыnda qaz mцbadilяsi. Bu vaxt torpaqdakы hava bitki kюklяrinin vя mikroorqanizmlяrin tяnяffцsцnя lazыm olan oksigenlя, yerя yaxыn hava tяbяqяsi isя bitkinin fotosintez prosesindя istifadя etdiyi karbon qazы ilя zяnginlяшиr. Xыrda dяnяvяr torpaqda A. цчцn даща яlveriшli шяrait yaranыr, bitki yaxшы inkiшaf edir.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
A, a – ALLAHVERDİYEV Süleyman
    AERASİYA

    АЕРÁСИЙА (йун. άήρ – щава) –1) биналарда вя ачыг газмаларда (карйерлярдя) тябии вя йа сцни йарадылан щава мцбадиляси. Саьлам микроиглим шяраити йаратмаг мягсядиля тятбиг олунур. А. бинанын дахилиндя вя хариъиндя щаванын сыхлыьынын фярги, кцляйин диварлара вя тавана тясири нятиъясиндя йараныр. А. заманы хариъдян эялян щава пянъярялярдян бинанын ашаьы щиссясиня дахил олур, чиркли вя исти щаваны ачырымлардан вя бинанын йухары щиссясиндян – дам пянъяряляриндян сыхышдырыб чыхарыр. А. истилийин чох олдуьу сехлярдя (дямирчи, тюкмя, прокат сехляри вя с.) енержи мясряфи олмадан саатда 1 млн. м3 щаваны дяйишмяйя имкан верир (бах щямчинин Вентилйасийа). 2) Мцхтялиф истещсал просесляриндя майенин щава иля дойдурулмасы. Ичиляъяк вя техники мягсядля ишлядиляъяк суйу тямизлямя гурьуларында зярярли гатышыглардан (щялл олмуш газлар, дямир бирляшмяляри вя с.) тямизлямяк, щямчинин биоложи тямизлямя гурьуларында чиркабдакы цзви маддялярин вя диэяр чирклярин минераллашмасыны сцрятляндирян микроорганизмлярин щяйат фяалиййятини тямин етмяк, балыг щювзялярини тямизлямяк цчцн тятбиг олунур. Флотасийа просесинин интенсивляшдирилмяси, гуйуларын газылмасы, ерлифт васитясиля суйун чякилмяси вя с.-дя дя А.-дан истифадя олунур. Газыма мящлулларынын А.-сы гуйуларын газылмасы заманы “гуйулай” системиндя щидродинамик таразлыг йаратмаг, гуйудиби щидродинамик тязйиги азалтмаг вя с. цчцн апарылыр. 3) Torpaq havasы ilя atmosfer havasы arasыnda qaz mцbadilяsi. Bu vaxt torpaqdakы hava bitki kюklяrinin vя mikroorqanizmlяrin tяnяffцsцnя lazыm olan oksigenlя, yerя yaxыn hava tяbяqяsi isя bitkinin fotosintez prosesindя istifadя etdiyi karbon qazы ilя zяnginlяшиr. Xыrda dяnяvяr torpaqda A. цчцn даща яlveriшli шяrait yaranыr, bitki yaxшы inkiшaf edir.

    AERASİYA

    АЕРÁСИЙА (йун. άήρ – щава) –1) биналарда вя ачыг газмаларда (карйерлярдя) тябии вя йа сцни йарадылан щава мцбадиляси. Саьлам микроиглим шяраити йаратмаг мягсядиля тятбиг олунур. А. бинанын дахилиндя вя хариъиндя щаванын сыхлыьынын фярги, кцляйин диварлара вя тавана тясири нятиъясиндя йараныр. А. заманы хариъдян эялян щава пянъярялярдян бинанын ашаьы щиссясиня дахил олур, чиркли вя исти щаваны ачырымлардан вя бинанын йухары щиссясиндян – дам пянъяряляриндян сыхышдырыб чыхарыр. А. истилийин чох олдуьу сехлярдя (дямирчи, тюкмя, прокат сехляри вя с.) енержи мясряфи олмадан саатда 1 млн. м3 щаваны дяйишмяйя имкан верир (бах щямчинин Вентилйасийа). 2) Мцхтялиф истещсал просесляриндя майенин щава иля дойдурулмасы. Ичиляъяк вя техники мягсядля ишлядиляъяк суйу тямизлямя гурьуларында зярярли гатышыглардан (щялл олмуш газлар, дямир бирляшмяляри вя с.) тямизлямяк, щямчинин биоложи тямизлямя гурьуларында чиркабдакы цзви маддялярин вя диэяр чирклярин минераллашмасыны сцрятляндирян микроорганизмлярин щяйат фяалиййятини тямин етмяк, балыг щювзялярини тямизлямяк цчцн тятбиг олунур. Флотасийа просесинин интенсивляшдирилмяси, гуйуларын газылмасы, ерлифт васитясиля суйун чякилмяси вя с.-дя дя А.-дан истифадя олунур. Газыма мящлулларынын А.-сы гуйуларын газылмасы заманы “гуйулай” системиндя щидродинамик таразлыг йаратмаг, гуйудиби щидродинамик тязйиги азалтмаг вя с. цчцн апарылыр. 3) Torpaq havasы ilя atmosfer havasы arasыnda qaz mцbadilяsi. Bu vaxt torpaqdakы hava bitki kюklяrinin vя mikroorqanizmlяrin tяnяffцsцnя lazыm olan oksigenlя, yerя yaxыn hava tяbяqяsi isя bitkinin fotosintez prosesindя istifadя etdiyi karbon qazы ilя zяnginlяшиr. Xыrda dяnяvяr torpaqda A. цчцn даща яlveriшli шяrait yaranыr, bitki yaxшы inkiшaf edir.